کتاب مکنون

از دانشنامه‌ی اسلامی
(تغییرمسیر از مکنون)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

«مَكْنون» به معنای مستور و پوشیده، به قولی یکی از نام‌ها و صفات قرآن کریم است: «فِي كِتَابٍ مَّكْنُونٍ»؛ قرآن کریم در کتاب محفوظی جای دارد. (سوره واقعه/۷۸)

از آن‌جا که خداوند قرآن را از هر دگرگونی و تبدیل و خطا و اشتباهی مستور و محفوظ داشته و حقیقت آن چون دُرّ در صدف، از نظر اغیار پنهان مانده است، به آن «مکنون» گفته شده است.

با این وجود، درباره «کتاب مکنون» دو قول وجود دارد:

  • کتاب مکنون یکی از اوصاف قرآن است که در دست ما است.
  • همان لوح محفوظ است که آیات قرآن در آن مستور و از هر گونه خطا و تغییر و تبدیل محفوظ است.[۱]

البته باید توجه داشت که «کتاب مَکنون» به تنهایی صفت «قرآن» نیست، بلکه مجموع عبارت «فِي كِتَابٍ مَّكْنُونٍ» وصف دیگری از قرآن است؛ چنانکه علامه طباطبایی می گوید: «وقوله "فِي كِتَابٍ مَّكْنُونٍ" وصف ثان للقرآن أی محفوظ مصون عن التغيير والتبديل وهو اللوح المحفوظ كما قال تعالى: "بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجِيدٌ * فِي لَوْحٍ مَحْفُوظٍ"».[۲]

بنابراین مراد از «كِتابٍ مَكْنُونٍ»، همان «لوح محفوظ» است، زيرا در سوره بروج آمده: «بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجِيدٌ * فِي لَوْحٍ مَحْفُوظٍ» (سوره بروج/۲۱-۲۲) و در سوره واقعه مى‌خوانيم: «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتابٍ مَكْنُونٍ».[۳]

پانویس

  1. پرش به بالا ویکی علوم اسلامی، بخش اسامی و صفات قرآن.
  2. پرش به بالا تفسير الميزان، علامه طباطبایی، ج ١٩ ص ١٣٧.
  3. پرش به بالا تفسیر نور، محسن قرائتی، ج ۹ ص ۴۴۲؛ اطیب البیان، سید عبدالحسین طیب، ج ۱۶ ص ۴۰۸.

منابع

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن