آیه 239 سوره بقره

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

فَإِنْ خِفْتُمْ فَرِجَالًا أَوْ رُكْبَانًا ۖ فَإِذَا أَمِنْتُمْ فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَمَا عَلَّمَكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ

مشاهده آیه در سوره


<<238 آیه 239 سوره بقره 240>>
سوره : سوره بقره (2)
جزء : 2
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

پس اگر شما را بیم خطری از دشمن باشد به هر حال که میسّر است، پیاده یا سواره نماز به جای آرید و آن گاه که ایمنی یافتید خدا را یاد کنید که او شما را به آنچه نمی‌دانستید دانا گردانید.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

and should you fear [a danger], then [pray] on foot or mounted, and when you are safe remember Allah, as He taught you what you did not know.

معانی کلمات آیه

رجالا: پيادگان، مفرد آن راجل به معنى پياده است.

ركبانا: سواره ها، مفرد آن راكب است.[۱]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


«239» فَإِنْ خِفْتُمْ فَرِجالًا أَوْ رُكْباناً فَإِذا أَمِنْتُمْ فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَما عَلَّمَكُمْ ما لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ‌

پس اگر (از دشمن يا خطرى) بيم داشتيد، پياده يا سواره (به هر شكل كه مى‌توانيد نماز گزاريد) و آنگاه كه ايمن شديد خدا را ياد كنيد، همانگونه كه آنچه را نمى‌توانستيد بدانيد به شما آموخت.

نکته ها

در قرآن گاهى به جاى كلمه‌ى «صلاة»، كلمه «ذكر» گفته شده است، چنانكه درباره نماز جمعه مى‌فرمايد: «فَاسْعَوْا إِلى‌ ذِكْرِ اللَّهِ» به سوى ذكر خدا بشتابيد. و يا خداوند به موسى عليه السلام مى‌فرمايد: «أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِي» نماز را بپادار تا ياد من باشى. در اين آيه نيز مراد از «فَاذْكُرُوا اللَّهَ» نماز است.

آرى، فلسفه و روح نماز، ياد خداوند است.

اين آيه اشاره به نماز خوف دارد كه در شرايط جنگى با احكام مخصوصى كه در فقه آمده است، اقامه مى‌شود.

در احاديث مى‌خوانيم كه پيامبر صلى الله عليه و آله در جنگ احزاب با اشاره نماز خواندند و حضرت على عليه السلام در بعضى از جنگ‌ها دستور مى‌دادند كه هنگام جنگ با ايماء و اشاره نماز بخوانند.

امام كاظم عليه السلام در جواب شخصى كه پرسيد: اگر حيوان درنده‌اى به ما حمله كرد و وقت نماز تنگ بود چه كنيم؟ فرمودند: با همان وضعى كه داريد نماز بخوانيد، گرچه پشت به قبله باشد. «1»

پیام ها

1- نماز، در هيچ حالى ساقط نمى‌شود. «فَإِنْ خِفْتُمْ فَرِجالًا أَوْ رُكْباناً»

2- در اسلام عسر و حرج نيست. وقتى امكان استقرار بدن و يا ايستادن به سوى قبله و يا ساير شرايط نباشد، حذف مى‌شوند. «فَرِجالًا أَوْ رُكْباناً»

«1». تفسير نمونه، ج 2، ص 148 ونورالثقلين، ج 2، ص 239.

جلد 1 - صفحه 374

3- نماز، شكر نعمت است. «فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَما عَلَّمَكُمْ»

4- بعضى از مسائل را انسان نمى‌داند، ولى مى‌تواند به تجربه بدست آورد. ولى بعضى از مسائل را انسان نمى‌داند و نمى‌تواند كه بداند، مگر از طريق وحى.

«ما لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ» ونفرمود: «لا تعلمون»

پانویس

  1. پرش به بالا تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی

منابع