قمه زنی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(تعیین رده)
(ویرایش)
 
(۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{مدخل دائرة المعارف|کتاب [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]}}
 
{{مدخل دائرة المعارف|کتاب [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]}}
  
از مراسمى است كه در بعضى شهرستان ها و بلاد شيعى و توسط برخى از عزاداران [[امام ‌حسين]] علیه السلام اجرا مى‌شود و در تاسى به مجروح و شهيد شدن [[سیدالشهدا]] علیه السلام و شهيدان‌ [[كربلا]] و به عنوان اظهار آمادگى براى خون دادن و سر باختن در راه امام حسين علیه السلام انجام ‌مى‌دهند.
+
«قمه زنی» عبارت از مراسمى است که در بعضى شهرستان ها و بلاد [[شیعه|شیعى]] و توسط برخى از عزاداران [[امام ‌حسین]] علیه السلام اجرا مى‌شود و در تأسى به مجروح و شهید شدن [[سیدالشهدا]] علیه السلام و شهیدان‌ [[کربلا]] و به عنوان اظهار آمادگى براى خون دادن و سر باختن در راه امام حسین علیه السلام انجام ‌مى‌دهند. صبح زود [[عاشورا]]، با پوشیدن لباس سفید و بلندى همچون [[کفن|کفن]]، به صورت دسته ‌جمعى قمه بر سر مى‌زنند و خون از سر بر صورت و لباس سفید جارى مى‌شود. بعضى ‌هم براى قمه زنى [[نذر]] مى‌کنند، برخى همچنین نذرى را درباره کودکان خردسال انجام‌ مى‌دهند و بر سر آنان تیغ مى‌زنند، در حدى که از محل آن خون جارى گردد.
  
صبح زود عاشورا، با پوشيدن لباس سفيد و بلندى همچون كفن، به صورت دسته ‌جمعى قمه بر سر مى‌زنند و خون از سر بر صورت و لباس سفيد جارى مى‌شود. بعضى ‌هم براى قمه زنى نذر مى‌كنند، برخى همچنين نذرى را درباره كودكان خردسال انجام‌ مى‌دهند و بر سر آنان تيغ مى‌زنند، در حدى كه از محل آن خون جارى گردد.
+
== حکم قمه‌زنی در نظر علما ==
 +
قمه زنى نیز، مثل زنجیرزنى و شبیه خوانى ([[تعزیه]]) از دیرباز مورد اختلاف نظر علما و پیروان و مقلدین آنان بوده و به [[فتوا|افتاء]] و استفتا مبنى بر جواز یا عدم جواز آن مى‌پرداخته‌اند.
  
قمه زنى نيز، مثل زنجيرزنى و شبيه خوانى و... از ديرباز مورد اختلاف نظر علما و پيروان و مقلدين آنان بوده و به استفتا و افتاء مبنى بر جواز يا عدم جواز آن مى‌پرداخته‌اند.
+
این مراسم، از نظر شرعى پایه و مبناى دینى ندارد و صرفا روى علاقه [[شیعه|شیعیان]] به [[امام حسین علیه السلام|ابا عبدالله ‌الحسین]] علیه السلام انجام مى‌گیرد. [[فقیه|فقها]] نیز آن را در صورتى که ضررى نداشته باشد، مجاز مى‌دانند. برخى از فقها نیز به خاطر تاثیر نامطلوب آن بر افکار دیگران و موجب وهن‌ مذهب بودن، آن را ممنوع دانسته‌اند؛ البته شرایط زمانى در این مساله بى‌تاثیر نیست.
  
اين مراسم، از نظر شرعى پايه و مبناى دينى ندارد و صرفا روى علاقه شيعيان به ابا عبدالله ‌الحسين علیه السلام انجام مى‌گيرد. فقها نيز آن را در صورتى كه ضررى نداشته باشد، مجاز مى‌دانند. برخى از فقها نيز به خاطر تاثير نامطلوب آن بر افكار ديگران و موجب وهن‌ مذهب بودن، آن را ممنوع دانسته‌اند البته شرايط زمانى در اين مساله بى‌تاثير نيست.
+
[[امام خمینی|امام ‌خمینى]] (ره) در پاسخ به استفتایى که در سالهاى اول پیروزى انقلاب اسلامى در این زمینه‌ از ایشان شده بود، فرمودند: «در وضع موجود، قمه نزنند...».
  
امام ‌خمينى ره در پاسخ به استفتايى كه در سالهاى اول پيروزى انقلاب اسلامى در اين زمينه‌ از ايشان شده بود، فرمودند: «در وضع موجود، قمه نزنند...».
+
[[سید علی حسینی خامنه ای|آیت الله خامنه‌اى]] نیز در دیدار با روحانیون، در آستانه ایام [[عاشورا]] (سال ۱۳۷۳ شمسى) در ضمن بیانات مبسوطى در [[خرافات|خرافه]] زدایى از عزادارى [[سیدالشهدا]] علیه السلام فرمودند: «قمه زدن هم از آن کارهاى خلاف‌ است... این یک کار غلطى است که عده‌اى قمه‌ها را بگیرند و بر سر خود بزنند و خون‌ بریزند... کجاى این کار، حرکت عزادارى است؟ این جعلى است. این ها چیزهایى است که ‌از [[دین|دین]] نیست...».<ref>در تاریخ ۷ محرم ۱۴۱۵، ۲۲ خرداد ۱۳۷۳.</ref>
  
آيت الله خامنه‌اى نيز در ديدار با روحانيون، در آستانه ايام [[عاشورا]] (سال 1373 شمسى) در ضمن بيانات مبسوطى در خرافه زدايى از عزادارى [[سیدالشهدا]] علیه السلام فرمودند: «قمه زدن هم از آن كارهاى خلاف‌ است... اين يك كار غلطى است كه عده‌اى قمه‌ها را بگيرند و بر سر خود بزنند و خون‌ بريزند... كجاى اين كار، حركت عزادارى است؟ اين جعلى است. اين ها چيزهايى است كه ‌از دين نيست...».
+
ایشان همچنین قمه زنی را [[بدعت]]، خلاف و خرافه دانستند و در پاسخ به نامه [[امام جمعه|امام جمعه‌]] اردبیل، نوشتند: امروز این ضرر بسیار بزرگ و شکننده است ولذا قمه زدن علنى و همراه‌ با تظاهر، [[حرام]] و ممنوع است.<ref>مجموعه سخنان ایشان و استفتاها و جوابها در جزوه‌اى به نام‌ «پیرامون عزادارى عاشورا» در ۷۱ صفحه در محرم ‌۱۴۱۵ از سوى دفتر تبلیغات اسلامى چاپ شد.</ref>
  
آن را بدعت، خلاف و خرافه دانستند و در پاسخ به نامه امام جمعه‌ اردبيل، نوشتند: امروز اين ضرر بسيار بزرگ و شكننده است ولذا قمه زدن علنى و همراه‌ با تظاهر، حرام و ممنوع.<ref>در تاريخ 7 [[محرم]] 1415، 22 خرداد 1373.</ref>
+
علماى دیگر نیز در تایید موضع و سخن رهبر انقلاب، آن را موجب وهن مذهب و نامشروع دانستند.<ref>[https://www.khabaronline.ir/news/805739/%D8%AD%DA%A9%D9%85-%D9%82%D9%85%D9%87-%D8%B2%D8%AF%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%AE%D8%AA%D9%84%D9%81-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA سایت خبر آنلاین]، بازدید: ۱۸/۸/۱۳۹۸.</ref>
  
علماى ديگر نيز در تاييد موضع و سخن رهبر انقلاب، آن را موجب وهن مذهب و نامشروع دانستند.<ref>مجموعه سخنان ايشان و استفتاها و جوابها در جزوه‌اى به نام‌ «پيرامون عزادارى عاشورا» در 71 صفحه در محرم ‌1415 از سوى دفتر تبليغات اسلامى چاپ شد.</ref> البته اين احساس مذهبى و عواطف دينى كه سبب مى‌شود به عشق حسين‌ علیه السلام چنين ‌كارهايى كنند، بايد در مسير صحيح هدايت ‌شود و مورد بهره‌بردارى قرار گيرد تا شور و انگيزه جهاد و شهادت بيافريند.
+
البته این احساس مذهبى و عواطف دینى که سبب مى‌شود به عشق حسین‌ علیه السلام چنین ‌کارهایى کنند، باید در مسیر صحیح هدایت ‌شود و مورد بهره‌بردارى قرار گیرد تا شور و انگیزه [[جهاد]] و [[شهادت]] بیافریند.
  
به علاوه، آنان كه به خاطر حسين‌ علیه السلام حاضرند خون بدهند، چه بهتر كه خون خويش را به درمانگاه ها و مراكز انتقال خون اهدا كنند يا با تاسيس بانك ‌خون، از فداكاران و ايثارگران داوطلب، در روز عاشورا خون گرفته شود و نگهدارى ‌گردد تا از اين طريق، جان انسانهاى بسيارى كه نيازمند خونند، نجات يابد.
+
به علاوه، آنان که به خاطر حسین‌ علیه السلام حاضرند خون بدهند، چه بهتر که خون خویش را به درمانگاه ها و مراکز انتقال خون اهدا کنند یا با تاسیس بانک ‌خون، از فداکاران و ایثارگران داوطلب، در روز عاشورا خون گرفته شود و نگهدارى ‌گردد تا از این طریق، جان انسانهاى بسیارى که نیازمند خونند، نجات یابد.
  
گرچه اين‌ كار، شايد مثل قمه زنى، تامين كننده احساس عاطفى فرد نباشد ولى قطعا رضايت‌ خداوند و پسند [[سیدالشهدا]] علیه السلام را بيشتر در پى دارد. كاش روزى صدقه دادن خون نيز، مثل صدقه‌ و كمك مالى و لباس و غذا و... مرسوم گردد و با قصد قربت انجام گيرد.
+
گرچه این‌ کار، شاید مثل قمه زنى، تامین کننده احساس عاطفى فرد نباشد ولى قطعا رضایت‌ خداوند و پسند [[سیدالشهدا]] علیه السلام را بیشتر در پى دارد. کاش روزى صدقه دادن خون نیز، مثل [[صدقه|صدقه‌]] و کمک مالى و لباس و غذا و... مرسوم گردد و با قصد قربت انجام گیرد.
 
+
{{بیت|کى گفت‌ حسین، بر سر خویش بزن؟|با تیغ، به فرق خویشتن نیش بزن}}
{{بیت|كى گفت‌ حسين، بر سر خويش بزن؟|با تيغ، به فرق خويشتن نيش بزن}}
+
{{بیت|تیغى که زنى بر سر خود، اى غافل|بر فرق ستمگران بد کیش بزن}}  
{{بیت|تيغى كه زنى بر سر خود، اى غافل|بر فرق ستمگران بد كيش بزن}}  
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
  
 
==منابع==
 
==منابع==
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
+
 
 +
* جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
  
 
[[رده:سنت های عزاداران ابا عبدالله]]
 
[[رده:سنت های عزاداران ابا عبدالله]]
 +
{{الگو:واقعه عاشورا}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۵۱

Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از کتاب فرهنگ عاشورا است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


«قمه زنی» عبارت از مراسمى است که در بعضى شهرستان ها و بلاد شیعى و توسط برخى از عزاداران امام ‌حسین علیه السلام اجرا مى‌شود و در تأسى به مجروح و شهید شدن سیدالشهدا علیه السلام و شهیدان‌ کربلا و به عنوان اظهار آمادگى براى خون دادن و سر باختن در راه امام حسین علیه السلام انجام ‌مى‌دهند. صبح زود عاشورا، با پوشیدن لباس سفید و بلندى همچون کفن، به صورت دسته ‌جمعى قمه بر سر مى‌زنند و خون از سر بر صورت و لباس سفید جارى مى‌شود. بعضى ‌هم براى قمه زنى نذر مى‌کنند، برخى همچنین نذرى را درباره کودکان خردسال انجام‌ مى‌دهند و بر سر آنان تیغ مى‌زنند، در حدى که از محل آن خون جارى گردد.

حکم قمه‌زنی در نظر علما

قمه زنى نیز، مثل زنجیرزنى و شبیه خوانى (تعزیه) از دیرباز مورد اختلاف نظر علما و پیروان و مقلدین آنان بوده و به افتاء و استفتا مبنى بر جواز یا عدم جواز آن مى‌پرداخته‌اند.

این مراسم، از نظر شرعى پایه و مبناى دینى ندارد و صرفا روى علاقه شیعیان به ابا عبدالله ‌الحسین علیه السلام انجام مى‌گیرد. فقها نیز آن را در صورتى که ضررى نداشته باشد، مجاز مى‌دانند. برخى از فقها نیز به خاطر تاثیر نامطلوب آن بر افکار دیگران و موجب وهن‌ مذهب بودن، آن را ممنوع دانسته‌اند؛ البته شرایط زمانى در این مساله بى‌تاثیر نیست.

امام ‌خمینى (ره) در پاسخ به استفتایى که در سالهاى اول پیروزى انقلاب اسلامى در این زمینه‌ از ایشان شده بود، فرمودند: «در وضع موجود، قمه نزنند...».

آیت الله خامنه‌اى نیز در دیدار با روحانیون، در آستانه ایام عاشورا (سال ۱۳۷۳ شمسى) در ضمن بیانات مبسوطى در خرافه زدایى از عزادارى سیدالشهدا علیه السلام فرمودند: «قمه زدن هم از آن کارهاى خلاف‌ است... این یک کار غلطى است که عده‌اى قمه‌ها را بگیرند و بر سر خود بزنند و خون‌ بریزند... کجاى این کار، حرکت عزادارى است؟ این جعلى است. این ها چیزهایى است که ‌از دین نیست...».[۱]

ایشان همچنین قمه زنی را بدعت، خلاف و خرافه دانستند و در پاسخ به نامه امام جمعه‌ اردبیل، نوشتند: امروز این ضرر بسیار بزرگ و شکننده است ولذا قمه زدن علنى و همراه‌ با تظاهر، حرام و ممنوع است.[۲]

علماى دیگر نیز در تایید موضع و سخن رهبر انقلاب، آن را موجب وهن مذهب و نامشروع دانستند.[۳]

البته این احساس مذهبى و عواطف دینى که سبب مى‌شود به عشق حسین‌ علیه السلام چنین ‌کارهایى کنند، باید در مسیر صحیح هدایت ‌شود و مورد بهره‌بردارى قرار گیرد تا شور و انگیزه جهاد و شهادت بیافریند.

به علاوه، آنان که به خاطر حسین‌ علیه السلام حاضرند خون بدهند، چه بهتر که خون خویش را به درمانگاه ها و مراکز انتقال خون اهدا کنند یا با تاسیس بانک ‌خون، از فداکاران و ایثارگران داوطلب، در روز عاشورا خون گرفته شود و نگهدارى ‌گردد تا از این طریق، جان انسانهاى بسیارى که نیازمند خونند، نجات یابد.

گرچه این‌ کار، شاید مثل قمه زنى، تامین کننده احساس عاطفى فرد نباشد ولى قطعا رضایت‌ خداوند و پسند سیدالشهدا علیه السلام را بیشتر در پى دارد. کاش روزى صدقه دادن خون نیز، مثل صدقه‌ و کمک مالى و لباس و غذا و... مرسوم گردد و با قصد قربت انجام گیرد.

کى گفت‌ حسین، بر سر خویش بزن؟ با تیغ، به فرق خویشتن نیش بزن

تیغى که زنى بر سر خود، اى غافل بر فرق ستمگران بد کیش بزن

پانویس

  1. در تاریخ ۷ محرم ۱۴۱۵، ۲۲ خرداد ۱۳۷۳.
  2. مجموعه سخنان ایشان و استفتاها و جوابها در جزوه‌اى به نام‌ «پیرامون عزادارى عاشورا» در ۷۱ صفحه در محرم ‌۱۴۱۵ از سوى دفتر تبلیغات اسلامى چاپ شد.
  3. سایت خبر آنلاین، بازدید: ۱۸/۸/۱۳۹۸.

منابع

  • جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
11.jpg
واقعه عاشورا
قبل از واقعه
شرح واقعه
پس از واقعه
بازتاب واقعه
وابسته ها