آیه 36 سوره توبه
| <<35 | آیه 36 سوره توبه | 37>> | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
همانا عدد ماههای سال نزد خدا در کتاب (تکوین و تشریع) خدا دوازده ماه است از آن روزی که خدا آسمان و زمین را بیافرید و از آن دوازده ماه چهار ماه ماههای حرام است (نزد اکثر مفسرین آن چهار ماه ذیقعده و ذیحجه و محرم و رجب است) این است دین استوار و محکم، پس در آن ماهها ظلم و ستم (به جنگ و خونریزی) در حق خود و یکدیگر مکنید و متفقا همه با مشرکان قتال و کارزار کنید چنانکه مشرکان نیز همه متّفقا با شما به جنگ و خصومت برمی‌خیزند و بدانید که خدا با اهل تقواست.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
عدة: عد: شمردن. عده: چيز شمرده شده. «العدة هي الشيء المعدود».
شهور: شهر: ماه. جمع آن، شهور است.
حرم: حرام: ممنوع، ضد حلال. جمع آن، حرم (بر وزن عنق) است.
القيم: قيم: مستقيم و استوار. آن از قيام به معناى برخاستن است.
كافه: كافه: جميع و همگى. كف در اينجا به معنى جمع است. كافه مؤنث كافّ آيد، ولى در اينجا تاء آن براى مبالغه است مثل: علامه و نسابه.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ وَ قاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً كَما يُقاتِلُونَكُمْ كَافَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ «36»
همانا تعداد ماهها نزد خداوند، در كتابِ (آفرينش) خدا و از روزى كه آسمانها و زمين را آفريد، دوازده ماه است، كه چهارماه از آن (جنگ) حرام است، اين آيين ثابت و پابرجاست. پس در اين ماهها، با جنگ و خونريزى بر خود ستم نكنيد و جملگى با همه‌ى مشركان بجنگيد، آن گونه كه آنان همگى با شما مى‌جنگند و بدانيد كه خداوند باپرواپيشه‌گان است.
جلد 3 - صفحه 417
نکته ها
سال، دوازده ماه دارد و كلمه‌ى «شَهْرُ» (ماه) نيز دوازده بار در قرآن آمده است. «1»
عدد دوازده كه بارها در قرآن آمده است، عدد مباركى است؛ تعداد رهبران بنى‌اسرائيل و چشمه‌هاى آب زلال كه با معجزه‌ى موسى عليه السلام جوشيد، عدد امامان اهل بيت عليهم السلام و ... دوازده است.
چهار ماهى كه جنگ در آن حرام است عبارتند از: ذى القعده، ذى الحجّه، محرّم و رجب. سه ماه اوّل پى‌درپى است. «2»
نظام حركت ماه به دور زمين و چرخشى كه به اراده‌ى الهى در منظومه‌ى شمسى در طول سال است، از آغاز خلقت بر اين كرات حاكم بوده است.
احترام ماههاى حرام تا وقتى است كه دشمن از آن سوء استفاده نكند و در اين ماهها حمله و هجوم نياورد والّا اگر دشمن حمله كرد، دفاع لازم است. طبق آيه‌ى 194 سوره بقره: «وَ الْحُرُماتُ قِصاصٌ، فَمَنِ اعْتَدى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدى عَلَيْكُمْ»، همه‌ى چيزهاى مورد احترام، قابل قصاص است. هر كس از قانون عدم تعرّض، سوء استفاده كرد و بر شما تجاوز كرد، شما هم به همان گونه عمل كنيد.
تعبير ثابت و پا بر جا بودن اين آيين، شايد اشاره به اين باشد كه احترام چهارماه در همه‌ى اديان آسمانى ثابت بوده است. (طبق روايات)
در برخى روايات از امام باقر عليه السلام، دوازده امامِ پس از پيامبر اسلام، به عنوان تأويل اين آيه شمرده شده است. «3»
پیام ها
1- بهترين تقويمِ تاريخ و زمان‌بندى، آن است كه ثابت، طبيعى و همگانى باشد. ماههاى قمرى اين سه ويژگى را دارند. عِدَّةَ الشُّهُورِ ...
2- وجود ماههاى دوازده‌گانه، به تدريج شكل نگرفته است، بلكه از آغاز پيدايش
«1». اعجاز عددى قرآن.
«2». كافى، ج 4، ص 240.
«3». تفسير كنزالدقائق.
جلد 3 - صفحه 418
زمين و آسمان بوده است. اثْنا عَشَرَ شَهْراً ... يَوْمَ خَلَقَ
3- رزمندگان و خانواده‌هايشان، نياز به عيادت، آموزش، استراحت و رسيدگى به خانه و زندگى دارند. بنابراين يك سوّم سال، اجباراً بايد جنگ خاموش شود تا فرصتى براى اينها باشد. «مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ» حتّى در جنگ هم بايد اصولى رعايت شود و به ناآگاهان، اغفال شدگان، زنان، سالمندان و كودكان، تعرّض نشود و بدون توجيه و تذكّر قبلى، حمله نشود.
4- همه زمان‌ها يكسان نيستند. در زمان هم قداست و حرمت مطرح است. «مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ»
5- اسلام، هم مكان أمن دارد، (مكّه) هم زمانِ امن (ماههاى حرام). جالب آنكه محور سه ماه (ذيقعده، ذيحجّه ومحرّم) از اين چهار ماه حرام، ماه حجّ (ذيحجّه) است.
6- زيان بى‌توجّهى به ماههاى حرام، به خود انسان‌ها باز مى‌گردد «فَلا تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ»
7- در اسلام اصل بر جنگ نيست، بلكه بر فكر، برهان، حكمت، موعظه و زندگى مسالمت آميز است؛ مگر براى رفع مزاحمان اجتماعى و سركوبى مستكبران يا براى دفاع، حتّى در ماههاى حرام. «قاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ»
8- اجازه ندهيد دشمن از مقدّساتِ دينى و احكام فقهى شما سوء استفاده كند. «قاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً» اگر دشمن در ماههاى حرام حمله كرد، مقدّس‌مآب نشويد، بلكه مقابله كنيد.
9- حمله به دشمن، بايد همانند ابعاد حملات دشمن باشد. «كَما يُقاتِلُونَكُمْ»
10- پيروزى در سايه‌ى تقواست. «أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ»
تفسير نور(10جلدى)، ج3، ص: 419
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
