زید بن الحسن
زید بن حسن بن علی، بزرگترین فرزند امام حسن مجتبی(ع) و متولی صدقات حضرت علی(ع) بود.
حضور در واقعه عاشورا
بعضی از مورخان از حضور زید در واقعه عاشورا سخنی به میان نیاورده و حتی گزارشی درباره عدم حضور وی در کربلا وجود دارد [۱] و عده‌ای به همین جهت وی را مورد مذمت قرار داده‌اند، [۲] ولی مقاتل الطالبیین زید را جز اسرای کربلا دانسته است.[۳]
متولی صدقات پیامبر(ص)
برخی مورخان از جمله شیخ مفید بیان می‌دارند که زید بن حسن(ع) امور مربوط به صدقات رسول اللّه(ص) را بر عهده داشت.[۴]
پس از به حکومت‌رسیدن سلیمان بن عبدالملک، وی به عاملش در مدینه چنین نوشت: «هرگاه این نامه به دست تو رسید، زید را از تولیت صدقات رسول خدا عزل کن و آن را به یکی از خویشاوندانش واگذار و او را در این امر یاری کن». عامل سلیمان فرمان او را اجرا کرد.[۵]
زید از مقام تولیت صدقات معزول شد تا هنگامیکه عمر بن عبدالعزیز به خلافت رسید. خلیفه وقت نامه‌ای بدین مضمون برای عامل مدینه نوشت: زید بن حسن(ع)، (شخصیت) شریف بنی هاشم و مسن‌ترین آنان است؛ وقتی که این نامه به دست تو رسید، صدقات پیامبر(ص) را به او بازگردان و در این کار او را یاری کن.[۶]
در برخی از منابع آمده که حضرت علی(ع) مقرّر داشته بود که باید تولیت صدقات او در دست اهل فضل و کمال از فرزندان او باشد. راوی گوید: تولیت صدقات آن حضرت در زمان ولید بن عبدالملک به زید بن حسن(ع) رسید. در این هنگام بین او و ابوهاشم عبداللّه بن محمد حنفیه بر سر تصدّی امور صدقات اختلاف پیدا شد. ابوهاشم به زید گفت: تو می‌دانی که ما در حَسَب و نَسَب با هم فرقی نداریم. تنها فضیلت تو بر من، این است که تو از فرزندان فاطمه زهرا (س) هستی و من از این شرف بهره‌ای ندارم. ولی این صدقات از آنِ فاطمه زهرا (س) نیست؛ بلکه به امیر مؤمنان علی بن أبی طالب علیه‌السلام تعلّق دارد. علاوه بر این، حضرت علی(ع) شرط کرده است که باید تولیت این صدقات در دست فاضل‌ترین و داناترین فرزندان او باشد و من از شما فقیه‌تر و داناتر هستم. هنگامی که این اختلاف پیش آمد، زید روانه دمشق شد و خلیفه اموی را از ماجرا آگاه کرد و ولید به نفع زید بن حسن(ع) حکم کرد.[۷]
پانویس
 |
|||
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||
