آیه 158 سوره انعام
| <<157 | آیه 158 سوره انعام | 159>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
آیا (منکران) انتظاری دارند جز آنکه فرشتگان (قهر) بر آنها درآیند و یا (امر) خدا (و یا قضای الهی) بر آنان فرا رسد (و همه هلاک شوند) یا برخی دلایل و آیات خدا آشکار شود؟ روزی که بعضی آیات (قهر) خدای تو بر آنها برسد آن روز هیچ کس را ایمانش نفع نبخشد اگر قبل از آن ایمان نیاورده و یا در ایمان خود کسب خیر و سعادت نکرده باشد. بگو: شما در انتظار (نتیجه اعمال زشت خود) باشید ما هم در انتظار هستیم.
آیا جز این انتظار دارند که فرشتگانِ [عذاب] به سویشان آیند، یا [قیامت] پروردگارت [که روز جلوه کامل حق و ظهور وانکشاف تام توحید است] بیاید، یا برخی از نشانه های پروردگارت [مانند مرگ و آثار پس از آن] تحقق یابد؟ روزی که برخی از نشانه های پروردگارت به ظهور آید، ایمان آوردن کسی که پیش از این ایمان نیاورده یا در حال ایمانش عمل شایسته ای انجام نداده سودی نخواهد داشت. بگو: [شما با این وضع ناروایی که دارید] منتظر [عذاب] باشید. ما هم منتظریم [که عذاب خدا به شما برسد.]
آيا جز اين انتظار دارند كه فرشتگان به سويشان بيايند، يا پروردگارت بيايد، يا پاره‌اى از نشانه‌هاى پروردگارت بيايد؟ [اما] روزى كه پاره‌اى از نشانه‌هاى پروردگارت [پديد] آيد، كسى كه قبلاً ايمان نياورده يا خيرى در ايمان آوردن خود به دست نياورده، ايمان آوردنش سود نمى‌بخشد. بگو: «منتظر باشيد كه ما [هم] منتظريم.»
آيا انتظارى جز آن دارند كه فرشتگان نزدشان بيايند؟ يا پروردگارت؟ يا نشانه‌اى از نشانه‌هاى خدا بر آنها ظاهر شود؟ روزى كه برخى نشانه‌هاى خدا آشكار شود، ايمان كسى كه پيش از آن ايمان نياورده يا به هنگام ايمان كار نيكى انجام نداده است، براى او سودى نخواهد داشت. بگو: چشم به راه باشيد، ما نيز چشم به راهيم.
آیا جز این انتظار دارند که فرشتگان (مرگ) به سراغشان آیند، یا خداوند (خودش) به سوی آنها بیاید، یا بعضی از آیات پروردگارت (و نشانه‌های رستاخیز)؟! اما آن روز که بعضی از آیات پروردگارت تحقّق پذیرد، ایمان‌آوردن افرادی که قبلاً ایمان نیاورده‌اند، یا در ایمانشان عمل نیکی انجام نداده‌اند، سودی به حالشان نخواهد داشت! بگو: «(اکنون که شما چنین انتظارات نادرستی دارید،) انتظار بکشید ما هم انتظار (کیفر شما را) می‌کشیم!»
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«یَنظُرُونَ»: انتظار می‌کشند. «أَن تَأْتِیَهُمُ الْمَلائِکَةُ»: مراد آمدن فرشتگان قبض ارواح ، یا آمدن فرشتگان به عنوان پیغمبرانی برای مردم یا برای شهادت بر صدق رسالت پیغمبر است . «یَأْتِیَ رَبُّکَ»: مراد صدور فرمان خدا درباره عذاب کافران یا حضور پیداکردن خدا - بنا به عقیده ایشان - برای گواهی بر صدق رسالت پیغمبر یا برای دیدن ذات ذوالجلال یا فرا رسیدن رستاخیز و حضور خدا در آن برای دادگاهی بندگان است. «بَعْضُ آیَاتِ ...»: از جمله چنین علاماتی که ایمان و عمل صالح با ظهور آنها پذیرفته نیست: دم احتضار و هنگام خروج روح از بدن، یا زمانی که انسان به مجازات و قصاص و عذاب عظیم خدا گرفتار می‌آید و در انتخابِ راهِ خوبی یا بدی از او سلب اختیار می‌شود، یا هنگام پدیدار شدن علائم تخریب جهان و به هم‌خوردن شیرازه کون و مکان است. چرا که در همه این اوقات ایمان اضطراری و اجباری است. در صورتی که زمان پذیرش ایمان و توبه و طاعت وقتی است که انسان دارای اراده و اختیار بوده و فرصت انتخابِ کفر یا دین، و انجام اعمالِ خیر یا شر را داشته باشد. «أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمَانِهَا خَیْراً»: این جمله عطف بر (آمَنَتْ) است و نفی متوجّه آن می‌گردد و معنی چنین است: یا مؤمن باشد و اعمال نیک انجام نداده باشد و کارهای خداپسندانه نکرده باشد.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلائِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ رَبُّكَ أَوْ يَأْتِيَ بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ لا يَنْفَعُ نَفْساً إِيمانُها لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمانِها خَيْراً قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ «158»
آيا (با ديدن آن همه آيات و بينات و معجزات، باز هم) جز اين انتظار دارند كه فرشتگان نزد ايشان بيايند، يا خود پروردگارت بيايد، يا بعضى از آيات پروردگارت (نشانه‌هاى قيامت) بيايد؟! (مگر نمى‌دانند) روزى كه بعضى از نشانه‌هاى پروردگارت بيايد كسى كه پيش از آن ايمان نياورده يا در مدّت ايمان خود كار خيرى را كسب نكرده، ايمان آوردنش سودى ندهد.
بگو: منتظر (قهر خدا) باشيد كه ما هم در انتظاريم.
نکته ها
در آيه 92 سوره‌ى اسراء توقّعات نابجاى كفّار مطرح شده است كه مى‌گفتند: ما به تو ايمان نمى‌آوريم مگر آنكه آسمان را بر ما فروريزى، يا خدا و فرشتگان را نزد ما آورى. اين انتظارها در اين آيه رد شده است.
پیام ها
1- كافران لجوج، با ديدن معجزات الهى هم تسليم نمى‌شوند. هَلْ يَنْظُرُونَ ...
2- نتيجه‌ى طفره رفتن در ايمان، ناكامى است. «لا يَنْفَعُ نَفْساً إِيمانُها»
3- ايمان و عمل، در شرايط آزاد و طبيعى، كارساز است، نه در حال اضطرار و ترس جان. «يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ لا يَنْفَعُ»
4- عمل صالح بدون ايمان سودبخش نيست. «أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمانِها خَيْراً»
تفسير نور(10جلدى)، ج2، ص: 591
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
هَلْ يَنْظُرُونَ إِلاَّ أَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلائِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ رَبُّكَ أَوْ يَأْتِيَ بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ لا يَنْفَعُ نَفْساً إِيمانُها لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمانِها خَيْراً قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ (158)
بعد از آن تهديد و وعيد معرضين قرآن را فرمايد:
هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلائِكَةُ: آيا انتظار مى‌برند اهل مكه؟!!.
استفهام در مقام نهى است، يعنى چون ما آنچه اسباب لطف بود از قدرت و تمكين و استطاعت و نصب ادله و ازاحه علت به ايشان عطا نموديم و آنها منقاد نشدند، پس منتظر نيستند بعد از تكذيب قرآن و پيغمبر مگر آنكه بيايند ملائكه به
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 414
ايشان براى قبض ارواح يا نازل شوند ملائكه عذاب بديشان. اگرچه اهل مكه منتظر اين نبودند، اما چون حال آنها مشابه حال منتظران عذاب بود، لذا تشبيه آنها نمود به كسانى كه منتظر ملائكه موت و عذاب باشند أَوْ يَأْتِيَ رَبُّكَ: يا آنكه بيامد امر محالى كه آمدن پروردگار تو باشد، يا بيايد امر خداى توبه عذاب خسف يا قتل، يا همه آيات او كه آيات قيامت بسيار است، از جمله وقايع عظيمه آن خروج دجال و دابة الارض و خسف و نزول عيسى عليه السّلام و ظهور مهدى آل محمّد عجل اللّه فرجه و پديد آمدن يأجوج و مأجوج و طلوع آفتاب از مغرب، همه آيات پروردگار توأند أَوْ يَأْتِيَ بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ: يا بيايد بعض آيات پروردگار تو. به قول اكثر مفسران طلوع شمس باشد از مغرب و آن شب كه صبح آفتاب از مغرب برآيد دراز باشد به حدى كه طول آن را متهجدان و متعبدان دريابند، كه چون از اعمال تهجد فارغ شوند. انتظار صبح كشند صبح نشود، به شك افتند. ثانيا اعمال را استيناف كنند پس از ختم، اثر صبح ظاهر نشود، دريابند كه كار عظيم از خلوتخانه غيب به عرصه ظهور آيد، به تضرع و زارى و توبه و استغفار مشغول تا صبح آفتاب از افق غربى برآيد بدون نور، و همه خلق مشاهده كنند و به ظهور اين آيه عظيم، غيب عين شود و عين عيان گردد، و ايمان برهانى اضطرارى شود. يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ: روزى كه بيايد برخى از آيات مذكوره پروردگار تو لا يَنْفَعُ نَفْساً إِيمانُها: فايده ندهد هيچ نفسى را ايمان او لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ: نمى‌باشد آن نفس كه ايمان آورده باشد پيش از اين زمان و حال ايمان آورد أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمانِها خَيْراً: يا نبوده كه كسب كرده باشد در ايمان خود خيرى كه عمل صالحه باشد، يعنى آن هنگام نفع ندهد هيچ نفسى را كه قبل از ظهور آيات ايمان نياورده و كسب خير ننموده. در معالم- فرمايد: ايمان كافر و توبه فاسق در آن روز مقبول نيست. و مؤيد اين است آنچه در حديث آمده كه توبه منقطع نشود تا وقتى كه آفتاب از مغرب طلوع كند و در آن وقت تمام خلق ايمان آرند، لكن سودى ندارد، قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ: بگو اى پيغمبر صلى اللّه عليه و آله به معاندان، انتظار بريد آيات سه‌گانه را كه ما نيز منتظريم آن را و چون ظاهر گردد، فوزما را باشد، و ويل شما را. پس واى بر
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 415
حال شما و خوشا به حال ما باشد.
تنبيه- در اين آيه احاديث بسيار وارد شده:
1- در خصال- از حضرت باقر عليه السّلام فرمايد: پس زمانى كه طلوع كند آفتاب از مغرب، ايمان آورند تمام مردم در آن روز، پس نفع ندهد هيچ نفسى را ايمان. «1» 2- عياشى- از حضرت باقر عليه السّلام و صادق عليه السّلام در آيه «يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ» فرمود: اين آيات، طلوع شمس از مغرب و خروج دابّه و دجال است. مرد مصرّ است، و عمل نكند بر ايمان. پس مى‌آيد آيات و نفع ندهد ايمان او. «2» 3- اكمال الدين- از آن حضرت مروى است در اين آيه فرمود: يعنى خروج قائم منتظر عجل اللّه فرجه است. «3» 4- فرمود: مراد به آيات ائمه، و آيه منتظره قائم عليه السّلام است پس در آن روز ايمان هيچ نفسى فايده ندهد. « «4»» 5- حضرت امير المؤمنين عليه السّلام در حديث دجال فرمايد: « «5»» آگاه باشيد بعد از اين طامه كبرى است. گفتند: طامه چيست؟ فرمود: خروج دابّة الارض از جانب صفا، با اوست خاتم سليمان و عصاى موسى، مى‌گذارد خاتم را به پيشانى مؤمن، منطبع شود: «اين مؤمن حقّ است»، و مى‌گذارد عصا را بر روى كافر، مكتوب شود: «اين كافر واقعى است»، حتى اينكه مؤمن ندا كند ويل براى تو اى كافر، و كافر ندا كند خوشا به حال تو اى مؤمن، دوست داشتم كه بوده باشم مثل تو و فائز مى‌شدم فوز عظيم را. پس بلند كند دابّة سر خود را و مى‌بيند آنچه ميان آسمان و زمين است به اذن خدا جل جلاله، و آن وقتى باشد كه طلوع نمايد آفتاب از مغرب، پس رفع گردد توبه و قبول نمى‌شود و بلند نشود عملى و
«1» خصال صدوق، باب الخمسه، صفحه 274، حديث 18 (روايت از امام صادق (ع) است)
«2» تفسير عياشى، جلد اوّل، صفحه 384، حديث 128.
(3 و 4 و 5) اكمال الدين، صفحه 336 حديث 8 و صفحه 527 حديث اوّل از باب 47.
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 416
نفع ندهد كسى را ايمانى كه قبل از آن روز ايمان نياورده باشد. صعصعه راوى حديث تفسير نموده طلوع شمس از مغرب را به خروج حضرت قائم عجل اللّه فرجه.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
هَلْ يَنْظُرُونَ إِلاَّ أَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلائِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ رَبُّكَ أَوْ يَأْتِيَ بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ لا يَنْفَعُ نَفْساً إِيمانُها لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمانِها خَيْراً قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ (158)
ترجمه
آيا انتظار ميبرند مگر آنكه آيد آنها را ملائكه يا بيايد پروردگار تو يا بيايد بعضى از آيات پروردگار تو روز كه بيايد بعضى آيات پروردگار تو نفع نميدهد كسى را ايمان او كه نبوده است آنكه ايمان آورده باشد از پيش يا كسب كرده باشد در ايمانش خيرى را بگو منتظر باشيد بدرستيكه ما منتظرانيم.
تفسير
خداوند بعد از اتمام حجت بر كفار بر سبيل انكار ميفرمايد آيا باز آنها منتظر چيزى هستند در قبول اسلام و احكام آن جز آنكه ملائكه بصورت اصليّه بر آنها نازل شوند و شهادت بر نبوت تو دهند يا خداوند بيايد و آنها مشاهده نمايند او را اين دو كه محال است يا آنكه منتظرند ظهور بعضى از آيات الهى را كه پس از آنها ديگر ايمان كسى بحالش فايده ندارد چون ايمان نافع ايمانى است كه قبل از ظهور آن آيات باشد
جلد 2 صفحه 402
و در حال آن ايمان شخص كسب خير و سعادتى كرده باشد پس اگر ايمان بعد باشد يا قبل باشد و در آن حال كسب خير نشده باشد نافع نيست و آن آيات از قبيل مرگ و عذاب و علائم قيامت است كه حق را بديهى مينمايد و تكليف را ساقط ميكند و اختيار مبدّل باضطرار ميشود اينهم كه لغو است با اينحال بآنها بگو منتظر چنين روزى باشيد كه معلوم شود بر شما نتيجه كفر و طغيانتان چنانچه ما هم منتظريم كه ظاهر شود ثمره اسلام و ايمانمان و در احتجاج از امير المؤمنين (ع) نقل نموده كه خداوند در اين آيه پيغمبر خود را مخاطب ساخته كه بمشركان و منافقان بفرمايد كه آيا منتظريد ملائكه بر شما نازل شوند و آنها را مشاهده كنيد يا بيايد پروردگار و بعضى آيات او كه مراد امر او و عذاب است در دنيا چنانچه بر امم سابقه نازل شد و در توحيد قريب باين مضمون را از آنحضرت نقل نموده است و عياشى ره از يكى از صادقين عليهما السلام نقل نموده است در تفسير جمله او كسبت فى ايمانها خيرا كه مؤمن گناه كار حائل ميشود ما بين او و ايمانش كثرت سيئات و قلت حسناتش پس كسب نميكند در ايمانش خير را و بعضى گفته‌اند مراد نفى خير از ايمان ظاهرى است كه از روى خلوص نباشد و الا ايمان اگر مقرون بعمل صالح هم نباشد بى فائده نيست و بالاخره موجب نجات از آتش است مگر آنكه كثرت معاصى موجب سلب ايمان در خاتمه امر شود و در كافى از حضرت صادق (ع) روايت نموده است كه مراد از من قبل ميثاق است و مراد از كسب خير اقرار بانبياء و اوصياء و بالخصوص امير المؤمنين (ع) است و ايمان بدون نفع آنستكه زائل و سلب شود و در چند روايت بعض آيات تفسير بطلوع آفتاب از مغرب شده است و در چند روايت بخروج دجّال و ظهور امام زمان كه معلوم است مراد همان انكشاف كلى و ظهور حق بنحو اكمل است كه در آنحال ديگر ايمان مفيد و عمل قبول و توبه پذيرفته نيست و اللّه اعلم ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
هَل يَنظُرُون‌َ إِلاّ أَن تَأتِيَهُم‌ُ المَلائِكَةُ أَو يَأتِي‌َ رَبُّكَ أَو يَأتِي‌َ بَعضُ آياتِ رَبِّكَ يَوم‌َ يَأتِي بَعضُ آياتِ رَبِّكَ لا يَنفَع‌ُ نَفساً إِيمانُها لَم تَكُن آمَنَت مِن قَبلُ أَو كَسَبَت فِي إِيمانِها خَيراً قُلِ انتَظِرُوا إِنّا مُنتَظِرُونَ (158)
آيا نظر دارند و انتظار دارند مگر اينكه بيايند آنها را ملائكه يا بيايد پروردگار تو يا بيايد پاره‌اي از آيات پروردگار تو روزي که ميآيد پاره‌اي از آيات پروردگار تو نفع نمي‌بخشد ايمان نفسي که تا كنون ايمان نياورده باشد يا كسب خيري در ايمان خود نكرده باشد بگو انتظار داشته باشيد محققا ما هم انتظار داريم اينکه آيه شريفه يكي از مشكلات آيات است لذا مفسرين تصرفات و تأويلاتي در آن كرده‌اند مثلا اتيان ملائكه را بملائكه قابضات ارواح يا ملكين در قبر يا ملائكه عذاب در قيامت حمل كرده‌اند و اتيان پروردگار را باتيان امر پروردگار يا عذاب او و امثال اينها و اتيان بعض آيات را بمثل ردّ شمس و طلوع از مغرب يا كنده شدن كوه و شكاف دريا و امثال اينها حمل كرده‌اند و اينکه تمحلات و تصرفات با اينكه تفسير برأي است خلاف ظاهر بلكه نص‌ّ آيه شريفه است و ما مطابق ظاهر آيه با شواهدي که از قرآن در موارد ديگر داريم بيان ميكنيم انشاء اللّه تعالي.
جلد 7 - صفحه 254
هَل يَنظُرُون‌َ نظر دارند يعني توقع دارند و تقاضا ميكنند و انتظار دارند إِلّا أَن تَأتِيَهُم‌ُ المَلائِكَةُ که ملائكه بر آنها بيايند يا رسول ملائكه باشند يا با رسول ملائكه باشند تا ما ايمان بياوريم چنانچه هر دو قسمت را در آيات ديگر تقاضا كردند وَ قالُوا لَو لا أُنزِل‌َ عَلَيه‌ِ مَلَك‌ٌ وَ لَو أَنزَلنا مَلَكاً لَقُضِي‌َ الأَمرُ ثُم‌َّ لا يُنظَرُون‌َ وَ لَو جَعَلناه‌ُ مَلَكاً لَجَعَلناه‌ُ رَجُلًا وَ لَلَبَسنا عَلَيهِم ما يَلبِسُون‌َ انعام آيه 8 و 9 فَلَو لا أُلقِي‌َ عَلَيه‌ِ أَسوِرَةٌ مِن ذَهَب‌ٍ أَو جاءَ مَعَه‌ُ المَلائِكَةُ مُقتَرِنِين‌َ زخرف آيه 53 تقاضاي فرعون أَو يَأتِي‌َ رَبُّكَ بسياري از مذاهب باطله مثل يهود و نصاري و مجوس بلكه فرقه ضالّه از مسلمين قائل بتجسم هستند و از براي خدا شكل و مكان و جسم و نزول و عروج معتقد هستند اينکه تورات رائج مزخرف را برداريد در بعد از طوفان نوح ميگويد خدا با ملائكه آمدند در شهر بابل و فرمود بملائكه تبلبل السنتهم در موضوع آدم خدا آمد در بهشت براي تفرج و آدم و حوّي در عقب درخت مخفي شدند که آنها را نبيند و خدا از سر شب تا بصبح با يعقوب كشتي گرفت و نصاري قائل بتثليث شدند و عيسي رفت پهلوي دست پدرش نشست، مجوس قائل بيزدان و اهرمن شدند يزدان خدا عرق كرد و از عرق او اهرمن شيطان پيدا شد، مجسمه مسلمين ميگويند فرداي قيامت ميآيد بر تخت خود مي‌نشيند و مؤمنين او را ميبينند قرآن در مورد بني اسرائيل ميفرمايد وَ إِذ قُلتُم يا مُوسي لَن نُؤمِن‌َ لَك‌َ حَتّي نَرَي اللّه‌َ جَهرَةً بقره آيه 52، پس همچه توقعي از مشركين بعيد نيست که بگويند خداي تو بيايد بما بگويد بتو ايمان آوريم.
أَو يَأتِي‌َ بَعضُ آياتِ رَبِّكَ بقرينه جمله بعد مراد آثار عذاب است که اگر ما مشاهده كرديم بتو ايمان ميآوريم و جواب آنها اينست که پس از آثار عذاب ديگر ايمان فائده‌اي ندارد چنانچه بفرعون گفتند حَتّي إِذا أَدرَكَه‌ُ الغَرَق‌ُ قال‌َ آمَنت‌ُ أَنَّه‌ُ لا إِله‌َ إِلَّا الَّذِي آمَنَت بِه‌ِ بَنُوا إِسرائِيل‌َ وَ أَنَا مِن‌َ المُسلِمِين‌َ آلآن‌َ وَ قَد عَصَيت‌َ قَبلُ
جلد 7 - صفحه 255
وَ كُنت‌َ مِن‌َ المُفسِدِين‌َ يونس آيه 90 و 91، لذا در جواب اينکه جمله اخير ميفرمايد يَوم‌َ يَأتِي بَعضُ آياتِ رَبِّكَ لا يَنفَع‌ُ نَفساً إِيمانُها لَم تَكُن آمَنَت مِن قَبلُ چنانچه بعد از معاينه ديگر جاي توبه نيست وَ لَيسَت‌ِ التَّوبَةُ لِلَّذِين‌َ يَعمَلُون‌َ السَّيِّئات‌ِ حَتّي إِذا حَضَرَ أَحَدَهُم‌ُ المَوت‌ُ قال‌َ إِنِّي تُبت‌ُ الآن‌َ نساء آيه 22، و اشاره باين موضوع دارد جمله أَو كَسَبَت فِي إِيمانِها خَيراً پس مفاد اينکه دو جمله اينست که پس از آثار عذاب نه ايمان فائده دارد و نه توبه از معاصي قبول ميشود چنانچه ميفرمايد إِنَّمَا التَّوبَةُ عَلَي اللّه‌ِ لِلَّذِين‌َ يَعمَلُون‌َ السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُم‌َّ يَتُوبُون‌َ مِن قَرِيب‌ٍ نساء آيه 21 قُلِ انتَظِرُوا إِنّا مُنتَظِرُونَ بگو شما انتظار عذاب داشته باشيد ما هم انتظار داريم مشاهده كنيم كيفر شما را«1» هذا ما عندنا و اللّه العالم بحقائق كلامه.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 158)
انتظارات بیجا و محال
در آیات گذشته این حقیقت بیان شد که ما حجت را بر مشرکان تمام کردیم و کتاب آسمانی یعنی قرآن را برای هدایت همگان فرستادیم. این آیه می گوید: اما این افراد لجوج به اندازه ای در کار خود سرسختند، که این برنامه روشن نیز در آنها تأثیر نمی کند، گویا انتظار نابودی خویش، یا از میان رفتن آخرین فرصت، و یا انتظار امور محالی را می کشند.
نخست می گوید: «آیا آنها جز این انتظار دارند که فرشتگان مرگ به سراغشان بیایند»؟ (هَل ینظُرُونَ إِلّا أَن تَأتِیهُمُ المَلائِکةُ).
« یا این که پروردگارت به سراغ آنها بیاید» و او را ببینند، و ایمان بیاورند؟؟ (أَو یأتِیَ رَبُّکَ). در حقیقت آنها انتظار امر محالی را می کشند.
سپس می گوید: « یا این که بعضی از آیات و نشانه های پروردگار (که در آستانه رستاخیز و پایان جهان، واقع می شود، و به دنبال آن درهای توبه بسته خواهد شد) انجام گیرد» (أَو یأتِیَ بَعضُ آیاتِ رَبِّکَ).
و به دنبال آن اضافه می کند: «آن روز که چنین آیات صورت پذیرد، ایمان آوردن افرادی که قبلا ایمان نیاورده اند و آنها که عمل نیکی انجام نداده اند، پذیرفته نخواهد شد» (یومَ یأتِی بَعضُ آیاتِ رَبِّکَ لا ینفَعُ نَفساً إِیمانُها لَم تَکن آمَنَت مِن قَبلُ أَو کسَبَت فِی إِیمانِها خَیراً). و درهای توبه به روی آنان بسته می شود، زیرا توبه و ایمان در آن هنگام، صورت اجباری و اضطراری به خود می گیرد، و ارزش ایمان و توبه اختیاری را نخواهد داشت.
در پایان آیه با لحنی تهدید آمیز به این افراد لجوج می گوید: «اکنون که شما چنین انتظاری را دارید در انتظار خویش بمانید، ما هم در انتظار (کیفر دردناک شما) خواهیم بود» (قُلِ انتَظِرُوا إِنّا مُنتَظِرُونَ).
از نکات جالبی که از آیه فوق استفاده می شود این است که راه نجات را در ایمان، آن هم ایمانی که در پرتو آن اکتساب خیری شود و اعمال نیک انجام گیرد، معرفی می کند.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
