وقوع غزوه بدر
|
تقویم هجری قمری |
| روز واقعه:17 رمضان |
| سال 2 هجری قمری |
هنگامي كه رسول خدا صلی الله علیه و آله از شدت آزار و اذيت اهالي مكه، ناچار گرديد كه به مدينه منوره هجرت نمايد و پس از هجرت، نخستين نظام حكومتي اسلامي را در اين شهر برپا نمايد؛ دشمني اهالي مكه به ويژه قريش و سران قبايل و طوايف اين شهر نسبت به آن حضرت و مسلمانان مدينه فزوني يافت و سرانجام تصميم به يورش نظامي به سوي مدينه گرفتند.
سران قريش مانند عتبه، شيبه، وليد بن عتبه، ابوجهل، ابوالبختري و نوفل بن خويلد رهبري سپاه كفر و شرك را بر عهده داشتند و تعداد افراد آنان، نهصد و پنجاه تن بود و هر روز ده يا نه شتر براي اطعام سپاهيان مي‌كشتند.[۱]
پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله در روز دوازدهم ماه مبارك رمضان سال دوم قمري با تعدادي از يارانش به سوي كاروان قريش به سرپرستي ابوسفيان، رهسپار شد و در ميان راه با تصميم قريش مبني بر هجوم آنان به سوي مدينه باخبر گرديد[۲] و به سوي آنان حركت كرد و زودتر از قريش به سرزمين بدر و چاه‌هاي آن رسيد و چاه‌ها را به تصرف خويش درآورد.
از آن سو، سپاه قريش نيز به بدر رسيده و در برابر سپاهيان اسلام قرار گرفتند. تعداد مسلمانان، سيصد و سيزده تن؛ حدود يك سوم سپاهيان كفر و شرك بود. در آغاز نبرد انفرادي و بسياري سپس درگيري گروهي به وقوع پيوست و سپاهيان اسلام با رهبري خردمندانه پيامبر صلی الله علیه و آله مشركان و كافران را با شكستي سخت روبرو كرده و از بزرگان و فرماندهان آنان را كشتند، عده‌اي را زخمي و عده‌اي را اسير كردند و مابقي به سوي مكه عقب‌نشيني كرده و پيام پيروزي اسلام و شكست خفت‌بار كفر و شرك را به اهالي مكه رسانيدند.
در اين نبرد دلاوري‌هاي حضرت امام علی علیه‌السلام و حمزه سيدالشهدا به همراه ساير فرماندهان بسيار چشمگير بود. تعداد كشته‌هاي مشركان در اين واقعه، بيش از هفتاد نفر بود[۳] كه اسامي برخي از آن‌ها بدين قرار است: حنظله بن ابي‌سفيان، حارث بن حضرمي، عامر بن حضرمي، عُمير بن أبي‌عمير، عبيده بن سعيد بن عاص، عاص بن سعيد، عقبه بن ابي‌معيط، عتبه بن ربيعه، وليد بن عتبه، شيبه بن ربيعه، عامر بن عبدالله، حارث بن عامر، حارث بن ربيعه، ابوالبختري، نوفل بن خويلد، نضر بن حارث، ابوجهل، عاص بن هشام، مسعود بن اميه، اميه بن خلف، علي بن اميه و...[۴] گفتني است كه از ميان هفتاد و چهار كشته مشركان قريش، تعداد 22 نفر به دست امام علی علیه‌السلام به هلاكت رسيدند.[۵]
اما اسيران آنان نيز بيش از هفتاد تن بودند كه اسامي برخي از آنان عبارت است از: وليد بن عتبه، عمرو بن ربيع، خالد بن وليد، هشام بن وليد، عكرمه بن ابي‌جهل، اُبي بن ابي‌خلف و غيره كه تعداد دو نفر از آنان به دستور پيامبر اعدام و مابقي فديه داده و پس از مدتي آزاد شدند.[۶]
بسياري از آيات سوره انفال و آياتي از سوره دخان، سوره فرقان، سوره حج، سوره مومنون، سوره قمر، سوره اعراف، سوره مزمل، سوره اسراء، سوره يونس، سوره ابراهيم، مؤمنون، سوره سجده و سوره صافات درباره اين واقعه نازل گرديده اند.[۷] تاريخ وقوع اين واقعه در روز هفدهم و به روايتي روز نوزدهم و به روايتي ديگر روز دهم ماه رمضان بوده است.[۸]
پانویس
- ↑ المغازي (واقدي)، ج 1، ص 19؛ منتهي الآمال (شیخ عباس قمی)، ج 1، ص 54؛ تاريخ ابن خلدون، ج 1، ص 402.
- ↑ المغازي، ج 1، ص 21؛ تاريخ اليعقوبي، ج 2، ص 45.
- ↑ المغازي، ج 1، ص 144 و ص 152؛ التنبيه والاشراف (مسعودي)، ص 204.
- ↑ همان، ص 147؛ تاريخ ابن خلدون، ج 1، ص 405.
- ↑ همان، ص 152.
- ↑ همان، ص 130 و ص 138؛ تاريخ ابن خلدون، ج 1، ص 405؛ تاريخ اليعقوبي، ج 2، ص 45.
- ↑ همان، ص 131.
- ↑ همان، ص 51؛ منتهي الآمال، ج 1، ص 57؛ وقايع الايام (شيخ عباس قمي)، ص 37؛ تاريخ اليعقوبي، ج 2، ص 45؛ تاريخ الطبري، ج 2، ص 130 و ص 148.
منابع
موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
منابع بیشتر:
