The parable of the two parties is that of one who is blind and deaf and one who sees and hears. Are they equal in comparison? Will you not then take admonition?
The likeness of the two parties is as the blind and the deaf and the seeing and the hearing: are they equal in condition? Will you not then mind?
The similitude of the two parties is as the blind and the deaf and the seer and the hearer. Are they equal in similitude? Will ye not then be admonished?
These two kinds (of men) may be compared to the blind and deaf, and those who can see and hear well. Are they equal when compared? Will ye not then take heed?
معانی کلمات آیه
اصم: كر بودن، ناشنوا بودن. اصم: كر و ناشنواى مادرزاد.[۱]
مَثلِ دو گروه (كافران ومؤمنان،) همچون «نابينا و ناشنوا» و «بينا و شنوا» است، آيا اين دو گروه در مَثل يكسانند؟ پس چرا پند نمى‌گيريد؟
نکته ها
همان گونه كه بدن چشم و گوش دارد، دل و روح نيز چشم و گوش دارد. همان گونه كه نابينا و ناشنوا محسوسات عالم را درك نمى‌كنند و لذّت نمى‌برند، افراد لجوج نيز معارف الهى را درك نكرده و لذّت نمى‌برند.
پیام ها
1- كسى كه ديدش محدود به محسوسات مادّى باشد و معنويّت و آخرت را نبيند، كور است. مَثَلُ الْفَرِيقَيْنِ كَالْأَعْمى ... وَ الْبَصِيرِ
2- در تبليغ، با شيوه‌ى سؤال، وجدان افراد را به قضاوت بطلبيم. «هَلْ يَسْتَوِيانِ»
چون خداوند سبحان بيان فرمود امتياز حال مؤمنان و كافران را عقلا، در عقب آن تفارق ايشان را حسا مبين فرمايد:
مَثَلُ الْفَرِيقَيْنِ: مثل دو فرقه مؤمنين و كافرين، كَالْأَعْمى وَ الْأَصَمِ: مانند كور و كر، وَ الْبَصِيرِ وَ السَّمِيعِ: و مانند بينا و شنوا مى‌باشند. آيه شريفه تشبيه فرموده كافر را به كور و به كر، در اين كه انتفاع نبرد بدين دو قوه در ديانت، يعنى از ديدن بينات الهى عبرت نيابد، پس به منزله كور است؛ و همچنين از شنيدن آيات سبحانى متنبّه نشود، پس به منزله كر باشد؛ و لكن مؤمن مانند بينا و شنوا است، زيرا منتفع گردد به حواس خود به سبب استعمال آنها در بهره و ثمره دينى. يا مراد جمع بين هر دو صفت باشد، يعنى تشبيه كافر به كور و كر، و تشبيه مؤمن به كسيكه بينا و شنوا باشد در ترتب آثار.
وجه تشبيه: آنكه حق تعالى انسان را مركب از جسد و روح خلق فرموده چنانچه براى جسد چشم و گوش است براى ديدن و شنيدن اشياء، همچنين براى روح هم چشم و گوش حقيقى است براى بينائى و شنوائى. و چون كسى در
جلد 6 - صفحه 50
ظاهر كور و كر شد هرآينه در كارها متحير و راه بجائى نيابد، نمى‌بيند نورى را تا مهتدى شود، و نشنود صوتى را تا مستخلص گردد. ايضا كسى كه كور و كر باطنى شد، البته در ظلمات گمراهى و تباه‌كارى باقى ماند، نه به نور آيات راهى يابد، و نه به سماع بيّنات سر انجام خوشى بدست آورد.
در بحر الحقايق فرمايد: «اعمى» كسى است كه حق را باطل و باطل را حق بيند. «اصم» آنكه باطل را حق و حق را باطل شنود و بدان عمل كند. «بصير» كسى است كه ديده بصيرتش به كحل (بى يبصر) جلا يافته باشد. «سميع» كسى است كه گوش همتش به گوشواره (بى يسمع) آراسته بود، هركه توجهش به خدا باشد بينائى و شنوائى دارد، و هركه به غير او نظر است كور و كر واقعى باشد. «1» هَلْ يَسْتَوِيانِ مَثَلًا: آيا مساويست حال كور و كر با حال بينا و شنوا در صفت و شباهت نزد عاقل، يعنى چنانچه مساوى نيست اين دو حالت مذكوره نزد عقلاء، همچنين مساوى نخواهد بود حال كافر و مؤمن. أَ فَلا تَذَكَّرُونَ: آيا پس پند نگيريد و تأمل نمى‌كنيد در اين مثلها تا بدانيد و آگاه شويد صحت آن را. «2» تبيين: فايده تمثيل بسيار است از جمله: 1- الطف است به تسخير وهم، و اقوى وسيله‌اى است در جودت فهم. 2- رفع حجاب است از مطالب معقوله خفيه، و بروز آنها در معرض محسوسات ظاهره. 3- چون اكثر مردم، مادّى، به حدى كه ممكن نيست ادراك براهين عقليه و تجريد معانى متلبسه، لا جرم ضرب المثل به ميان آمد تا بدين وسيله توجه يابند به مراتب كماليه و برسند به حقايق علميه. 4- اشخاص متفطن و هوشمند از امثال، مطالب مهمه و نتايج كثيره استنباط نمايند، لذا يك قسمت كتاب مجيد قرآنى مشتمل بر ذكر قصص و امثال آمد.
همانا آنانكه گرويدند و بجا آوردند كارهاى شايسته را و آرميدند بسوى پروردگارشان آنگروه اهل بهشتند ايشان در آن جاويدانند
مثل آن دو گروه مانند كور و كر و بينا و شنوا است آيا يكسانند آن دو در مثل آيا پس پند نميگيريد.
تفسير
مراد از اخبات آرامش بذكر حقّ و خضوع و خشوع در پيشگاه احديّت است و نتيجه اين حال براى بنده بعد از ايمان و عمل صالح دخول در بهشت جاويد است و مراد از فريقين كفّار موصوف در آيات سابقه و اهل ايمان موصوف به دو صفت مذكور است و كور و كر بودن آنها بيان شد و بينا و شنوا بودن اينها محتاج به بيان نيست چون كسيكه امير المؤمنين عليه السّلام را به نورانيّت مشاهده نمايد و معترف به امامت و ولايت او و ائمّه اطهار از اولاد او شود و بدستورات ايشان عمل نمايد و مطمئن بياد حق باشد بينا و شنوا است و نبايد مقايسه شود با كسيكه منكر مقام ايشان باشد كه واضح است در دنيا و آخرت كور و كر است چون از منافع چشم و گوش كه ديدن و شنيدن حق و حقيقت است محروم است ..
و سامعه و شامه و ذائقه و لامسه که در نوع حيوانات هست و بسا انسان فاقد اينکه قوي ميشود كور است نمي‌بيند، كر است نمي‌شنود، لال است تكلم نميكند، زكام است استشمام نميكند، مريض است طعم طعام را نميچشد، مرده است حس‌ّ و حركت ندارد بعض اجزاء بدن از كار افتاده و كره شده درك الم و حرارت و برودت را نميكند، همين نحو روح ملكوتي انساني که عبارت از آن لطيفه رباني و جوهر مجرد سماوي که از عالم امر صادر شده و مسمي بعقل است آنهم داراي اينکه نحوه از قوي هست حقايق را مشاهده ميكند، كلمات حق را ميشنود و در او تأثير ميكند، طعم عبادت را ميچشد، بوي سعادت بمشام ميرسد، در امور حقه حس و حركت دارد رو بسعادت ميرود، اهل ايمان که داراي صفات مذكوره در آيه قبل هستند جميع اينکه قوي بنحو اتم و اكمل در آنها هست و كفاري که در آيات قبل داراي آن صفات و افعال خبيثه هستند بواسطه آفت عصبيت و عناد و كبر و تقليد آباء و حب جاه و مال فاقد جميع اينکه قوي هستند بلكه روح آنها مرده است فَإِنَّك‌َ لا تُسمِع‌ُ المَوتي وَ لا تُسمِع‌ُ الصُّم‌َّ الدُّعاءَ روم آيه 51 إِذا دَعاكُم لِما يُحيِيكُم انفال آيه
(النّاس موتي و اهل العلم احياء)
51منسوب بامير المؤمنين عليه السّلام.
لذا ميفرمايد مَثَلُ الفَرِيقَين‌ِ آن فرقه که فاقد جميع اينکه قوي هستند با اينکه فرقه که واجد جميع آنها هستند بنحو اتم كَالأَعمي وَ الأَصَم‌ِّ بلكه كالموتي و الابكم با اينکه فرقه که واجد هستند وَ البَصِيرِ وَ السَّمِيعِ بلكه و الحي و المدرك هَل يَستَوِيان‌ِ مَثَلًا البته بينهما بون بعيد اعلا درجات بهشت با اسفلين دركات آتش حق و باطل، نور و ظلمت، سعادت با شقاوت كمال مضادت را دارند.
أَ فَلا تَذَكَّرُونَ آيا پس از اينکه بيان واضح روشن مطابق عقل سليم و و جدان پاك باز هم متذكر نميشويد و بخود نميآئيد.
35
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 24)- در این آیه خداوند حال این دو گروه را در ضمن یک مثال روشن و زنده بیان می‌کند و می‌گوید: «حال این دو گروه، حال نابینا و کر و بینا و شنوا است» (مَثَلُ الْفَرِیقَیْنِ کَالْأَعْمی وَ الْأَصَمِّ وَ الْبَصِیرِ وَ السَّمِیعِ).
«آیا این دو گروه همانند یکدیگرند» (هَلْ یَسْتَوِیانِ مَثَلًا).
«آیا شما متذکر نمی‌شوید و نمی‌اندیشید» (أَ فَلا تَذَکَّرُونَ).
آنها که بر اثر لجاجت و دشمنی با حق و گرفتار بودن در چنگال تعصب و خودخواهی و خودپرستی، چشم و گوش حقیقت بین را از دست داده‌اند هرگز نمی‌توانند، حقایق مربوط به عالم غیب و اثرات ایمان و لذت عبادت پروردگار و شکوه تسلیم در برابر فرمان او را درک کنند، این گونه افراد به کوران و کرانی می‌مانند که در تاریکی مطلق و سکوت مرگبار زندگی دارند، در حالی که مؤمنان راستین با چشم باز و گوش شنوا هر حرکتی را می‌بینند و هر صدایی را می‌شنوند و با توجه به آن راه خود را به سوی سرنوشتی سعادت آفرین می‌گشایند.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
