آیه 10 سوره حشر

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ

مشاهده آیه در سوره


<<9 آیه 10 سوره حشر 11>>
سوره : سوره حشر (59)
جزء : 28
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و آنان که پس از مهاجرین و انصار آمدند (یعنی تابعین و سایر مؤمنین تا روز قیامت) دایم به درگاه خدا عرض می‌کنند: پروردگارا، بر ما و برادران دینی‌مان که در ایمان پیش از ما شتافتند ببخش و در دل ما هیچ کینه و حسد مؤمنان قرار مده، پروردگارا، تویی که بسیار رؤوف و مهربانی.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

And [also for] those who came in after them, who say, ‘Our Lord, forgive us and our brethren who were our forerunners in the faith, and do not put any rancour in our hearts toward the faithful. Our Lord, You are indeed most kind and merciful.’

معانی کلمات آیه

  • غل: غل و غليل: عداوت و كينه.[۱]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ الَّذِينَ جاؤُ مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونا بِالْإِيمانِ وَ لا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّكَ رَؤُفٌ رَحِيمٌ «10»

جلد 9 - صفحه 549

و كسانى كه بعد از مهاجرين و انصار آمدند، مى‌گويند: پروردگارا! ما و برادرانمان را كه در ايمان بر ما سبقت گرفته‌اند، بيامرز و در دل‌هاى ما كينه مؤمنان را قرار نده. پرورگارا! همانا تو رئوف و مهربانى.

نکته ها

در آيات قبل، از مهاجرين و انصار ستايش شد و در اين آيه سخن از تابعين است كه تمام مسلمانان پس از پيامبر را مى‌تواند شامل شود.

در آيات 8 تا 10 به عوامل وحدت اشاره شده است:

1. محبّت. «يُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَيْهِمْ»

2. ايثار. «وَ يُؤْثِرُونَ عَلى‌ أَنْفُسِهِمْ»

3. دعا. رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا ... رَبَّنَا

4. خدمت. «تَبَوَّؤُا الدَّارَ»

5. دورى از حرص و حسد. لا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حاجَةً مِمَّا أُوتُوا ...

6. دورى از بخل. «يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ»

7. اخوّت. «اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا»

8. سعه صدر و نداشتن كينه. «لا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا»

مغفرت و استغفار

بيش از دويست بار موضوع مغفرت و واژه‌هاى آن در قرآن مطرح شده است. هم خودمان بايد استغفار كنيم و هم از اولياى خدا بخواهيم كه براى ما استغفار كنند. «يا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا» «1» حتى فرشتگان براى مؤمنان استغفار مى‌كنند. «وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا» «2»

البتّه استغفار براى مشركان و منافقان اثرى ندارد. «سَواءٌ عَلَيْهِمْ أَسْتَغْفَرْتَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ» «3»، «ما كانَ لِلنَّبِيِّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا أَنْ يَسْتَغْفِرُوا لِلْمُشْرِكِينَ» «4»

«1». يوسف، 97.

«2». غافر، 7.

«3». منافقون، 6.

«4». توبه، 113.

جلد 9 - صفحه 550

امّا عوامل مغفرت الهى عبارتند از:

1. اطاعت از رهبر آسمانى. «فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ» «1»

2. تقوا. إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ‌ ... يَغْفِرْ لَكُمْ‌ «2»

3. عفو و گذشت از مردم. «وَ لْيَعْفُوا وَ لْيَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ» «3»

4. كلام مستدل و محكم. قُولُوا قَوْلًا سَدِيداً ... يَغْفِرْ لَكُمْ‌ «4»

5. قرض الحسنه. إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ‌ ... يَغْفِرْ لَكُمْ‌ «5»

6. توبه و استغفار. «وَ مَنْ يَعْمَلْ سُوءاً أَوْ يَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ اللَّهَ يَجِدِ اللَّهَ غَفُوراً رَحِيماً» «6»

پیام ها

1- مكتب كامل مكتبى است كه براى پيروان آينده خود نيز طرح كمال و رشد داشته باشد. «وَ الَّذِينَ جاؤُ مِنْ بَعْدِهِمْ»

2- براى جلوگيرى از سوء تفاهم، ابتدا از لغزش‌هاى خود استغفار كنيم و سپس لغزشهاى ديگران. «اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا»

3- مؤمن، مصونيت از گناه ندارد، ولى هرگاه گناهى مرتكب شد، بلافاصله استغفار مى‌كند. «اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا»

4- دعاى خير براى گذشتگان، وظيفه آيندگان است. وَ الَّذِينَ جاؤُ مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ ... الَّذِينَ سَبَقُونا بِالْإِيمانِ‌

5- تمام مسلمانان با هم برادرند و براى يكديگر دعا مى‌كنند. «اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونا بِالْإِيمانِ»

«1». آل عمران، 31.

«2». انفال، 29.

«3». نور، 22.

«4». احزاب، 70- 71.

«5». تغابن، 17.

«6». نساء، 110.

جلد 9 - صفحه 551

6- سابقه در ايمان، يك ارزش است. «سَبَقُونا بِالْإِيمانِ»

7- برادرى واقعى، در پرتو ايمان است. «لِإِخْوانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونا بِالْإِيمانِ»

8- در اخوت و برادرى دينى، زمان و مكان و نژاد مطرح نيست. «لِإِخْوانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونا بِالْإِيمانِ»

9- با دعاى خير، كينه‌ها را از دل دور كنيم. رَبَّنَا اغْفِرْ ... لِإِخْوانِنَا ... لا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا

10- مؤمن، بدخواه ديگران نيست. «لا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا»

11- خودسازى بدون استمداد از خداوند نمى‌شود. رَبَّنَا ... لا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنا غِلًّا

12- در اصلاحات بايد به سراغ ريشه‌ها رفت. ريشه بسيارى از گناهان، كينه و حسادت ودشمنى است كه بايد ريشه‌كن شود. «لا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنا غِلًّا»

13- توجه به ربوبيت و رأفت و رحمت خداوند، از آداب و پشتوانه اجابت دعاهاست. رَبَّنَا اغْفِرْ ... إِنَّكَ رَؤُفٌ رَحِيمٌ‌

پانویس

  1. پرش به بالا تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج11، ص91

منابع