آیه 3 سوره ابراهیم

الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا عَلَى الْآخِرَةِ وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًا ۚ أُولَٰئِكَ فِي ضَلَالٍ بَعِيدٍ

[14–3] (مشاهده آیه در سوره)

<<2	آیه 3 سوره ابراهیم	4>>
سوره : سوره ابراهیم (14) جزء : 13 نزول : مکه ترتیل ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

• الهی قمشه‌ای
• انصاریان
• فولادوند
• آیتی
• مکارم شیرازی

یعنی آنان که زندگانی دنیا را بر آخرت مقدم و محبوب‌تر دارند و خلق را از راه خدا باز دارند و آن راه راست را (به شک و شبهات) کج کنند، آنان در گمراهی بسیار دورند.

همانان که زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح می دهند و [مردم را] از راه خدا باز می دارند و می خواهند آن را [با وسوسه و اغواگری] کج نشان دهند؛ اینان در گمراهی دوری هستند.

همانان كه زندگى دنيا را بر آخرت ترجيح مى‌دهند و مانع راه خدا مى‌شوند و آن را كج مى‌شمارند. آنانند كه در گمراهى دور و درازى هستند.

آنان كه زندگى دنيا را از آخرت دوست‌تردارند و ديگران را از راه خدا باز مى‌دارند و آن را منحرف مى‌خواهند، سخت در گمراهى هستند.

همانها که زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح می‌دهند؛ و (مردم را) از راه خدا باز می‌دارند؛ و می‌خواهند راه حق را منحرف سازند؛ آنها در گمراهی دوری هستند!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

• Qarai
• Shakir
• Pickthall
• yusufali

—those who prefer the life of this world to the Hereafter, and bar [others] from the way of Allah, and seek to make it crooked. They are in extreme error.

(To) those who love this world's life more than the hereafter, and turn away from Allah's path and desire to make it crooked; these are in a great error.

Those who love the life of the world more than the Hereafter, and debar (men) from the way of Allah and would have it crooked: such are far astray.

Those who love the life of this world more than the Hereafter, who hinder (men) from the Path of Allah and seek therein something crooked: they are astray by a long distance.

معانی کلمات آیه

يستحبون: حب: دوست داشتن و نيز استحباب «استحبه: احبه». به علّت تعدى با «على» ، معناى اختيار بر آن اشراب شده است . «يستحبون»: اختيار مى‏كنند . به نظر راغب و طبرسى ، طلب در آن ملحوظ است.

يصدون: صدّ و صدود ، هم به معنى اعراض آيد و هم به معنى منع و بر- گرداندن. در آيه ظاهرا، اعراض منظور است.

عوجا: بر وزن عنب، كج و بر وزن شرف، كجى و انحراف. يَبْغُونَها عِوَجاً يعنى: يطلبونها و يسلكونها منحرفا.

تفسیر آیه

• تفسیر نور
• اثنی عشری
• روان جاوید
• اطیب البیان
• برگزیده تفسیر نمونه
• سایر تفاسیر

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَى الْآخِرَةِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً أُولئِكَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ «3»

(كفّار) كسانى هستند كه زندگى دنيا را بر آخرت ترجيح مى‌دهند و (مردم را) از راه خدا باز مى‌دارند ومى‌خواهند آن‌را منحرف كنند، آنها در گمراهى عميقى هستند.

نکته ها

بستن راه خدا به يك يا دو موردِ خاصّ منحصر نيست، بلكه تبليغات ناروا، گناه علنى، ترويج ابزار فساد و غفلت‌آور، القاى شبهه، ايجاد اختلاف، نشريّات و فيلم‌هاى گمراه كننده، بد معرّفى كردن دين حقّ، معرّفى نااهلان به عنوان الگوى دين و ده‌ها نمونه‌ى ديگر از مصاديق بستن راه خداست.

كاميابى از دنيا جايز است، امّا ترجيح دنيا بر آخرت خطرناك است، زيرا دنياگرايى مانع عبادت، انفاق، جهاد، كسب حلال، صداقت و انجام تكاليف شرعى مى‌شود.

پیام ها

1- دنياگرايى، زمينه‌ى كفر، مبارزه با دين و ضلالت است. يَسْتَحِبُّونَ الْحَياةَ الدُّنْيا ... وَ يَصُدُّونَ‌ ... فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ

2- سرچشمه‌ى گمراهى‌ها عملكرد خود انسان است. «يَسْتَحِبُّونَ‌، يَصُدُّونَ‌، يَبْغُونَها»

3- انسان اختيار دارد و مى‌تواند راهى را بر راه ديگر ترجيح دهد و انتخاب كند.

«يَسْتَحِبُّونَ»

4- كفّار سه مرحله را طى مى‌كنند:

اوّل خودشان با دنياگرايى منحرف مى‌شوند. «يَسْتَحِبُّونَ»

آنگاه با اعمالشان ديگران را از راه باز مى‌دارند. «يَصُدُّونَ»

سپس با تمام توان مسير حقّ‌طلبان را منحرف مى‌كنند. «يَبْغُونَها»

5- روحيّه‌ى كفر، عامل انحراف طلبى است. وَيْلٌ لِلْكافِرِينَ‌ ... يَبْغُونَها

جلد 4 - صفحه 385

6- گمراهى، درجات و مراحلى دارد و هر چه عميق‌تر شود رجوع به حقّ مشكل‌تر مى‌شود. «ضَلالٍ بَعِيدٍ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَى الْآخِرَةِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً أُولئِكَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ «3»

بعد از آن وصف كفار را فرمايد:

صفت اول آنان: الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَياةَ الدُّنْيا: كفار كسانى‌اند كه از فرط ضلالت و غوايت و شدت جهالت، دوست مى‌دارند و اختيار مى‌كنند زندگانى دنيا را. عَلَى الْآخِرَةِ: بر بقاى آخرت، حق تعالى به سبب دوستى دنيا، ايشان را مذمت فرمود، چنانچه پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود:

(حبّ الدّنيا رأس كلّ خطيئة) «2» دوستى دنيا سر منشأ تمام گناهان است. ايضا در خبر مناهى حضرت رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمايد:

الا و من عرضت له دنيا و آخرة و اختار الدّنيا على الاخرة لقى اللّه يوم القيمة و ليست له حسنة يتّقى بها النّار و من اختار الاخرة على الدّنيا و ترك الدّنيا رضى اللّه عنه و غفر له مساوى عمله. «3»

«1»- بحار الانوار، جلد 8 باب 24، صفحه 28.

«2» كافى، جلد 2، كتاب الايمان و الكفر، صفحه 315، حديث اوّل. (در خصال صدوق، كافى و بحار الانوار، اين جمله از امام صادق عليه السّلام نقل شده است- بحار الانوار، جلد 73، صفحه 90، حديث 62)

«3» بحار الانوار، جلد 76، صفحه 333 (فرازى از حديث اوّل باب 67)

جلد 7 - صفحه 12

يعنى: آگاه باشيد، هر كه عرضه شود بر او دنيا و آخرت پس اختيار كند دنيا را بر آخرت روز قيامت ملاقات كند محضر الهى را در حالى كه حسنه براى او نباشد كه آتش را به سبب آن نگاه دارد، و هر كه اختيار كند آخرت را بر دنيا و دنيا را ترك گويد خداى تعالى از او راضى و بيامرزد اعمال بد او را.

رازى (قدس الله سره) روايت نموده‌ «1» از پيغمبر كه: فرداى قيامت جماعتى از امت مرا حاضر كنند، صحائف آنها بنگرند، مردمانى بودند اقامه نماز و اتيان زكات و به نماز شب قيام نموده، امر شود ايشان را به جهنم برند. عرض كردند:

يا رسول اللّه گناه آنها چيست؟ فرمود: چون از دنيا چيزى پديد آمدى، برجستندى و آن را فراگرفتى.

صفت دوم آنان: وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ‌: و باز مى‌دارند مردمان را از راه خدا، يعنى منع مى‌كنند از ايمان به پيغمبر و قرآن به سبب عناد و لجاجى كه دارند. اين هم يكى از بدترين صفات است كه شخص مردم را از راه حق و پيروى خدا و پيغمبر و قرآن باز دارد، هم خودش گمراه و هم مردم را گمراه نمايد از طريق حق.

صفت سوم آنان: وَ يَبْغُونَها عِوَجاً: و طلب مى‌كنند هر راه حق را كجى، يعنى القاء كنند شبهات را و وارد سازند تشكيكات را تا قلوب مردم را نسبت به حق متزلزل نمايند و به شك اندازند در حقانيت اسلام و قرآن.

أُولئِكَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ: آن گروه متصف به صفات مذكوره در گمراهى‌اند كه نهايت دورى دارد از حق، و عاقبت اين گمراهى هلاكت و عذاب باشد.

تنبيه: آيه شريفه شامل است مبتدع در دين را، يعنى داخل كند در دين چيزى را كه داخل نيست و آن را جعل و از پيش خود اختراع نمايد بدون اين كه از شرع مطهر نبوى دليلى بر آن وارد شده باشد.

«1» تفسير ابو الفتوح جلد 6 صفحه 111.

جلد 7 - صفحه 13

در من لا يحضره الفقيه‌ «1» ابو بصير از حضرت صادق عليه السّلام روايت نموده كه: مردى، زمان پيش، طلب دنيا نمود از حلال، نيافت؛ از حرام طلب كرد، به دستش نيامد. شيطان بيامد او را، گفت: تو دنيا را طلب نمودى، نيافتى آن را نه از حلال و نه از حرام، آيا مى‌خواهى دلالت كنم تو را به چيزى كه دنياى تو زياد، و پيروان تو بسيار شوند؟ گفت: بلى. گفت: بدعتى در دين گذار و مردم را به آن دعوت نما.

چنين نموده، مردم اطاعت او كرده، دنيايش زياد شد. پس بفكر آمده به خودش گفت: چه كردى، دينى اختراع و مردم را گمراه نمودى چاره‌اى براى توبه تو نيست مگر برگردانى كسانى را كه گمراه نمودى. اصحاب را خواسته و گفت: آنچه شما را به آن دعوت كردم بدعت و باطل بود. مردم او را تكذيب و گفتند: آنچه تو پيش گفتى حق، و الآن شك كردى در آن.

چون مأيوس شد، زنجير به گردن، و خود را به ميخى بسته گفت: باز نكنم تا توبه من قبول شود. خداى تعالى وحى فرمود به پيغمبر آن زمان بگو به فلان:

به عزت و جلال خود قسم اگر بخوانى مرا به حدى كه رگهاى تو قطع شود، اجابت ننمايم تو را تا هر كه را مرده است بر آن بدعت، برگردانى از آن.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

الر كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلى‌ صِراطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ «1» اللَّهِ الَّذِي لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ وَيْلٌ لِلْكافِرِينَ مِنْ عَذابٍ شَدِيدٍ «2» الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَى الْآخِرَةِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً أُولئِكَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ «3»

ترجمه‌

اين كتابى است كه فرستاديم آنرا بسوى تو تا بيرون آورى مردمانرا از تاريكيها بروشنائى بدستور پروردگارشان بسوى راه آن تواناى ستوده‌

خداوند آنچنانيكه مر او را است آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است و واى بر كافران از عذاب سخت‌

آنانكه اختيار ميكنند از راه دوستى زندگانى دنيا را بر آخرت و باز ميدارند از راه خدا و ميخواهند در آن كجى را آنگروه در گمراهى دورند.

تفسير

بيان الر در ابتداء سور سابقه گذشت و قرآن كتابى است كه خداوند آنرا بتوسط جبرئيل فرستاده است بر پيغمبر خاتم براى آنكه نجات دهد آنحضرت تمام مردم عالم را و بيرون آورد آنها را از انواع تاريكيهاى كفر و جهالت و ضلالت و وارد فرمايد ايشان را در روشنائى و هدايت و معرفت و ايمان بدستور و توفيق و تسهيل خداوند امر را بر ايشان و آن روشنائى و نور راه خداوند تواناى غالب قادر ارجمند حميد محمود در جميع صفات و افعال است كه او خداوندى است كه مالك آسمانها و زمين و تمام موجودات در آنها است و كسى قادر بر تخلّف از حكم او نيست و ويل و هلاك مر كافران را است از عذاب شديد قيامت و آنها كسانى هستند كه براى ضعف عقل و غلبه شهوت اختيار نمودند زندگانى موقت مشوب بألم دنياى دنى را بر حيات دائم و عيش خالص آخرت باقى و باز ميدارند مردم را از متابعت راه حقّ چنانچه خودشان را باز داشتند و ميخواهند كه در راه حق و دين اسلام عيب و عوجى پيدا كنند و بآنوسيله مانع از قبول اسلام مردم شوند و اينجماعت بسيار از وادى حقّ دورند چون‌

جلد 3 صفحه 219

دين اسلام منزّه از عيب و نقص است و بنابراين ضمير در يبغونها بسبيل راجع ميشود كه مذكّر و مؤنث در آن يكسان است و بعضى گفته‌اند مراد آنستكه ميجويند دنيا را از غير راهش چون دنيا را براى آخرت بايد طلبيد پس كسيكه دنيا را براى آخرت نجويد از راه كج دنيا را طلب نموده و بنابراين ضمير راجع به الحيوة الدنيا است و در هر حال اين جماعت در وادى ضلالت و گمراهى سير ميكنند كه بمراحل عديده از حقّ دور است ..

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

الَّذِين‌َ يَستَحِبُّون‌َ الحَياةَ الدُّنيا عَلَي‌ الآخِرَةِ وَ يَصُدُّون‌َ عَن‌ سَبِيل‌ِ اللّه‌ِ وَ يَبغُونَها عِوَجاً أُولئِك‌َ فِي‌ ضَلال‌ٍ بَعِيدٍ «3»

كافرين‌ كساني‌ هستند ‌که‌ اختيار كردند و محبت‌ و علاقه‌ پيدا كردند بزندگاني‌ دنيا ‌بر‌ آخرت‌ و جلوگيري‌ كردند ‌از‌ راه‌ حق‌ راه‌ الهي‌ و طلب‌ كردند راه‌ كج‌ ‌را‌ اينها ‌در‌ ضلالت‌ و گمراهي‌ بسيار دوري‌ هستند.

جلد 11 - صفحه 358

‌الّذين‌ صفت‌ كفار ‌است‌ يستحبّون‌ طلب‌ محبت‌ ‌است‌ ‌يعني‌ دلبستگي‌ و علاقه‌ الحيوة الدنيا ‌از‌ عزّت‌ و جاه‌ و منصب‌ و مقام‌ و مال‌ و منال‌ و ساير زخارف‌ دنيوي‌ و كبر و نخوت‌ و عجب‌ و امثال‌ اينها ‌علي‌ الاخرة بكلي‌ ‌از‌ آخرت‌ و قيامت‌ و حساب‌ و كتاب‌ و بهشت‌ و جهنم‌ و ثواب‌ و عقاب‌ غفلت‌ كردند ‌ يا ‌ منكر شدند ‌ يا ‌ چيزي‌ نگرفتند ‌ يا ‌ ‌خود‌ ‌را‌ معاف‌ دانستند ‌ يا ‌ مثل‌ آنكه‌ ‌گفت‌

(النار و ‌لا‌ العار)

‌ يا ‌ آنكه‌ ‌گفت‌ (و ‌ما عاقل‌ باع‌ الوجود بدين‌) تمام‌ هم‌ّ ‌آنها‌ صرف‌ دنيا ‌شده‌ چنانچه‌ امروز ‌در‌ جامعه‌ بسيار هستند ميتوان‌ ‌گفت‌ صد نود و نه‌ ‌اينکه‌ نحو هستند.

وَ يَصُدُّون‌َ عَن‌ سَبِيل‌ِ اللّه‌ِ صدّ راه‌ مثل‌ قطّاع‌ طريق‌ مانع‌ ميشوند ‌از‌ ايمان‌ و اعمال‌ صالحه‌ و سوق‌ ميدهند بكفر و ضلالت‌ و فسق‌ و فجور و ملاهي‌ و معاصي‌ و بي‌غيرتي‌ و بي‌عفتي‌ و بي‌ديني‌ و و و.

وَ يَبغُونَها عِوَجاً راههاي‌ كج‌ و سبل‌ شيطاني‌ و القاء شبهات‌ و تشكيك‌ ‌در‌ واضحات‌ و ايجاد اختلافات‌ ‌که‌ تمام‌ اعوجاج‌ ‌از‌ صراط الهي‌ ‌است‌.

أُولئِك‌َ فِي‌ ضَلال‌ٍ بَعِيدٍ بقدري‌ ‌از‌ حق‌ و حقيقت‌ دور افتاده‌اند ‌که‌ برگشتن‌ ‌آنها‌ بسيار مشكل‌ و ‌در‌ شماره‌ محالات‌ بشمار ميرود قلب‌ ‌که‌ سياه‌ شد، قساوت‌ پيدا كرد، چشم‌ قلب‌ كور شد، گوش‌ قلب‌ كر شد، زبان‌ قلب‌ لال‌ شد ‌از‌ قابليت‌ هدايت‌ ميافتد كانّه‌ عقل‌ ‌از‌ ‌آنها‌ گرفته‌ ‌شده‌ صُم‌ٌّ بُكم‌ٌ عُمي‌ٌ فَهُم‌ لا يَعقِلُون‌َ بقره‌ ‌آيه‌ 166 قُلُوبُكُم‌ مِن‌ بَعدِ ذلِك‌َ فَهِي‌َ كَالحِجارَةِ أَو أَشَدُّ قَسوَةً وَ إِن‌َّ مِن‌َ الحِجارَةِ لَما يَتَفَجَّرُ مِنه‌ُ الأَنهارُ وَ إِن‌َّ مِنها لَما يَشَّقَّق‌ُ فَيَخرُج‌ُ مِنه‌ُ الماءُ وَ إِن‌َّ مِنها لَما يَهبِطُ مِن‌ خَشيَةِ اللّه‌ِ بقره‌ ‌آيه‌

جلد 11 - صفحه 69

359

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 3)- و در این آیه بلافاصله کافران را معرفی می‌کند و با ذکر، سه قسمت از صفات آنها وضعشان را کاملا مشخص می‌سازد بطوری که هر کس در اولین برخورد بتواند آنها را بشناسد.

نخست می‌گوید: «آنها کسانی هستند که زندگی پست این جهان را بر زندگی آخرت مقدم می‌شمرند» (الَّذِینَ یَسْتَحِبُّونَ الْحَیاةَ الدُّنْیا عَلَی الْآخِرَةِ).

و همه چیز حتی ایمان و حق را فدای منافع پست و شهوات و هوسهای خود می‌سازند.

سپس می‌گوید: آنها به این مقدار هم قانع نیستند بلکه علاوه بر گمراهی خودشان سعی در گمراه ساختن دیگران هم دارند: «آنها (مردم را) از راه خدا باز می‌دارند» (وَ یَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ).

بلکه علاوه بر آن «سعی می‌کنند آن را دگرگون نشان دهند» (وَ یَبْغُونَها عِوَجاً).

در حقیقت آنها هوسها را زینت می‌دهند، مردم را تشویق به گناه می‌نمایند، و از درستی و پاکی می‌ترسانند. و با تمام قوا می‌کوشند دیگران را همرنگ خود سازند و با افزودن خرافات، و انواع تحریفها، و ابداع سنتهای زشت و کثیف به این هدف برسند.

روشن است «این افراد (با داشتن این صفات و اعمال) در گمراهی بسیار دوری هستند» (أُولئِکَ فِی ضَلالٍ بَعِیدٍ).

همان گمراهی که بازگشتشان به راه حق بر اثر بعد و دوری مسافت به آسانی امکان پذیر نیست ولی اینها همه محصول اعمال خود آنهاست!

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

منابع

• تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
• اطیب البیان فی تفسیر القرآن‌، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام‌، 1378 ش‌، چاپ دوم‌
• تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
• تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
• برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
• تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش‌، چاپ پنجم‌