و هرگاه سورهای نازل شود برخی (از همین منافقان) هستند که به دیگران میگویند: این سوره بر ایمان کدام یک از شما افزود؟ آنان که به حقیقت اهل ایمانند همه را بر ایمان بیفزود و شادمان و مسرور شدند.
و هنگامی که سوره ای نازل شود، برخی از منافقان به اهل ایمان گویند: این سوره، ایمان کدام یک از شما را افزود؟ ولی کسانی که ایمان آورده اند این سوره بر ایمانشان افزود، و آنان [از نزول این سوره] شادمان می شوند.
و چون سورهاى نازل شود، از ميان آنان كسى است كه مىگويد: «اين [سوره] ايمان كدام يك از شما را افزود؟» اما كسانى كه ايمان آوردهاند بر ايمانشان مىافزايد و آنان شادمانى مىكنند.
و چون سورهاى نازل شود، بعضى مىپرسند: اين سوره به ايمان كدام يك از شما درافزود؟ آنان كه ايمان آوردهاند به ايمانشان افزوده شود، و خود شادمانى مىكنند.
و هنگامی که سورهای نازل میشود، بعضی از آنان (به دیگران) میگویند: «این سوره، ایمان کدام یک از شما را افزون ساخت؟!» (به آنها بگو:) اما کسانی که ایمان آوردهاند، بر ایمانشان افزوده؛ و آنها (به فضل و رحمت الهی) خوشحالند.
Whenever a surah is sent down, there are some of them who say, ‘Which of you did it increase in faith?’ As for those who have faith, it increases them in faith, and they rejoice.
And whenever a chapter is revealed, there are some of them who say: Which of you has it strengthened in faith? Then as for those who believe, it strengthens them in faith and they rejoice.
And whenever a surah is revealed there are some of them who say: Which one of you hath thus increased in faith? As for those who believe, it hath increased them in faith and they rejoice (therefor).
Whenever there cometh down a sura, some of them say: "Which of you has had His faith increased by it?" Yea, those who believe,- their faith is increased and they do rejoice.
و هرگاه سورهاى نازل شود، برخى از منافقان گويند: اين سوره، ايمان كدام يك از شما را افزود؟ امّا آنان كه ايمان آوردهاند، (آيات قرآن) بر ايمانشان بيافزايد و آنان بشارت مىگيرند.
پیام ها
1- استهزا وموضعگيرى منفى به هنگام نزول قرآن، نشانهى نفاق است. أُنْزِلَتْ سُورَةٌ ... يَقُولُ أَيُّكُمْ زادَتْهُ ...
2- منافقان با سؤالهاى خود، روحيّهى منفى خود را به ديگران انتقال مىدهند.
يَقُولُ أَيُّكُمْ زادَتْهُ هذِهِ إِيماناً ...
3- ايمان، مراتبى دارد وقابل كم و زياد شدن است، همان گونه كه نفاق، قابل توسعه و افزايش است. «فَزادَتْهُمْ إِيماناً»
4- قرآن، وسيلهى خوبى براى شناختِ مؤمن از منافق است. «فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَزادَتْهُمْ إِيماناً»
5- احساس شادى و نشاط روحى پس از شنيدن آيات قرآن، نشانهى تكامل و رشد ايمان است. «فَزادَتْهُمْ إِيماناً وَ هُمْ يَسْتَبْشِرُونَ»
6- قرآن، مايهى بشارت و مژده به اهل ايمان است. «وَ هُمْ يَسْتَبْشِرُونَ»
وَ إِذا ما أُنْزِلَتْ سُورَةٌ: و چون نازل گرديده شود سورهاى يا قسمتى از قرآن.
فَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ: پس بعضى از منافقان گويد با منافقى ديگر از روى انكار و استهزاء، يا با ضعفاى مؤمنان گويند به سخريه. أَيُّكُمْ زادَتْهُ هذِهِ إِيماناً: كيست از شما كه بيفزود او را اين سوره ايمانى، يعنى كدام است آن كس كه او را اين سوره يقين و ثبات در دين بيفزايد. حق تعالى در جواب او فرمايد كه: فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا: پس آنانكه ايمان دارند. فَزادَتْهُمْ إِيماناً: پس زياد نمايد ايشان را اين سوره ايمان را به زيادتى علمى كه حاصل مىشود از تدبر در اين سوره و انضمام ايمان به آن. وَ هُمْ يَسْتَبْشِرُونَ: و ايشان شاد مىشوند به نزول آن و سبب زيادتى كمال و واسطه ارتفاع حال ايشان است.
اى آنانكه ايمان آوردند كارزار كنيد آنانرا كه نزديكند بشما از كافران و بايد بيابند در شما خشونتى و بدانيد كه خدا با پرهيزكاران است
و چون نازل شود سوره پس بعضى از آنها كسى است كه ميگويد كدام يك از شما زياد نمود او را اين سوره ايمانى بايد گفت امّا آنانكه ايمان آوردند پس زياد نمود ايشانرا ايمانى و ايشان شادمان ميشوند
و امّا آنانكه در دلهاشان مرضى است پس زياد نمود آنها را پليدىئى بپليديشان و مردند با آنكه بودند كافران.
تفسير
ترتيب جهاد با كفار آنستكه شروع شود بجهاد با نزديكترين آنها بحوزه و مملكت اسلام و بتدريج پيشروى شود و تا هر قدر ممكن است بر افراد مسلمانان افزوده و بر آب و خاك آنها توسعه داده شود و اين ترتيب طبيعى هر پيشرفت و عادى هر مملكت گيرى است و بايد كفار در مسلمانان حالت رقّت و رأفت مشاهده ننمايند تا طمع نكنند در استرضاى خاطر ايشان بغير قبول اسلام بلكه بايد غلظت و شدّت و خشونت در گفتار و رفتار و صبر و بردبارى در جهاد را در وجود ايشان بيابند و مسلمانان را موصوف باين صفات احراز نمايند تا موجب رعب و يأس از تسليم مسلمانان براى آنها شود بعلاوه منزجر شوند از اين سلوك مسلمانان با آنها و مرتدع شوند از بقاء بر كفر و نبايد مسلمانان از اثر سوء اين سلوك نگران باشند چون خداوند با كسانيكه اهل تقوى هستند و اين سلوك را با كفار براى رضاى خدا ميكنند همراه است و از آنها نگهدارى و مددكارى مينمايد و بعضى از منافقان وقتى سوره از قرآن نازل ميشود بطور استهزاء و انكار بمسلمانان ميگويند كدام يك از شما ايمانش بواسطه نزول و قرائت اين سوره زياد شد و جوابش آنستكه امّا اهل ايمان زياد شد ايمانشان بزياد شدن علمشان بآنسوره و اعتقادشان بصحّت مفاد آن و آنكه از جانب خدا است و خوشنود شدند بزياد شدن كمال و معرفتشان و
جلد 2 صفحه 639
ارتفاع درجاتشان و اما اهل نفاق كه مبتلا بمرض شك و شبههاند زياد شد شكشان بشك در آن سوره و زياد شد بزيادتى شك پليدى آنها و افزوده شد اين پليدى بر پليدى سابقشان و رسوخ پيدا نمود در آنها و باقى ماند تا آنكه مردند بحال كفر و در كافى و عياشى از امام صادق (ع) نقل نموده كه فرمود خداوند ايمان را بر اعضاء و جوارح بنى آدم تقسيم و فرض نمود و در آنها متفرّق فرمود گفته شد از اينجا نقصان و تماميّت ايمان معلوم شد زيادى آن چگونه متصور است فرمود چون خدا فرموده و اذا ما انزلت سورة تا آخر آيه و نيز فرموده و زدناهم هدى و اگر ايمان زياد و كم نداشت احدى بر ديگرى فضلى نداشت و در نعمت و منزلت مساوى بودند ولى بتماميت ايمان اهل آن داخل بهشت ميشوند و بمزيّت ايمانشان متفاضل ميشود درجاتشان نزد خدا و بنقصان ايمانشان اهل تقصير داخل آتش ميشوند و قمى ره فرموده اين آيه ردّ كسى است كه توهّم نموده ايمان كم و زياد ندارد.
و پيغمبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم بفرمايد اگر ايمان پسر عمم علي را با ايمان جن و انس مقايسه كنند بر تمام آنها زيادتي دارد و اما از حيث كيفيت معرفت بمراتب توحيد و شئونات نبيّ صلّي اللّه عليه و آله و سلّم و فضائل ائمه عليهم السلام و خصوصيات معاد و امثال اينها.
وَ إِذا ما أُنزِلَت سُورَةٌ چون قرآن نجوما نازل شد در ظرف بيست و دو سال
(آیه 124)- تأثیر آیات قرآن بر دلهای آماده و آلوده: به تناسب بحثهایی که در باره منافقان و مؤمنان گذشت، در این آیه و آیه بعد اشاره به یکی از نشانههای بارز این دو گروه شده است.
نخست میگوید: «و هنگامی که سورهای نازل میشود، بعضی از منافقان به یکدیگر میگویند: ایمان کدامیک از شما را نزول این سوره افزون ساخت»؟ (وَ إِذا ما أُنْزِلَتْ سُورَةٌ فَمِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ أَیُّکُمْ زادَتْهُ هذِهِ إِیماناً).
و با این سخن میخواستند عدم تأثیر سورههای قرآن و بیاعتنایی خود را نسبت به آنها بیان کنند.
اما قرآن با لحن قاطعی به آنها پاسخ میدهد و ضمن تقسیم مردم به دو گروه، میگوید: «اما کسانی که ایمان آوردهاند! نزول این آیات بر ایمانشان افزوده و آنها به فضل و رحمت الهی خوشحالند» (فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا فَزادَتْهُمْ إِیماناً وَ هُمْ یَسْتَبْشِرُونَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید: