آیه 16 سوره بقره

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

أُولَٰئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدَىٰ فَمَا رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ وَمَا كَانُوا مُهْتَدِينَ

مشاهده آیه در سوره


<<15 آیه 16 سوره بقره 17>>
سوره : سوره بقره (2)
جزء : 1
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

آنانند که گمراهی را به راه راست خریدند، پس تجارت ایشان سود نکرد و راه هدایت نیافتند.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

They are the ones who bought error for guidance, so their trade did not profit them, nor were they guided.

معانی کلمات آیه

اشتروا: شرى، شراء و اشتراء هر سه از اضداد هستند و به معنى خريدن و فروختن هر دو بكار روند بنا بر آنكه اهل لغت گفته اند، اما «شرى» در قرآن همه جا به معنى فروختن آمده است ولى اشتراء در هر دو بكار رفته است، آنجا كه به معناى خريدن باشد ثمن با لفظ «باء» آيد چنان كه در آيه است، يعنى گمراهى را خريدند و در عوض هدايت را دادند و آنجا كه به معنى فروختن باشد مبيع با «باء» آيد مانند: وَ لا تَشْتَرُوا بِآياتِي ثَمَناً قَلِيلًا (بقره/ 41).

تجارت: معامله: خريد و فروش. آن در قرآن مجيد هم در خريد و فروش متعارف بكار رفته است و هم در خريد و فروش معنوى چنان كه در آيه شريفه.

مهتدين: اهتداء از باب افتعال به معناى هدايت يافتن و قبول هدايت است، «مهتدين» هدايت يافتگان.[۱]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


«16» أُولئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلالَةَ بِالْهُدى‌ فَما رَبِحَتْ تِجارَتُهُمْ وَ ما كانُوا مُهْتَدِينَ‌

آنان كسانى هستند كه به بهاى (از دست‌دادن) هدايت، خريدار ضلالت و گمراهى شدند. امّا اين داد وستد، سودشان نبخشيد و در شمارِ هدايت يافتگان در نيامدند. (ويا به اهداف خودنرسيدند.)

نکته ها

منافقان، صاحب هدايتى نبودند كه آن را از دست بدهند. پس شايد مراد آيه اين است كه زمينه‌هاى فطرى و عوامل هدايت را از دست دادند. همچنان كه در آيات ديگر مى‌خوانيم:

«اشْتَرَوُا الْكُفْرَ بِالْإِيْمانِ» «1» گروهى ايمان را به كفر فروختند. و يا «اشْتَرَوُا الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ» «2» آخرت را به زندگى دنيوى فروختند. ويا «وَ الْعَذابَ بِالْمَغْفِرَةِ» «3» آمرزش و عفو الهى را با قهر و عذاب او معامله كردند. يعنى استعداد ايمان و دريافت پاداش و مغفرت را با اعمال خود از بين بردند.

عاقبت، نور الهى دود شد

فطرت حق‌جوى او، نمرود شد

پیام ها

1- منافق، سود و زيان خود را نمى‌شناسد ولذا هدايت را با ضلالت معامله مى‌كند. «اشْتَرَوُا الضَّلالَةَ بِالْهُدى‌»

«1». آل‌عمران، 177.

«2». بقره، 86.

«3». بقره، 175.

جلد 1 - صفحه 65

2- انسان، آزاد و انتخاب‌گر است. چون داد و ستد، نياز به اراده وتصميم دارد.

«اشْتَرَوُا الضَّلالَةَ ...»

3- دنيا همچون بازار است و مردمان، معامله‌گر و مورد معامله، اعمال و انتخاب‌هاى ماست. «اشْتَرَوُا ... فَما رَبِحَتْ تِجارَتُهُمْ»

4- عاقبتِ مؤمن، هدايت؛ «عَلى‌ هُدىً مِنْ رَبِّهِمْ» و سرانجام منافق، انحراف است.

«ما كانُوا مُهْتَدِينَ»

5- منافقان به اهداف خود راهى نمى‌يابند. «ما كانُوا مُهْتَدِينَ» وبا توجّه به آيات بعد.

پانویس

  1. پرش به بالا تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی

منابع