آیه 89 سوره نمل
| <<88 | آیه 89 سوره نمل | 90>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
کسانی که (در قیامت) کار نیکو آورند پاداش بهتر از آن یابند و در آن روز از هول و هراس ایمن باشند.
آنان که کارهای خیر و نیک [به آخرت] بیاورند، پاداشی بهتر از آن دارند، و آنان در آن روز از هول و هراسی بزرگ ایمن اند،
هر كس نيكى به ميان آورد، پاداشى بهتر از آن خواهد داشت، و آنان از هراس آن روز ايمنند.
هر كس كه كار نيكى كند بهتر از آن را پاداش گيرد و نيكوكاران از وحشت آن روز در امان باشند.
کسانی که کار نیکی انجام دهند پاداشی بهتر از آن خواهند داشت؛ و آنان از وحشت آن روز درامانند!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«فَزَعٍ»: ترس و هراس. «آمِنُونَ»: جمع آمِن، در امن و امان. دور از بلا و مصیبت و خوف و هراس. مفرد آمدن بخش نخست آیه، با توجّه به لفظ (مَنْ)، و جمع آمدن قسمت دوم آیه، با توجّه به معنی آن است.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ يَوْمَئِذٍ آمِنُونَ «89»
هر كس كار نيكى بياورد، پس براى او (پاداشى) بهتر از عملش خواهد بود، و آنان از هراس آن روز ايمن هستند.
وَ مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «90»
و هركس كه كار بدى بياورد، پس به رو در آتش (دوزخ) سرنگون شوند، (به آنان گفته شود:) آيا جز آنچه مى‌كرديد سزا داده مى‌شويد؟
«1». تفسير راهنما.
جلد 6 - صفحه 467
نکته ها
كلمه‌ى «كبت» به معناى سرنگون شدن است.
لذّت‌ها، طغيان‌ها و تندروى‌هايى كه در اثر گناه در دنيا پيدا مى‌شود، در قيامت با سوختن‌در آتش، به ذلّت و خوارى تبديل خواهد شد.
يكى از بركات قرآن آن است كه راه را براى رشد و سعادت همگان باز كرده و فرموده است:
هر كس كار نيكى انجام دهد، پاداشى بهتر از آن به او عطا مى‌شود؛ بدون اين كه سنّ و نژاد و جنسيّت در كار باشد. نيكى را نيز مطلق بيان كرده «الحسنة» تا تمام نيكى‌ها را شامل شود، قبول رهبرى حقّ، راه حقّ، كلام حقّ، شغل حقّ، انتخاب حقّ و ... كه در روايات به بعضى از اين نمونه‌ها اشاره شده است، لكن هر كار نيكى از هر كسى كه باشد، اگر با ريا، غرور، عجب و گناه از بين نرود و سالم به مقصد برسد، پاداش مضاعف دارد. «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ»
در دو آيه قبل خوانديم كه بعد از نفخه‌ى صور همه در هراسند، جز آن كس را كه خداوند بخواهد. در اين آيات مى‌فرمايد: خداوند كسانى را از هراس و فزع درامان قرار مى‌دهد كه نيكى را با خود به صحنه‌ى قيامت بياورند.
پیام ها
1- علم خداوند به كارهاى نيك ما، عامل تشويق به انجام نيكى‌ها است. «إِنَّهُ خَبِيرٌ بِما تَفْعَلُونَ مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ»
2- مهم‌تر از انجام كار نيك در دنيا، بردن آن به صحنه‌ى قيامت است. «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْها»
3- آينده در گرو اعمال ماست. مَنْ جاءَ ... فَلَهُ ... (هر عملى عكس العملى دارد).
4- نيكى‌ها را قبل از منكرات مطرح كنيم. «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ»، سپس «مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ»
5- براى رشد خوبى‌ها، تشويق خوبان ضرورى است. «مَنْ جاءَ- فَلَهُ خَيْرٌ مِنْها»
6- تشويق و تهديد، در كنار هم موثرند. «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ- مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ»
7- پاداش‌هاى الهى برتر از كار ماست. (پاداش بعضى كارها دو برابر است،
جلد 6 - صفحه 468
«الضِّعْفِ» «1» بعضى چند برابر «أَضْعافاً» «2»* بعضى ده برابر «فَلَهُ عَشْرُ» «3» تا هفتصد برابر و بيشتر، كه «خَيْرٌ مِنْها» همه‌ى آنها را شامل مى‌شود.
8- نيكوكارى، عامل نجات در قيامت است. «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ- مِنْ فَزَعٍ يَوْمَئِذٍ آمِنُونَ»
9- بهتر بودن پاداش‌هاى الهى مطلق است، هم از نظر زمانى ابدى است و هم از نظر مقدار، چند برابر عمل ماست. «خَيْرٌ مِنْها»
10- بالاتر از عذاب، خوارى انسان است. «فَكُبَّتْ وُجُوهُهُمْ»
11- كيفرهاى الهى بازتاب اعمال و تجسّم عملكرد ماست. آرى كسانى كه بعد از شنيدن حقّ، روى خود را از آن بر مى‌گردانند، در آن روز با صورت به دوزخ مى‌افتند. «هَلْ تُجْزَوْنَ»
12- پاداش‌هاى الهى، چند برابر است؛ «خَيْرٌ مِنْها» ولى كيفرهاى او يك برابر و عادلانه است. «ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»
13- معاد جسمانى است. «وُجُوهُهُمْ»
14- اعمال انسان در قيامت مجسّم شده وانسان را گرفتار مى‌كند. «هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ يَوْمَئِذٍ آمِنُونَ (89)
مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ: هر كه بيايد به نيكوئى از ايمان و توحيد و طاعت و خير و سعادت، فَلَهُ خَيْرٌ مِنْها: پس او را ثواب و جزائى است بهتر از آن فعل نيكو، زيرا فانى دهد و باقى ستاند، و أدنى به أعلى عوض گيرد، و يكى به ده تا به هفتصد و يا بدون حساب بهره يابد. اكثر مفسرين برآنند كه مراد به حسنه، كلمه طيبه «لا اله الا اللّه» است كه مدار تمام اعمال صالحه مرضيه برآنست.
در تفسير منهج از حضرت سيد سجاد عليه السّلام مروى است كه مردى به جنگ روم رفت و او را عادت چنان بود كه چون از اغيار خالى بودى خلوت نمودى، به آواز بلند گفتى: «لا اله الّا اللّه وحده لا شريك له» روزى در مرغزارى مى‌گذشت، اين كلمه را به آواز بلند گفتى، سوارى از رجال الغيب بيرون آمد پرسيد: چه گفتى؟ گفت: آنچه شنيدى. جواب داد: و اللّه آن كلمه‌اى است كه حق تعالى فرموده (مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْها) «1».
وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ يَوْمَئِذٍ آمِنُونَ: و ايشان كه خصلت حسنه از آنها صادر شده از هول و ترس روز عظيم قيامت ايمنند.
«1» منهج الصادقين چ اسلاميه 1346 ش. ج 7، ص 64.
جلد 10 - صفحه 91
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ يَوْمَئِذٍ آمِنُونَ (89) وَ مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلاَّ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (90) إِنَّما أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذِي حَرَّمَها وَ لَهُ كُلُّ شَيْ‌ءٍ وَ أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ (91) وَ أَنْ أَتْلُوَا الْقُرْآنَ فَمَنِ اهْتَدى فَإِنَّما يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَقُلْ إِنَّما أَنَا مِنَ الْمُنْذِرِينَ (92) وَ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ سَيُرِيكُمْ آياتِهِ فَتَعْرِفُونَها وَ ما رَبُّكَ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ (93)
ترجمه
هر كه آورد خوبى را پس براى او است بهتر از آن و ايشان از هراس چنين روز ايمنند
و كسانيكه آورند بدى را پس نگو نسار كرده شود رويهاشان در آتش آيا جزا داده ميشويد جز آنچه را بوديد كه ميكرديد
جز اين نيست مأمور شدم كه بپرستم خداوندگار اين شهر را كه محترم گردانيد آنرا و مر او را است همه چيز و مأمور شدم كه باشم از منقادان
و آنكه بخوانم اين قرآن را پس آنكه هدايت يافت پس جز اين نيست كه هدايت مى‌يابد براى خودش و آنكه گمراه شد پس بگو جز اين نيست كه من از بيم دهندگانم
و بگو ستايش خداى را است زود باشد بنماياند بشما آيتهايش را پس بشناسيد آنها را و نيست پروردگار تو بيخبر از آنچه ميكنيد.
تفسير
خداوند متعال بمناسبت ذكر افعال عباد و احوال معاد در آيات سابقه ميفرمايد هر كس در دنيا كار خوب و شايسته انجام داده خداوند در آخرت جزاى بهتر و برترى باو عنايت ميفرمايد و چنين اشخاص نيكوكار از هول و هراس بزرگ در چنين روزى ايمنند و بعضى فزع يومئذ باضافه قرائت نموده‌اند يعنى
جلد 4 صفحه 170
از ترس آنروز در امانند و كسانيكه در دنيا كار بد و ناشايسته انجام داده باشند برو در آتش جهنم انداخته شوند و بآنها از روى ملامت گويند آيا غير از جزاى اعمال زشت شما بشما داده ميشود و در روايات كثيره از اهل بيت عصمت و طهارت حسنه و سيّئه در اين دو آيه بمحبّت و ولايت ايشان و انكار آن و عداوت اين خاندان مخصوصا امير مؤمنان عليهم السلام تفسير شده و نيز خداوند به پيغمبر اكرم دستور فرموده كه در مقابل كفار براى اظهار ثبات قدم در توحيد و دين حق بفرمايد من فقط مأمورم عبادت كنم خداوندگار اين شهر مكه را كه محبوبترين شهرها است نزد من و خداوند آنرا محترم قرار داده و محل امن و امان براى بندگان و حرام فرموده صيد كلّيه حيوانات و رمانيدن آنها را از آن و بريدن درخت و كندن گياه آنرا و اين نه براى آنستكه خداوند فقط مالك آن شهر يا خانه كعبه است چون از آن حق و مملوك او است هر موجودى از موجودات بلكه اضافه رب بآن بلد براى شرافت آنست و من مأمورم كه مطيع و منقاد او باشم و قرآن را كه كتاب او است بر مردم قرائت نمايم پس هر كس بآن هدايت يابد سعادت يافته و بر نفع او است و هر كس بگمراهى باقى ماند و بآن هدايت نيابد بايد بگويم من بوظيفه خود عمل نمودم كفر شما زيانى بر من وارد نميكند بعهده پيغمبر ابلاغ حكم خدا و تخويف از تخلّف آنست حمد خداى را كه توفيق انجام وظيفه را بمن عنايت فرمود و بعد از اين خداوند آيات و امارات قدرت خود را در دنيا و آخرت بشما نشان خواهد داد و ضرب دست اولياء خدا و مجاهدين اسلام را مى‌بينيد و آنها را ميشناسيد ولى آنوقت معرفت فائده ندارد و تصور نكنيد مهلتى كه خداوند بشما داده و ميدهد براى آنستكه از اعمال ناشايسته شما غافل است بلكه براى مدارا و فرصت تنبّه و تكميل استحقاق و مصالح ديگرى است كه مكرر ذكر شده و قمى ره نقل فرموده كه مراد از آيات امير المؤمنين و ائمه اطهار عليهم السلامند كه در رجعت بدنيا دشمنانشان ايشانرا مى‌بينند و ميشناسند و امير المؤمنين عليه السّلام فرموده و اللّه خداوند بزرگتر از من آيتى ندارد و يعملون بصيغه مغايب نيز قرائت شده است و ثواب قرائت اين سوره و سوره قبل و بعد كه اول آنها طاوسين است ذكر شد و الحمد للّه رب العالمين و صلى اللّه على محمد و آله الطاهرين.
جلد 4 صفحه 171
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
مَن جاءَ بِالحَسَنَةِ فَلَهُ خَيرٌ مِنها وَ هُم مِن فَزَعٍ يَومَئِذٍ آمِنُونَ (89)
كسي که بيايد به عمل نيك يعني افعالش نيك و حسن باشد پس از براي او است بهتر از آن حسنه و اينها در قيامت از فزع قيامت ايمن هستند.
مَن جاءَ بِالحَسَنَةِ بعضي گفتند مراد از حسنه توحيد و اخلاص است بعضي گفتند ايمان است و اخبار بسياري داريم بالغ بر 15 حديث از پيغمبر و امير المؤمنين و حضرت صادق (ع) تفسير فرمودند بولايت و حب اهل بيت و سيئه را بانكار ولايت و بغض اهل بيت و مكرر گفته‌ايم که اخبار وارده در تفاسير نوعا بيان مصداق اتم ميكند و منافي با عموم و اطلاق آيه نيست لذا مي‌گوييم الف و لام حسنه الف و لام جنس است شامل جميع حسنات ميشود از عقائد حقه و اخلاق فاضله و اعمال صالحه لكن مشروط شرايط صحت و خالي از موانع آن مثلا اگر نماز تام- الاجزاء نباشد يا فاقد بعض شرائط باشد يا داراي بعض موانع باطل و عاطل است و اگر صدق سيئه بر آن نكند يقينا حسنه نيست لذا مي‌گوييم جميع عبادات صحتش مربوط بايمان است غير مؤمن هر که باشد و هر چه باشد مشمول وَ قَدِمنا إِلي ما عَمِلُوا مِن عَمَل‌ٍ فَجَعَلناه‌ُ هَباءً مَنثُوراً (فرقان آيه 25)
جلد 14 - صفحه 196
ميشود و ايمان مركب ارتباطيتش جميع عقايد حقه را لازم دارد که اگر فاقد يكي از آنها باشد ايمان نيست بلكه اگر يكي از ضروريات دين يا مذهب را منكر شود يا بدعتي در دين بگذارد يا بيكي از مقدسات ديني اهانت كند از ايمان خارج ميشود و اينست مفاد اخبار که تعبير به ولايت و حب اهل بيت شده.
فَلَهُ خَيرٌ مِنها بشاراتي که در قرآن و اخبار براي مؤمنين است و براي هر يك از عبادات واجبات و مندوبات و از براي هر يك از اخلاق فاضله چندين هزار است.
وَ هُم مِن فَزَعٍ يَومَئِذٍ آمِنُونَ حين رحلت بشارتش ميدهند در قبر بشارت دارد از قبر بيرون آيد بشارت دارد در طرف راست صحراي محشر ميرود پاي منبر وسيله زير لواي حمد نامه او را بدست راستش ميدهند فرياد ميزنند هاؤُم‌ُ اقرَؤُا كِتابِيَه (الحاقه آيه 19) بالاخص اگر مقرون بعمل صالح و تقوي باشد که ميفرمايد إِلّا مَن آمَن‌َ وَ عَمِل‌َ صالِحاً فَأُولئِك‌َ لَهُم جَزاءُ الضِّعف‌ِ بِما عَمِلُوا وَ هُم فِي الغُرُفات‌ِ آمِنُونَ (سبا آيه 37) وَ لَو أَنَّهُم آمَنُوا وَ اتَّقَوا لَمَثُوبَةٌ مِن عِندِ اللّه‌ِ خَيرٌ لَو كانُوا يَعلَمُون‌َ و غير اينها از آيات.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 89)- در آیات گذشته سخنی از اعمال بندگان و آگاهی خداوند نسبت به آن در میان بود و در این آیه سخن از پاداش عمل و ایمنی آنها از فزع روز قیامت است.
ج3، ص440
می‌فرماید: «کسانی که حسنه و کار نیکی انجام دهند پاداشی بهتر از آن خواهند داشت و آنها از وحشت در آن روز در امان خواهند بود» (مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ یَوْمَئِذٍ آمِنُونَ).
«حسنه» در اینجا مفهوم وسیعی دارد که همه اعمال نیک را در بر می‌گیرد، از جمله ایمان به خدا و پیامبر اسلام و ولایت ائمه علیهم السّلام که در رأس هر کار نیک قرار دارد و مانع از آن نیست که اعمال صالح دیگر نیز در آیه جمع باشد.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
