(آن فرزندى كه به تو بشارت داده شد) در گهواره، (به اعجاز) و در ميانسالى (به وحى) با مردم سخن مى‌گويد و از شايستگان است.
نکته ها
سخن گفتن در گهواره و پيشگويى از آينده، معجزه‌ى است از حضرت مسيح. گفتگو در بزرگى، پيشگويى ديگرى است كه او تا بزرگى زنده خواهد بود. همان گونه‌كه خبر از شايستگى و وارستگى او نيز يك پيشگويى و بشارت است.
پیام ها
1- كسى‌كه مى‌تواند به مريم، بدون داشتن همسر فرزند دهد، مى‌تواند در گهواره، زبان كودك او را به سخن گفتن باز كند. «يُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ»
2- گاهى كه خدا بخواهد شخص پاكدامنى را باامدادهاى غيبى از اتهام پاك مى‌كند. «يُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ»
3- با اعجاز خدايى كودكى مى‌تواند پيام‌رسان الهى باشد. «يُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ» چنانكه امام جواد و امام هادى و امام زمان عليهم السلام در كودكى به امامت رسيدند.
و نيز در وصف حضرت عيسى عليه السّلام و مزيت او مى‌فرمايد:
وَ يُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ: و تكلم نمايد مردمان را در حالى كه در كنار تو باشد كه به منزله گهواره است، يا در زمان كوچكى كه شايسته گهواره است.
وَ كَهْلًا: و در حالت كهولت. مراد آنكه تكلم او در طفوليت و كهولت مساوى باشد بدون تفاوت، و زمان كهولت را اختلاف است: 1- كهل، شخصى است كه جوانى خود را تمام كرده باشد. 2- كسى كه تجاوز از سى سال نموده باشد.
3- از سى و چهار تا پنجاه و يك سال. 4- موهايش سفيد و سياه باشد. وَ مِنَ الصَّالِحِينَ: و در حالتى كه او از جمله شايستگان باشد، يعنى از پيغمبران عظام. نزد بعضى مراد زمان كهولت، بعد از نزول او از آسمان باشد؛ چنانچه احاديث وارد است كه زمان ظهور حضرت حجة بن الحسن امام عصر عجل اللّه تعالى فرجه، حضرت عيسى عليه السّلام از آسمان نازل و به آنحضرت اقتدا
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 102
خواهد كرد؛ «1» و لذا از جمله شايستگان، مهدى آخر الزمان عليه السّلام است.
تنبيه: ذكر احوال مختلفه متنافيه، ارشاد است بر آنكه ميان عيسى عليه السّلام و مرتبه الوهيت، غايت تنافى و تباعد است؛ پس چرا او را به الهيت ستايش و پرستش كنيد؟
تبصره: طبرسى رحمه الله در «مجمع» فرمايد: در ظهور معجزه تكلم از حضرت عيسى عليه السّلام در «مهد» دو قول است: 1- ظهور معجزه از او در زمان طفوليت بنابر تأسيس و ارهاص «2» نبوت بوده. 2- صدور اين معجزه، مقرون به نبوت او بوده؛ زيرا حق تعالى اكمال عقل او فرمود در اين حال، و او را مرتبه نبوت عنايت و به وحى الهى تكلّم نمود با مردمان؛ و ممكن است صدور معجزه تكلم، به جهت تبرى ساحت قدس مريم و اثبات طهارت و برائت او بوده باشد.
تتمه: مجاهد از مفسرين عامه نقل نموده: چون مريم تنها بودى، حضرت عيسى عليه السّلام در رحم با او سخن گفتى، و چون مشغول امرى شدى، حضرت عيسى عليه السّلام تسبيح نمودى.
ابن عباس روايت نموده كه چون حضرت خديجه طاهره به حضرت فاطمه سلام اللّه عليها حامله شد، شبى حضرت صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نزد او بود، يافت كه خديجه سخن گويد. پرسيد: با كه تكلم كنى؟ گفت: با اين جنين كه در شكم من است. حضرت فرمود: بشارت باد تو را اى خديجه كه جبرئيل مرا مژده داد كه اين فرزند دختر، و مادر امامان، و از نسل او ائمه دين پيدا شوند كه خلقان به ايشان اقتدا نمايند. «3»
«1» منتخب الاثر، فصل دوّم، باب 48 از صفحه 316 تا 318- كمال الدين، جزء اوّل، صفحه 160
و سخن ميگويد با مردم در گهواره و در ميانه سالى و باشد از شايستگان.
تفسير
حضرت عيسى (ع) در گهواره تكلم فرمود و شهادت داد بر بندگى خود و برائت ساحت مادرش از تهمت يهود و اينكه رسول خداوند و داراى شريعت و كتاب است و در سن كهولت كه ميانه سالى است و زمان كمال و وقوف قواى بدنى است هم مقصد خود را تقرير و بهمان نحو با مردم تكلم فرمود و آنها را دعوت بدين حق و انجيل نمود و تفاوتى در طرز سخن او در اين دو حال روى نداد و اين يكى از معجزات آن حضرت بشمار مى‌آيد و بعضى گفته‌اند ابتداء سن كهولت چهل سالگى است
جلد 1 صفحه 417
و آن حضرت در سن سى سالگى مبعوث برسالت شد و سى ماه يا سه سال و نيم هم دعوت فرمود و بآسمان رفت پس اين آيه دليل بر نزول او است كه ميايد در سن كهولت و بهمان نحو با مردم سخن ميگويد و در ركاب امام زمان دعوت بدين حق مينمايد و اقتداء بآن حضرت ميفرمايد و شايد اشاره باشد باين معنى كه خداوند فرموده و از صالحين است يعنى آن وقت ديگر پيغمبر نيست بلكه از شايستگان از براى تأييد و ترويج دين پيغمبر آخر الزمان است و از ابن عباس روايت شده كه وقتى حضرت خديجه بحضرت زهرا (ع) حامل شد شبى حضرت رسول (ص) وارد خانه شد ديد حضرت خديجه مشغول بصحبت است فرمود با كه صحبت ميدارى عرض كرد با طفلى كه در رحم دارم پيغمبر (ص) فرمود مژده باد تو را بمقدم دخترى كه مادر امامان و پيشوايان خلق است چنانچه در باره حضرت مريم و عيسى على نبينا و آله و عليه السلام هم بهمين نحو روايت شده كه در شكم مادر با هم تكلم ميفرمودند.
وَ كَهلًا يعني در حال كهولت هم تكلّم ميكند و مراد از كهولت سن‌ّ ما بين شباب و شيخوخيّت است و گفتند سن‌ّ سي و چهار سال اول كهولتست، و مفسّرين در تكلّم در مهد و كهولت وجوهي گفتند که در مهد چه بوده و در كهولت چه بوده لكن اصلا مفهوم آيه را دست نياوردند زيرا تكلّم در سن‌ّ كهولت معجزه نيست و آيه در مقام بيان معجزه و شئونات حضرت عيسي عليه السّلام است و ظاهرا مراد اينکه باشد که حضرت عيسي همان نحوي که در سن‌ّ كهولت تكلّم ميكند که اعلا درجات رشد و قوّه است در سن‌ّ طفوليّت تكلّم فرمود يعني در مهد و كهولت تفاوتي نداشت و در همان گهواره بمقام نبوّت نائل شد و انجيل بر او نازل گرديد.
وَ مِنَ الصّالِحِين‌َ صالح مطلق كسي را گويند که در جميع اخلاق و جميع افعال و اعمال بر خلاف صلاح نباشد نه صفت خبيثه در او باشد و نه عمل زشتي از او سرزند و اينکه منطبق با مقام عصمت يا تالي تلو او است و صلاح و مصلحت و صالح هر كدام صفتي است مصلحت آن فوائد و نتايج و ثمرات و حكم است که بر فعل مترتّب
جلد 3 - صفحه 201
ميشود و بواسطه آنها فعل متّصف بصفت صلاح ميشود و بواسطه فعل فاعل متّصف بصالح ميشود و همين معناي عدل است که مي‌گوييم خداوند حكيم است يعني عالم بحكم و مصالح است، و مريد است يعني عالم بصلاح فعل است، و كاره است عالم بفساد فعل که اينکه سه صفت از شئونات علم است و از صفات ذات است، و عادل است يعني افعال او عين صلاح است و تابع مصالح نفس الامريّه است و از صفات فعل است و صالح و طالح حقيقيست و اضافي يعني ممكن است زيد بالنسبة بعمرو صالح باشد و بالنسبة ببكر طالح باشد و اينکه را صالح في الجمله مي‌گوييم يعني در بعض افعال و اخلاق ولي صالح مطلق همان است که بيان شد.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 46)- در این آیه به یکی از فضایل و معجزات حضرت مسیح (ع) اشاره می‌کند می‌گوید: «او با مردم در گهواره، و در حال کهولت (میانسال شدن) سخن خواهد گفت و او از صالحان است» (وَ یُکَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَ کَهْلًا وَ مِنَ الصَّالِحِینَ).
ذکر «فی المهد» و «کهلا» ممکن است اشاره به این باشد که او در گهواره همان گونه سخن می‌گفت که در موقع رسیدن به کمال عمر، سخنانی سنجیده و پرمحتوا و حساب‌شده، نه سخنانی کودکانه!
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
