آیه 24 سوره حدید
| <<23 | آیه 24 سوره حدید | 25>> | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
همان متکبرانی که خودشان (در احسان به فقیران) بخل می‌ورزند و مردم را هم به بخل و منع احسان وا می‌دارند. و هر که روی (از اطاعت حق) بگرداند خدا به کلی بی‌نیاز و ستوده صفات است.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«الَّذِینَ ...»: بدل از (کُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ) است. یا خبر مبتدای محذوف است: هُمُ الَّذِینَ. و یا این که مبتدا است و خبر آن محذوف است: الَّذِینَ یَبْخَلُونَ وَ یَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ، فَإِنَّهُمْ یَسْتَحِقُّونَ الْعَذَابَ.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
الَّذِينَ يَبْخَلُونَ وَ يَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ وَ مَنْ يَتَوَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ «24»
آنان كه بخل مى‌ورزند و مردم را به بخل ورزيدن فرمان مى‌دهند و هر كس (از انفاق و قرض) روى‌گرداند، پس بى‌شك خداوند خود بى‌نياز و ستوده است.
نکته ها
ريشه بخل، حفظ برترى و فخر فروشى است، زيرا اگر نعمت‌ها در دست ديگران نيز باشد، وسيله فخر فروشى از دست مى‌رود.
امام على عليه السلام در خطبه 183 نهج‌البلاغه مى‌فرمايد: «فالله الله معشر العباد و انتم سالمون فى الصحة قبل السقم و فى الفسحة قبل الضيق فاسعوا فى فكاك رقابكم من قبل ان تغلق رهائنها أسهروا عيونكم و أضمروا بطونكم و استعملوا اقدامكم و انفقوا اموالكم و خذوا من اجسادكم فجودوا بها على انفسكم و لا تبخلوا بها عنها فقد قال الله سبحانه: «إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدامَكُمْ» و قال تعالى: «مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ» فلم يستنصركم من ذل و لم يستقرضكم من قل استنصركم و له جنود السماوات و الارض و هو العزيز الحكيم و استقرضكم و له خزائن السماوات و الارض و هو الغنى الحميد و انما اراد ان يبلوكم ايكم احسن عملا فبادروا باعما لكم تكونوا مع جيران الله فى داره»
خدا را خدا را در نظر بگيريد، اى گروه بندگان! در اين حال كه در نعمت تندرستى غوطه‌وريد، پيش از آنكه بيمارى به سراغتان آيد، و در اين حال كه در گشايش و آسايش به سر مى‌بريد پيش از آنكه تنگناهاى زندگى شما را در خود فرو برد. پس بكوشيد در آزادسازى گردن‌هايتان پيش از آنكه با زنجيرهاى گرو بسته شويد.
شب‌زنده‌دارى كنيد و شكم‌هايتان را خالى نگهداريد. در راه خيرات گام‌هايى برداريد و اموالتان را به مستمندان انفاق كنيد. از بدن مادّى بگيريد و براى پيشبرد نفوستان بهره‌ها برداريد و به خاطر علاقه به بدن، از رشد نفوس خود بخل نورزيد. خداوند سبحان فرموده است: اگر خدا را يارى كنيد، خدا هم شما را يارى مى‌كند و شما را ثابت قدم مى‌دارد و فرمود:
جلد 9 - صفحه 484
كيست كه خداوند را قرض نيكو دهد تا خداوند چندين برابر براى او بيافزايد و براى اوست پاداشى بزرگ. خداوند، از روى ذلّت و خوارى، از شما يارى نخواسته و يا براى جبران كمبود خود، از شما قرض نخواسته است. از شما يارى خواسته در حالى كه سپاهيان آسمان‌ها و زمين به فرمان او هستند و او عزيز و حكيم است. از شما وام خواسته در حالى كه خزائن آسمان‌ها و زمين از آنِ اوست و او تنها بى‌نياز و شايسته حمد و ستايش است.
و جز اين نيست كه خداوند اراده كرده است شما را بيازمايد تا آن كس كه عملش نيكوتر است، بروز نمايد. پس با اعمال نيكوى خود بر ديگران پيشدستى كنيد، باشد كه در بارگاه خداوندى با همسايگان ويژه خداوند دمساز باشيد.
سيماى بخل در روايات
حضرت على عليه السلام از فرزندش امام حسن عليه السلام پرسيد: شُحّ چيست؟ پاسخ فرمود: «ان ترى ما فى يدك شرفا و ما انفقت تلفا» «1» آنچه را در دست دارى مايه شرافت خود بدانى و آنچه را انفاق مى‌كنى، تلف شده بپندارى.
«البخل بالموجود سوء الظن بالمعبود» «2» بخل، نشانه بدگمانى به خداست.
امام صادق عليه السلام، يك شب در حال طواف، چنين دعا مى‌كرد: «اللهم قنى شح نفسى» «3» خدايا! مرا از بخل حفظ فرما.
بخل فقط در مال نيست، بلكه در احترام به مردم نيز برخى بخل مى‌ورزند. «البخيل من بخل بالسلام» «4»، آنكه در سلام بخل ورزد، بخيل است.
«البخل باخراج ما افترض الله من الاموال اقبح البخل» «5» بدترين بخل، بخل در پرداخت واجبات مالى چون خمس و زكات است.
«البخيل حقا من ذكرت عنده فلم يصل على» «6» پيامبر فرمود: بخيل حقيقى، كسى است كه نام من نزد او برده شود، ولى او بر من درود و صلوات نفرستد.
«1». بحار، ج 73، ص 305.
«2». غررالحكم.
«3». بحار، ج 70، ص 301.
«4». بحار، ج 70، ص 305.
«5». غررالحكم.
«6». بحار، ج 73، ص 306.
جلد 9 - صفحه 485
«لا تدخلن فى مشورتك بخيلا» «1» افراد بخيل را طرف مشورت خود قرار ندهيد.
«النظر الى البخيل يقسى القلب» «2» نگاه به بخيل، انسان را سنگدل مى‌كند.
پیام ها
1- بخل كردن و سفارش نمودن به بخل، از نشانه‌هاى افراد متكبّر و فخرفروش است. «مختال فخور الذين يبخلون و يأمرون الناس بالبخل»
2- بخيل، محبوب خدا نيست. «وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ»
3- گناه آنجا خطرناك مى‌شود كه سيره انسان شود. يَبْخَلُونَ وَ يَأْمُرُونَ ... بِالْبُخْلِ
4- چون بخيل مى‌داند كه اگر ديگران بخشش كنند، بخل او هويدا و سبب رسوايى او مى‌شود، به ديگران دستور بخل مى‌دهد. «يَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ»
5- بخل، اعراض و رويگردانى از فرمان خداست. «وَ مَنْ يَتَوَلَّ»
6- غنىّ بودن كافى نيست، حميد و محبوب بودن نزد مردم نيز لازم است كه اين امر با انفاق و وام حاصل مى‌شود. (معمولًا افراد بخيل، غنىّ هستند ولى به خاطر بخل، مورد ستايش مردم نيستند. لذا اين آيه درباره خداوند مى‌فرمايد:) «فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ»
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
