آیه 36 سوره انعام
| <<35 | آیه 36 سوره انعام | 37>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
-تنها زنده دلان عالم که گوش شنوا دارند اجابت می‌کنند، و مردگان را خدا برمی‌انگیزد، آن گاه خلایق به سوی حق بازگردانده می‌شوند.
فقط کسانی [دعوتت را] پاسخ می دهند که [سخنانت را با دقّت، تدبّر، اندیشه و تفکّر] می شنوند، [مشرکان و کافران لجوج، مردگانند] و خدا مردگان را [در قیامت] برمی انگیزد، آنگه [برای حسابرسی] به سوی او بازگردانده می شوند.
تنها كسانى [دعوت تو را] اجابت مى‌كنند كه گوش شنوا دارند، و [امّا] مردگان را خداوند [در قيامت] بر خواهد انگيخت؛ سپس به سوى او بازگردانيده مى‌شوند.
هرآينه تنها آنان كه مى‌شنوند مى‌پذيرند. و مردگان را خدا زنده مى‌كند و سپس همه به نزد او بازگردانده مى‌شوند.
تنها کسانی (دعوت تو را) می‌پذیرند که گوش شنوا دارند؛ امّا مردگان (و آنها که روح انسانی را از دست داده‌اند، ایمان نمی‌آورند؛ و) خدا آنها را (در قیامت) برمی‌انگیزد؛ سپس به سوی او، بازمی‌گردند.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«یَسْتَجِیبُ»: اجابت می‌کند. می‌پذیرد. «یَسْمَعُونَ»: می‌شنوند. می‌فهمند. «الْمَوْتَی»: جمع میّت، مردگان. مراد مردگان معنوی است؛ نه مردگان جسمانی. «یَبْعَثُهُمْ»: آنان را زنده می‌کند.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنَّما يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ يَسْمَعُونَ وَ الْمَوْتى يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ ثُمَّ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ «36»
تنها كسانى (دعوت تو را) مى‌پذيرند كه گوش شنوا دارند و (كافران كه نمى‌گروند،) مردگانى هستند كه روز قيامت خداوند آنان را برمى‌انگيزد و سپس همه به سوى او بازگردانده مى‌شوند.
نکته ها
قرآن، بارها با تعبير مرده و كر، از ناباوران ياد كرده است. در آيه‌ى 80 سوره‌ى نمل و 52 سوره‌ى روم مى‌خوانيم: «فَإِنَّكَ لا تُسْمِعُ الْمَوْتى وَ لا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعاءَ إِذا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ»
پیام ها
1- انسان در انتخاب راه، آزاد است. إِنَّما يَسْتَجِيبُ ...
2- شنيدن و پذيرفتن حقّ، نشانه‌ى حيات معنوى و زنده دلى است.
(آرى؛ كسى‌كه حيات معنوى ندارد و حقّ پذير نيست، مرده است. چون حيات به معناى خوردن و خوابيدن حيوانات هم دارند.) وَ الْمَوْتى ...
جلد 2 - صفحه 448
3- دل‌هاى حقجو به عهده‌ى تو و كفّار به عهده‌ى من تا پس از رستاخيز به حسابشان برسيم. «وَ الْمَوْتى يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
إِنَّما يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ يَسْمَعُونَ وَ الْمَوْتى يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ ثُمَّ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ (36)
إِنَّما يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ يَسْمَعُونَ: اينست و جز اين نيست اجابت مى‌كند دعوت تو را آنكه مى‌شنود به سمع قبول و بر وجه فهم و تأمل استماع كند، يعنى جواب دعوت را آنكس دهد كه خود را بر شنيدن آن دارد و نظر و تأمل نمايد و به وعظ و زجر آن منتفع شود، نه اين جماعت مشركان كه مانند مردگانند در عدم استماع و انتفاع و عدم اجابت دعوت و عدم تأمل و تفكر در آيات وَ الْمَوْتى يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ: و مردگان را مبعوث فرمايد خداى تعالى از قبر آنگاه بدانند دين حق را و ايمان آرند، لكن آن دانستن و ايمان فايده و نتيجه نخواهد داشت ثُمَّ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ: پس به سوى جز او مكافات او بازگردانيده شوند. حاصل آيه آنكه اجابت دعوت تو نمى‌كند مگر مؤمنى كه سامع حق باشد و بر وجه تعمق و تفكر در آن نظر نمايد، اما كافر به منزله ميّت است و اجابت دعوت تو نمى‌كند تا آنكه حق تعالى او را در قيامت مبعوث سازد و بسبب مشاهده عذاب، ملجأ شود به ايمان.
تذكره- دائر مدار حيات و ترقيات انسانى، قلب آگاه و گوش شنوا
«1» تفسير عياشى، جلد اوّل، صفحه 10، حديث 4.
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 260
مى‌باشد؛ زيرا اگر بسبب غبار معاصى، قلب محجوب، و سامعه حقيقى معيوب گردد، مانند ميّت، اثرى بر او مترتب نخواهد شد اگرچه تمام آيات و مواعظ سبحانى بر او بخوانى؛ لكن بعكس، اگر قلب صافى، و سامعه وافى شد، به كلام، شخصى متنبه شود؛ چنانچه مسلمه از بزرگان و صاحب ثروت بود.
گويد: رفتم نزد عمر عبد العزيز بعد از نماز صبح، وقت طلوع آفتاب، كنيزكى براى او به عنوان ناشتا خرمائى آورد. قبضه‌اى (سر انگشت) برداشت به من داد.
گفت: سير مى‌شوى؟ ساكت شدم، دو مرتبه قبضه‌اى (مشت) برداشت داد گفت: اين را تناول و آبى بياشامى، كفايت كند تو را؟ گفتم: بلى. گفت:
كسى كه يك قبضه خرما و شربت آبى او را كافى باشد، انصاف نيست بدن خود را به زحمت مال و منال دنيا گروگان آتش كند. اين كلام چنان مؤثر شد كه بكلى ترك عقار و ضياع نمودم و زاهد شدم. فتامل ايّها العاقل.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
إِنَّما يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ يَسْمَعُونَ وَ الْمَوْتى يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ ثُمَّ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ (36)
ترجمه
اجابت نمى‌كنند مگر آنانكه ميشنوند و مردگان برانگيزدشان خدا پس بسوى او بازگشت داده ميشوند.
تفسير
كسى نداى الهى را لبيك ميگويد و دعوت پيغمبر را اجابت مى‌كند كه گوش شنوا و قلب بينا داشته باشد و زنده باشد بروح علم و معرفت و آراسته باشد بكمال فكر و فهم و فراست ولى مردگان در اين ميدان كه فاقد اين اوصاف كمالند در دنيا دعوت الهى را اجابت نمى‌كنند و باختيار رو بحق نميروند تا وقتى كه باجبار آنها را در صفحه محشر حاضر نمايند و بمجازات كردارشان برسانند ولى افسوس كه در آنوقت ايمان فائده ندارد ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
إِنَّما يَستَجِيب‌ُ الَّذِينَ يَسمَعُون‌َ وَ المَوتي يَبعَثُهُم‌ُ اللّهُ ثُمَّ إِلَيه‌ِ يُرجَعُون‌َ (36)
منحصرا كساني اجابت ميكنند دعوت تو را که ميشنوند فرمايشات تو را (يعني بقلب آنها اثر ميكند) و مرده‌ها را خداوند مبعوث ميفرمايد پس از بعثت بسوي خدا رجوع ميكنند.
اينکه آيه شريفه مشتمل بر سه جمله است: جمله اولي إِنَّما يَستَجِيب‌ُ الَّذِينَ يَسمَعُون‌َ مكرر گفته‌ايم که سميع دو معني دارد يكي مقابل صمم که كري باشد و ديگر بمعني ترتيب اثر مي‌گويي فلاني حرف‌شنو است که در نماز مي‌گويي (سمع اللّه لمن حمده) يا در صفات الهي سميع الدعاء است و اينجا باين معني است که كساني که اجابت دعوت تو را ميكنند و ايمان ميآورند كساني هستند که معجزات را درك ميكنند و آيات شريفه قرآن در قلب آنها اثر ميگذارد مقابل كفار و مشركين که اعراض ميكنند و اينکه جمله براي تسليت خاطر رسول اكرم صلّي اللّه عليه و آله و سلّم است که محزون نباشد مؤمنين اجابت دعوت تو را ميكنند و همين اندازه براي تو كافيست چنانچه در جاي ديگر ميفرمايد يا أَيُّهَا النَّبِي‌ُّ حَسبُك‌َ اللّهُ وَ مَن‌ِ اتَّبَعَك‌َ مِن‌َ المُؤمِنِين‌َ انفال آيه 66، و اينکه جمله مربوط بآيه قبل است.
جمله دوم وَ المَوتي يَبعَثُهُم‌ُ اللّهُ مفسرين توهم كردند که اينکه جمله هم مربوط بما سبق است و گفتند مراد از موتي كفار هستند که اعراض كردند در حكم موتي هستند و اينکه تفسير مناسب با كلمه يبعثهم اللّه نيست بلكه مناسب با اينکه معني بود
جلد 7 - صفحه 58
که بفرمايد و الموتي لا يسمعون و لا يستجيبون بلكه راجع بامر بعثت است و مراد از موتي جميع اموات است از مؤمن و كافر که فرداي قيامت مبعوث خواهند شد جمله سوم ثُمَّ إِلَيه‌ِ يُرجَعُون‌َ که پس از بعثت در محكمه عدل الهي وارد ميشوند و هر که جزاي خود را مي‌بيند از ثواب و عقاب، بهشت و جهنم، خير و شرّ و اينکه هم يك نوع تسليت قلب مبارك رسالت است و خلاصه كلام اينكه خداوند اولا براي تسليت قلب رسول ميفرمايد اينها قابل هدايت نيستند و ثانيا خداوند تو را ياري ميكند و بر آنها چيره و غالب خواهي شد و آنها بكيفر خود ميرسند.
و ثالثا تو را كفايت ميكند كساني که ايمان آوردند و بايمان كفار نيازمند نيستي و رابعا بر فرض که در دنيا گرفتار نشدند و مردند مبعوث خواهند شد و در شكنجه و عذاب الهي دچار خواهند شد.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 36)
در این آیه برای تکمیل این موضوع و دلداری بیشتر به پیامبر صلّی اللّه علیه و آله می گوید: «تنها کسانی که گوش شنوا دارند دعوت تو را اجابت می کنند و می پذیرند» (إِنَّما یستَجِیبُ الَّذِینَ یسمَعُونَ). «و اما آنها که عملا در صف مردگانند ایمان نمی آورند، تا زمانی که خداوند آنها را در روز قیامت برانگیزند و به سوی او بازگشت کنند» (وَ المَوتی یبعَثُهُمُ اللّهُ ثُمَّ إِلَیهِ یرجَعُونَ).
آن روز است که با مشاهده صحنه های رستاخیز ایمان می آورند، ولی ایمانشان هم سودی ندارد.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
