و (شيطان براى آن كه وسوسهاش تأثير كند،) براى آن دو سوگند ياد كرد كه به راستى من از خيرخواهان شمايم.
جلد 3 - صفحه 38
نکته ها
حضرت آدم وهمسرش در آغاز به ابليس اعتمادى نداشتند و شيطان براى جلب اعتماد آنها سوگند ياد كرد و بر آن نيز تأكيد نمود. «1» امام رضا عليه السلام فرمود: «آدم و حوّا تا آن زمان سوگند دروغ به خدا را نشنيده بودند و به همين دليل به او اعتماد كردند و از آن درخت خوردند. البتّه اين عمل قبل از نبوّت حضرت آدم بود و نهى تحريمى و گناه كبيرهاى كه مستحقّ آتش باشد نبوده است». «2» بنابراين اوّلين سوگند دروغ، از شيطان بوده است.
3- دشمن، از اعتقادات و باورهاى ما به نفع خود سود مىبرد. «قاسَمَهُما»
4- گاهى دشمن با ظاهرى دلسوزانه و ادّعاى خيرخواهى، در اعتقادات ما نفوذ مىكند و ضربه مىزند. «إِنِّي لَكُما لَمِنَ النَّاصِحِينَ» برادران يوسف نيز براى از بين بردن يوسف و جدا كردن او از پدرشان به ظاهرسازى پرداخته و به او گفتند:
«إِنَّا لَهُ لَناصِحُونَ» «5»
«1». «قاسمهما» از باب مفاعله، شايد رمز تأكيد باشد.
و قسم ياد نمود براى آندو كه من مر شما را هر آينه از نيك خواهانم.
تفسير
شيطان براى حضرت آدم و حوّا قسم بلفظ جلاله ياد نمود كه من خير خواه شمايم و اينكه گفتم اگر شما از آندرخت بخوريد دو ملك ميشويد يا هميشه در بهشت خواهيد بود از روى صدق و نصيحت بوده است ..
و قسم خورد براي آنها که من از باب نصيحت بشما اينکه پيشنهاد را كردم وَ قاسَمَهُما قاسم از باب مفاعله و لو غالبا طرفيني است ولي در اينجا بمعني اتيان بقسم است براي طرف که متعدي باشد و اينکه مفاد قاسم است و الا نفس قسم فعل لازم است و قسم دروغ که يمين غموسش گويند يكي از گناهان كبيره است و اينکه ملعون علاوه از كذب و قسم دروغ ظلم و فريب و خيانت هم مرتكب شده.
إِنِّي لَكُما لَمِنَ النّاصِحِينَ نصيحت ارشاد بامر خير است مقابل خيانت و اضلال و افساد و حضرت آدم هم باور كرد گمان نميبرد که شيطان قسم دروغ بخورد با اينكه اينکه ملعون كافر و مطرود و مرجوم شده و البته از كافر معاند هر گونه معصيتي صدورش بعدي ندارد خذله اللّه تعالي.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 21)- آدم با شنیدن این سخن در فکر فرو رفت، اما شیطان برای این که پنجههای وسوسه خود را بیشتر و محکمتر در جان آدم و حوّا فرو برد «سوگندهای شدیدی برای آنها یاد کرد، که من خیرخواه شما هستم»! (وَ قاسَمَهُما إِنِّی لَکُما لَمِنَ النَّاصِحِینَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید: