آیه 45 سوره شوری
| <<44 | آیه 45 سوره شوری | 46>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و آن ظالمان را بنگری که به دوزخشان متوجه گردانند و آنها با ترس و ذلّت از گوشه چشم (بر آتش دوزخ) می‌نگرند و در آن حال مؤمنان (ایمن و شادان) گویند: آری، زیانکاران آنان هستند که نفوس خود و اهل بیت خود را در امروز قیامت به زیان عذاب انداخته‌اند. الا (ای مردم) بدانید که ستمکاران عالم به عذاب ابدی گرفتارند.
و آنان را می بینی که بر آتش عرضه می شوند، [در حالی که از شدت رسوایی سرافکنده اند] زیر چشمی به آن می نگرند. و اهل ایمان می گویند: یقیناً زیانکاران کسانی هستند که روز قیامت سرمایه وجود خود و کسانشان را تباه کرده اند. آگاه باشید! مسلماً ستمکاران در عذابی پایدار و جاودانه اند.
آنان را مى‌بينى [كه چون] بر [آتش] عرضه مى‌شوند، از [شدت] زبونى، فروتن شده‌اند: زيرچشمى مى‌نگرند. و كسانى كه گرويده‌اند مى‌گويند: «در حقيقت، زيانكاران كسانى‌اند كه روز قيامت خودشان و كسانشان را دچار زيان كرده‌اند.» آرى، ستمكاران در عذابى پايدارند.
آنها را مى‌بينى كه به جهنم مى‌برند. ترسان و ذليل از گوشه چشم نگاهى دزديده مى‌كنند. كسانى كه ايمان آورده بودند مى‌گويند: اينان خود و كسانشان را در روز قيامت بر باد دادند. آگاه باش كه ستمكاران در عذاب دايم خواهند بود.
و آنها را می‌بینی که بر آتش عرضه می‌شوند در حالی که از شدّت مذلّت خاشعند و زیر چشمی (به آن) نگاه می‌کنند؛ و کسانی که ایمان آورده‌اند می‌گویند: «زیانکاران واقعی آنانند که خود و خانواده خویش را روز قیامت از دست داده‌اند؛ آگاه باشید که ظالمان (آن روز) در عذاب دائمند!»
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- طرف: (بر وزن عقل) نگاه كردن «طرف خفى» نگاه كردن به گوشه چشم.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ تَراهُمْ يُعْرَضُونَ عَلَيْها خاشِعِينَ مِنَ الذُّلِّ يَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِيٍّ وَ قالَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ الْخاسِرِينَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَلا إِنَّ الظَّالِمِينَ فِي عَذابٍ مُقِيمٍ «45»
و آنان را مى‌بينى كه بر آتش عرضه مى‌شوند در حالى كه از شدّت ذلّت خاشعند و از گوشه چشم پنهانى مى‌نگرند. و كسانى كه ايمان آورده‌اند گويند: همانا زيانكاران كسانى هستند كه خود و خانواده‌شان را در قيامت باخته‌اند. بدانيد كه همانا ستمگران در عذابى پايدارند.
وَ ما كانَ لَهُمْ مِنْ أَوْلِياءَ يَنْصُرُونَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ سَبِيلٍ «46»
و براى آنان جز خداوند هيچ ياورى كه ياريشان كند نخواهد بود و هر كس را كه خداوند گمراه كند پس براى او هيچ راه (نجاتى) نيست.
نکته ها
در دو آيه قبل، مطالبى راجع به گمراه شدن ظالمان توسط خداوند بيان شد، اين آيه داراى تهديدات بيشترى است، از جمله آنكه در آنجا فرمود: «فَما لَهُ مِنْ وَلِيٍّ» هيچ فردى نيست كه او را يارى كند، در اين آيه مى‌فرمايد: «ما كانَ لَهُمْ مِنْ أَوْلِياءَ» هيچ گروهى نيست كه آنان يارى كند.
«1». شورى، 22.
جلد 8 - صفحه 422
پیام ها
1- مستكبرانِ امروز، ذليلان فردا هستند. تَراهُمْ ... خاشِعِينَ مِنَ الذُّلِ
2- وحشت قيامت، قدرت ديدن را از مجرم مى‌گيرد. «يَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِيٍّ»
3- ممكن است انسان زيانكار باشد، ولى فرزندانش به خاطر آنكه به كمالات رسيده‌اند، او را نجات دهند. زيانكار حقيقى كسى است كه نه خودش نجات يافته و نه از فرزندانش خيرى ديده است. «الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلِيهِمْ»
4- زيانكار واقعى كسى است كه هم سرمايه‌اش (هستى و عمرش) را از دست داده «خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلِيهِمْ»، هم امكان جبران وبرگشت ندارد. «يَوْمَ الْقِيامَةِ»
5- اهل ايمان در روز قيامت، عزيز و سربلند هستند به گونه‌اى كه مى‌توانند ستمگران را سرزنش كنند. قالَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ الْخاسِرِينَ ... (شايد مؤمنانى كه اين سخن را به ستمگران مى‌گويند، همان مظلومانى باشند كه در دنيا از دست آنان ستم كشيده‌اند.)
6- بيان اوضاع قيامت، براى بيدار شدن است. «أَلا إِنَّ الظَّالِمِينَ» (كلمه «أَلا» براى آگاهى و تنبيه است)
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ تَراهُمْ يُعْرَضُونَ عَلَيْها خاشِعِينَ مِنَ الذُّلِّ يَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِيٍّ وَ قالَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ الْخاسِرِينَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَلا إِنَّ الظَّالِمِينَ فِي عَذابٍ مُقِيمٍ (45)
جلد 11 - صفحه 440
وَ تَراهُمْ يُعْرَضُونَ عَلَيْها: و بينى ستمكاران را در آن روز كه عرضه داشته شوند بر آتش جهنم، خاشِعِينَ مِنَ الذُّلِ: در حالتى كه فروتن و حقيران باشند از جهت خوارى و ذلت، يَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِيٍ: نگاه مى‌كنند به آتش از نگاه پنهانى به گوشه چشم، يعنى به جهت هول و هيبت آتش جهنم زهره‌اى نداشته باشند كه در آن خوب نگاه كنند. نزد بعضى مراد (طرف خفى) نگاه به مذلت و خوارى است. وَ قالَ الَّذِينَ آمَنُوا: و گويند آنانكه ايمان آورده‌اند در وقت مشاهده عقوبت كافران و خسران ايشان، إِنَّ الْخاسِرِينَ: بدرستى كه زيانكاران، الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ: آنانند كه زيان كردند در نفسهاى خود، وَ أَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ: و در كسان خود روز قيامت، چه به سبب بت پرستى خود را مستحق جهنم ساختند و به جهت گمراه كردن اهل خود و منع آنها از ايمان، آنها را نيز مستوجب جهنم گردانيدند. مؤمنان در روز قيامت چون كفار را بدين حال مشاهده كنند گويند كه كافران زيانكار شدند در نفس و اهل خود به سبب كفر، أَلا إِنَّ الظَّالِمِينَ: بدانيد بدرستى كه ستمكاران كه مشركانند، فِي عَذابٍ مُقِيمٍ: در عذابى‌اند كه پيوسته و مقيم باشند و هرگز انقطاع نيابد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ لَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولئِكَ ما عَلَيْهِمْ مِنْ سَبِيلٍ (41) إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَ يَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ (42) وَ لَمَنْ صَبَرَ وَ غَفَرَ إِنَّ ذلِكَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ (43) وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ وَلِيٍّ مِنْ بَعْدِهِ وَ تَرَى الظَّالِمِينَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ يَقُولُونَ هَلْ إِلى مَرَدٍّ مِنْ سَبِيلٍ (44) وَ تَراهُمْ يُعْرَضُونَ عَلَيْها خاشِعِينَ مِنَ الذُّلِّ يَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِيٍّ وَ قالَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ الْخاسِرِينَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَلا إِنَّ الظَّالِمِينَ فِي عَذابٍ مُقِيمٍ (45)
ترجمه
و هر آينه آنكه انتقام كشيد بعد از ستم شدن بر او پس آنگروه نيست بر آنها هيچ راه اشكالى
جز اين نيست كه راه عتاب و عقاب بر كسانى است كه ستم ميكنند بر مردم و تعدّى مينمايند در زمين بناحق آنگروه براى آنها عذابى است دردناك
و هر آينه آنكه صبر كرد و گذشت نمود همانا آن هر آينه از كارهاى مطلوب الهى است
و هر كه را واگذارد در گمراهى خدا پس نيست براى او هيچ ياورى بعد از او و مى‌بينى ستمكاران را چون ديدند عذاب را ميگويند آيا بسوى بازگشتن راهى هست
و مى‌بينى آنانرا كه عرضه ميشوند بر آن با آنكه فروتنانند از خوارى نگاه ميكنند از ديده پنهان و گويند آنانكه ايمان آوردند همانا زيانكاران آنانند كه زيانكار نمودند خودشان و خانواده‌شان را روز قيامت آگاه باشيد همانا ستمكاران در عذاب دائمند.
تفسير
خداوند سبحان در تعقيب و تأكيد مفاد آيات سابقه فرموده و هر آينه كسانيكه انتقام بكشند از ظالم بر خودشان بعد از آنكه مظلوم واقع شدند
جلد 4 صفحه 587
بهيچ وجه جاى اعتراض و راه اشكالى بر آنها نيست چون حق داشتند كه قصاص يا تقاص نمايند و ذكر شد كه در بعضى از موارد راجح است بلى اشكال و اعتراض بر كسانى است كه ابتداء بظلم و ستم بر مردم مينمايند و تعدّى و تجاوز از حد و قدر خودشان ميكنند در زمين بناحق و ناروا و آنها مشمول عذاب اليم جهنّم در قيامت خواهند بود و اگر كسى صبر كند بر جور و ستمى كه بر او وارد شده و گذشت نمايد و عفو و اغماض كند در مورديكه مقتضى براى عفو باشد كه در آيات سابقه بيان شد هر آينه كارى كرده كه مرضىّ خدا و پسند اولياء و از اخلاق ستوده است كه بايد شخص بزرگ بر آن ثابت و بزرگوارى خود را بآن اثبات نمايد خلاصه آنكه از امورى است كه بايد در موقعش عزم بر آن داشت و اين تفصيل كه حسن انتقام و عفو باشد هر كدام بجاى خود مستفاد از بعضى روايات و موافق با موازين علم اخلاق است و كسيرا كه خداوند براى عدم قابليت و اعراض از ذكر حق بحال ضلالت و گمراهى واگذارد و توفيق و تأييد خود را از او سلب فرمايد نيست و نخواهد بود براى او دوست و يار و ياور و نگهبان و نگهدارى در رتبه متأخّره از خدا كه با او يارى و او را نگهدارى نمايد از بليّات دنيا و عقوبات آخرت و مى‌بينى تو اى پيغمبر ستمكاران را در روز قيامت وقتى مشاهده عذاب را نمودند كه آرزو مينمايند و ميگويند آيا ممكن است يكمرتبه ديگر ما بدنيا برگرديم و مى‌بينى تو آنها را كه عرضه داشته ميشوند بر آتش جهنّم در حال خضوع و خشوع از ذلّت و خوارى كه مينگرند به آتش از زير چشم مانند كسانى كه براى كشتن حاضر كرده شوند كه بشمشير نگاه ميكنند و چون اهل ايمان آنها را باين حال مى‌بينند ميگويند الحقّ زيانكاران آنكسانى هستند كه خودشان و اهل و عيالشان را بخسران انداختند و زيانكار نمودند در روز قيامت چون آنها را سوق بحق ننمودند بلكه تربيت بباطل كردند و از منافع و فوائد اخروى ايمان و عمل صالح باز ماندند و مستحق عذاب جهنّم شدند و خدا ميفرمايد بدانيد كه ستمكاران بر خويش و خلق بكفر و ضلال در عذاب دائم بى‌زوال جاى دارند.
جلد 4 صفحه 588
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ تَراهُم يُعرَضُون‌َ عَلَيها خاشِعِينَ مِنَ الذُّلِّ يَنظُرُون‌َ مِن طَرف‌ٍ خَفِيٍّ وَ قالَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ الخاسِرِين‌َ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُم وَ أَهلِيهِم يَوم‌َ القِيامَةِ أَلا إِنَّ الظّالِمِين‌َ فِي عَذابٍ مُقِيمٍ (45)
و مي‌بيني ظالمين را که عرضه داشته ميشوند بر آتش سر بزير انداخته از ذلة و خواري نظر ميكنند به آتش زير چشمي.
وَ تَراهُم که پيغمبر مشاهده ميكند و اينکه از باب بيان مصداق است و الا تمام اهل محشر مخصوصا مؤمنين مشاهده ميكنند موقعي که اينکه ظالمين را ميكشند رو بآتش.
يُعرَضُون‌َ عَلَيها که هنوز داخل آتش نشده‌اند ولي آتش را بر آنها عرضه ميدارند و صداي نعره‌هاي جهنم را ميشنوند و شعله‌هاي او را مشاهده ميكنند از ترس قدرت ندارند سربلند كنند.
خاشِعِينَ مِنَ الذُّلِّ ذليل و حقير زير غل و زنجير و از وحشت آتش نميتوانند چشم باز كنند و نميتوانند چشم هم گذارند.
يَنظُرُون‌َ مِن طَرف‌ٍ خَفِيٍّ باصطلاح زير چشمي بآتش نظر ميكنند.
وَ قالَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ الخاسِرِين‌َ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُم وَ أَهلِيهِم يَوم‌َ القِيامَةِ أَلا إِنَّ الظّالِمِين‌َ فِي عَذابٍ مُقِيمٍ و گفتند كساني که ايمان آوردند محققا خاسرين كساني هستند که هم خود را بخسران انداختند و هم اهل خود را روز قيامت آگاه باشيد محققا ظالمين در عذاب هميشگي هستند.
وَ قالَ الَّذِينَ آمَنُوا فرداي قيامت که تمام در محشر مجتمع ميشوند خطاب ميرسد از جانب خداوند وَ امتازُوا اليَوم‌َ أَيُّهَا المُجرِمُون‌َ- يس آيه 59- اهل بهشت مشاهده ميكنند اهل جهنم را و اهل جهنم مشاهده ميكنند اهل بهشت را و اينکه بالاترين
جلد 15 - صفحه 506
سروري است بر اهل بهشت که از جهنم نجات پيدا كردند و بالاتر غمي است بر اهل جهنم که از بهشت محروم شدند لذا مؤمنين ميگويند:
إِنَّ الخاسِرِين‌َ خاسر كسي را گويند که علاوه از اينكه نفع نبرده كسر و ضرر هم پيدا كرده و اينکه خسران هم درجاتي دارد هر چه زيانش بيشتر باشد خسرانش زيادتر ميشود مثلا در باب تجارت يك نفر هزار تومان كسر كرده يكي يك مليون يكي ملياردها آن خسران زياد براي كسانيست که هم خود را بخسران انداختند و هم ديگران را.
الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُم وَ أَهلِيهِم يَوم‌َ القِيامَةِ ذكر اهليهم براي نوعيّت است که نوعا اهل هر كس تابع او است من نميدانم خداوند چه ميكند با كساني که پس از رحلت پيغمبر تا زمان ظهور حضرت بقية اللّه ملياردهايي را بخسران انداختند.
أَلا إِنَّ الظّالِمِين‌َ فِي عَذابٍ مُقِيمٍ اينکه كلام الهي است مقول قول مؤمنين نيست و جمله مستقله است و عذاب مقيم خلود در آتش است ابد الاباد که آخر ندارد.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 45)- این آیه سومین مجازات این گروه را چنین بیان می‌کند: «در آن روز
ج4، ص351
آنها را می‌بینی که بر آتش عرضه می‌شوند، در حالی که از شدت خواری خاشعند، و زیر چشمی و مخفیانه به آن نگاه می‌کنند» (وَ تَراهُمْ یُعْرَضُونَ عَلَیْها خاشِعِینَ مِنَ الذُّلِّ یَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِیٍّ).
این ترسیمی است از حالت کسی که شدیدا از چیزی می‌ترسد و نمی‌خواهد آن را با تمام چشمش ببیند و در عین حال نمی‌تواند از آن غافل بماند، ناچار پیوسته مراقب آن است اما با گوشه چشم! آخرین مجازاتی که در اینجا بیان شده شنیدن ملامت و سرزنش دردناک مؤمنان است، چنانکه در پایان آیه آمده است: «و کسانی که ایمان آورده‌اند می‌گویند: زیانکاران واقعی آنها هستند که سرمایه‌های جان و خانواده خود را در روز قیامت از دست داده، و زیان کرده‌اند» (وَ قالَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ الْخاسِرِینَ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلِیهِمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ).
چه زیانی از این بالاتر که انسان هستی خویشتن را از دست دهد، و سپس همسر و فرزند و بستگان خود را، و در درون عذاب الهی گرفتار آتش حسرت و فراق نیز بشود.
سپس می‌افزایند: ای اهل محشر! همه «بدانید که ظالمان (آن روز) در عذاب دائمند» (أَلا إِنَّ الظَّالِمِینَ فِی عَذابٍ مُقِیمٍ).
توجه به این نکته لازم است که «عذاب جاویدان» برای این ظالمان قرینه بر این است که منظور از آن کافران است.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج9، ص502
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
