آیه 17 سوره فرقان

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَأَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبَادِي هَٰؤُلَاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ

مشاهده آیه در سوره


<<16 آیه 17 سوره فرقان 18>>
سوره : سوره فرقان (25)
جزء : 18
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و روزی که این مشرکان را با معبودانی که به جای خدا می‌پرستیدند به عرصه قیامت محشور گرداند، آن گاه بدان معبودان گوید: آیا شما بندگان مرا از راه بردید یا خود به راه ضلالت شتافتند؟

ترجمه های انگلیسی(English translations)

On the day that He will muster them and those whom they worship besides Allah, He will say, ‘Was it you who led astray these servants of Mine, or did they themselves stray from the way?’

معانی کلمات آیه

«مَا یَعْبُدُونَ»: مراد عیسی و عُزَیر و فرشتگان و دیگر ذوی‌العقولی است که پرستش شده‌اند.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَ ما يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَ أَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبادِي هؤُلاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ «17»

(و ياد كن) روزى كه خداوند مشركان و آن‌چه را به جاى خدا مى‌پرستيدند (در يك جا) محشور كند، پس (به معبودهاى آنان) گويد: آيا شما بندگان مرا گمراه كرديد، يا خودشان راه را گم كردند؟

نکته ها

در قرآن، عوامل گمراهى و انحراف چنين معرّفى شده‌اند:

1. رفيق بد. «لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ» «2»، دوست بد مرا گمراه كرد.

2. هوى‌ و هوس. «وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوى‌ فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ» «3»، از هوسهاى خود پيروى نكن، زيرا تو را از راه خدا منحرف مى‌كند.

3. دانشمندان منحرف. «يَكْتُبُونَ الْكِتابَ بِأَيْدِيهِمْ ثُمَّ يَقُولُونَ هذا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ» «4»، مطالبى را با دست خود مى‌نويسند و مى‌گويند اين از طرف خداوند است.

4. رهبران گمراه. «وَ أَضَلَّ فِرْعَوْنُ قَوْمَهُ» «5»، فرعون قوم خود را گمراه كرد.

5. شيطان. «إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ» «6»، قطعاً شيطان دشمن گمراه كننده آشكارى است.

«1». سبأ، 54.

«2». فرقان، 29.

«3». ص، 26.

«4». بقره، 79.

«5». طه، 79.

«6». قصص، 25.

جلد 6 - صفحه 236

6. اكثريّت گمراه. «وَ إِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ» «1»، اگر از اكثريّت كسانى كه در زمين هستند پيروى نمائى، تو را از راه خدا منحرف مى‌كنند.

7. والدين گمراه. إِنَّا وَجَدْنا آباءَنا ... وَ إِنَّا عَلى‌ آثارِهِمْ مُقْتَدُونَ‌ «2»، همانا ما والدين خود را بت‌پرست يافتيم و به آنان اقتدا كرديم.

انگيزه‌هاى سؤال يكسان نيست:

الف: گاهى سؤال براى فهميدن است. «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ» «3»*

ب: گاهى سؤال براى توبيخ ديگران است. «أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَ أُمِّي إِلهَيْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ» «4» خداوند براى توبيخ طرفداران حضرت عيسى عليه السلام او را مورد عتاب قرار مى‌دهد كه آيا تو به مردم گفتى علاوه بر «اللّه»، من و مادرم را دو خداى ديگر بگيريد؟

ج: گاهى سؤال براى توبيخ شخص است. «أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ»

پیام ها

1- در قيامت از مشركان ومعبودهاى آنان بازخواست مى‌شود. يَحْشُرُهُمْ وَ ما يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ‌ ...

2- در قيامت، غير از انسان موجودات ديگرى نيز مبعوث خواهند شد، مانند بت‌ها. «وَ ما يَعْبُدُونَ»

3- در قيامت، همه چيز شعور پيدا مى‌كند و مخاطب قرار مى‌گيرد. «أَ أَنْتُمْ»

4- خداپرستى، در فطرت همه‌ى انسان‌ها وجود دارد و انحراف بشر عارضى است. أَ أَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ‌ ... أَمْ هُمْ ضَلُّوا (كلمه‌ى‌ «السَّبِيلَ» نيز نشانه‌ى آن است كه راه معهود، همان راه طبيعى و فطرى است.)

«1». انعام، 116.

«2». زخرف، 23.

«3». نحل، 43 و انبياء، 7.

«4». مائده، 116.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌6، ص: 237

پانویس

منابع