نماز اول وقت: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{متوسط}} | {{متوسط}} | ||
| − | در روایات معصومین علیهم السلام تاکید زیادی بر خواندن نماز در اول وقت شده و آثار و ثواب های زیادی برای آن برشمرده شده است. مانند: دو برابر شدن ثواب نماز، مورد محبت الهی قرار گرفتن و ... . علما هم با توجه به همین موضوع، مردم را سفارش به انجام نماز در اول وقت نموده و آن را از اصول مهمّ سیر و سلوک و قُرب به سوی خدا و کمال انسانی دانسته اند. | + | در روایات [[عصمت|معصومین]] علیهم السلام تاکید زیادی بر خواندن [[نماز]] در اول وقت شده و آثار و ثواب های زیادی برای آن برشمرده شده است. مانند: دو برابر شدن ثواب نماز، مورد محبت الهی قرار گرفتن و ... . علما هم با توجه به همین موضوع، مردم را سفارش به انجام نماز در اول وقت نموده و آن را از اصول مهمّ سیر و سلوک و قُرب به سوی [[الله|خدا]] و کمال انسانی دانسته اند. |
==نماز اول وقت در روایات== | ==نماز اول وقت در روایات== | ||
| سطر ۶: | سطر ۶: | ||
'''1. بهترین وقت برای خواندن نماز صبح:''' | '''1. بهترین وقت برای خواندن نماز صبح:''' | ||
| − | یکی از اصحاب امام صادق (ع) به آن حضرت عرض کرد: یا ابا عبد اللَّه! مرا از بهترین وقت براى خواندن نماز صبح آگاه فرما. امام (ع) فرمود: هنگام طلوع فجر؛ زیرا خداوند مى‌فرماید: «به تحقیق که قرآن فجر مشهود است<ref> اسراء، 78:«أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلى غَسَقِ اللَّیْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کانَ مَشْهُوداً»؛نماز را از زوال خورشید (هنگام ظهر) تا نهایت تاریکى شب [نیمه شب] برپا دار و همچنین قرآن فجر [نماز صبح] را چرا که قرآن فجر، مشهود (فرشتگان شب و روز) است.</ref> | + | یکی از اصحاب [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]] (ع) به آن حضرت عرض کرد: یا ابا عبد اللَّه! مرا از بهترین وقت براى خواندن [[نماز صبح]] آگاه فرما. امام (ع) فرمود: هنگام طلوع فجر؛ زیرا خداوند مى‌فرماید: «به تحقیق که قرآن فجر مشهود است.<ref> اسراء، 78:«أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلى غَسَقِ اللَّیْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کانَ مَشْهُوداً»؛نماز را از زوال خورشید (هنگام ظهر) تا نهایت تاریکى شب [نیمه شب] برپا دار و همچنین قرآن فجر [نماز صبح] را چرا که قرآن فجر، مشهود (فرشتگان شب و روز) است.</ref> |
| − | یعنى، نماز صبح را هم فرشتگان روز و هم فرشتگان شب مشاهده میکنند. پس اگر بنده‌اى نماز صبح خود را به هنگام طلوع فجر بخواند، ثواب آن دو بار در نامه اعمال او نوشته مى‌شود، هم فرشتگان روز مى‌نویسند و هم فرشتگان شب<ref> کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 3، ص 283، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1365ش. </ref> | + | یعنى، نماز صبح را هم [[فرشتگان]] روز و هم فرشتگان شب مشاهده میکنند. پس اگر بنده‌اى نماز صبح خود را به هنگام طلوع فجر بخواند، ثواب آن دو بار در نامه اعمال او نوشته مى‌شود، هم فرشتگان روز مى‌نویسند و هم فرشتگان شب.<ref> کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 3، ص 283، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1365ش. </ref> |
'''2. عطر نماز اول وقت:''' | '''2. عطر نماز اول وقت:''' | ||
| − | حضرت موسى بن جعفر (ع): «[عطر] نمازهاى واجب که در اول وقت و با آداب و حدود مخصوص به خود خوانده مى‌شوند، از برگها و ساقه‌هاى نو رسیده و شاداب و با طراوت آس<ref> آس یا درخت مورد، از محصولات گرمسیرى است، و گویند عصاى حضرت موسى (ع) از چوب آن بوده است، همچنین به نوعى ریحان که بى‌اندازه خوشبوست، گفته مى‌شود. ر. ک: فرهنگ نفیسى، ج 1، ص 27، به نقل از: مجاهدى، محمد علی، پاداش نیکى‌ها و کیفر گناهان، ص 112،انتشارات سرور، قم، چاپ اول، 1381ش. | + | [[امام موسی کاظم علیه السلام|حضرت موسى بن جعفر]] (ع): «[عطر] نمازهاى واجب که در اول وقت و با آداب و حدود مخصوص به خود خوانده مى‌شوند، از برگها و ساقه‌هاى نو رسیده و شاداب و با طراوت آس<ref> آس یا درخت مورد، از محصولات گرمسیرى است، و گویند عصاى حضرت موسى (ع) از چوب آن بوده است، همچنین به نوعى ریحان که بى‌اندازه خوشبوست، گفته مى‌شود. ر. ک: فرهنگ نفیسى، ج 1، ص 27، به نقل از: مجاهدى، محمد علی، پاداش نیکى‌ها و کیفر گناهان، ص 112،انتشارات سرور، قم، چاپ اول، 1381ش. |
| − | </ref> خوشبوتر است. پس بر شما است که نماز [واجب] را در اول وقت آن بجاى آورید<ref> عاملی، شیخ حرّ، وسائل الشیعة، ج 4، ص 119، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، 1409 ق. </ref> | + | </ref> خوشبوتر است. پس بر شما است که نماز [واجب] را در اول وقت آن بجاى آورید.<ref> عاملی، شیخ حرّ، وسائل الشیعة، ج 4، ص 119، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، 1409 ق. </ref> |
'''3. نماز اول وقت محبوب خدا:''' | '''3. نماز اول وقت محبوب خدا:''' | ||
| − | زُراره از امام باقر (ع) می پرسد: خداوند کار شما را به صلاح آورد، اداى نمازها در اول وقت آن بهتر است، یا در وسط وقت، یا در آخر وقت؟ امام (ع) فرمود: در اول وقت. رسول خدا (ص) فرمود: «خداوند عزّ و جلّ، کارهاى نیک را موقعى دوست دارد که در انجام آن تعجیل شود<ref> الکافی، ج 3، ص 274. </ref> | + | [[زرارة بن اعين شيبانى|زُراره]] از [[امام باقر علیه السلام|امام باقر]] (ع) می پرسد: خداوند کار شما را به صلاح آورد، اداى نمازها در اول وقت آن بهتر است، یا در وسط وقت، یا در آخر وقت؟ امام (ع) فرمود: در اول وقت. [[پیامبر اسلام|رسول خدا]] (ص) فرمود: «خداوند عزّ و جلّ، کارهاى نیک را موقعى دوست دارد که در انجام آن تعجیل شود.<ref> الکافی، ج 3، ص 274. </ref> |
'''4. نماز اول وقت دعا گوی نمازگزار:''' | '''4. نماز اول وقت دعا گوی نمازگزار:''' | ||
| − | امام صادق (ع): «هر که نمازهاى واجب را در اول وقت بخواند و درست ادا کند، فرشته آن را پاک و درخشان به آسمان رساند و آن نماز فریاد زند خدا تو را حفظ کند چنانچه حفظم کردی و تو را به خدا سپارم چنانچه مرا به فرشته‌اى کریم سپردى و هر که بدون عذر بعد از وقتش، آن را بدون دقت و ارتباط معنوی لازم بخواند، فرشته آن را سیاه و تاریک بالا برد و آن نماز فریاد کشد خدا ضایعت کند چنانچه ضایعم کردى و رعایتت نکند چنانچه رعایتم نکردى.<ref> وسائل الشیعة، ج 4، ص 123 و 124. </ref> | + | امام صادق (ع): «هر که نمازهاى [[واجب]] را در اول وقت بخواند و درست ادا کند، فرشته آن را پاک و درخشان به آسمان رساند و آن نماز فریاد زند خدا تو را حفظ کند چنانچه حفظم کردی و تو را به خدا سپارم چنانچه مرا به فرشته‌اى کریم سپردى و هر که بدون عذر بعد از وقتش، آن را بدون دقت و ارتباط معنوی لازم بخواند، فرشته آن را سیاه و تاریک بالا برد و آن نماز فریاد کشد خدا ضایعت کند چنانچه ضایعم کردى و رعایتت نکند چنانچه رعایتم نکردى.<ref> وسائل الشیعة، ج 4، ص 123 و 124. </ref> |
==سفارش علما به نماز اول وقت== | ==سفارش علما به نماز اول وقت== | ||
| − | علمای بزرگ هم با توجه احادیث وارد شده در این موضوع، مردم را سفارش به انجام نماز در اول وقت نموده و آن را از اصول مهمّ سیر و سلوک و قُرب به سوی خدا و کمال انسانی دانسته اند.<ref> ر.ک: موسوی (امام خمینی)، سید روح الله،آداب الصلاة، ص 108، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، تهران، چاپ هفتم، 1378ش. </ref> و نیز یکی از نکات مشترک در زندگی تمام علما و مراجع بزرگوار شیعی اقامه نماز در اول وقت است. | + | علمای بزرگ هم با توجه [[حدیث|احادیث]] وارد شده در این موضوع، مردم را سفارش به انجام نماز در اول وقت نموده و آن را از اصول مهمّ سیر و سلوک و [[قرب الهی|قُرب]] به سوی خدا و کمال انسانی دانسته اند.<ref> ر.ک: موسوی (امام خمینی)، سید روح الله،آداب الصلاة، ص 108، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، تهران، چاپ هفتم، 1378ش. </ref> و نیز یکی از نکات مشترک در زندگی تمام علما و مراجع بزرگوار [[شیعه|شیعی]] اقامه نماز در اول وقت است. |
| − | آیت الله العظمی بهاء الدینی(ره) در توصیه ای عرفانی همگان را این گونه پند می دهند: «اگر میخواهید برکاتی نصیب تان شود نماز اول وقت بخوانید.» | + | [[آیت الله بهاء الدینی|آیت الله العظمی بهاء الدینی]](ره) در توصیه ای [[عرفان|عرفانی]] همگان را این گونه پند می دهند: «اگر میخواهید برکاتی نصیب تان شود نماز اول وقت بخوانید.» |
| − | آیت الله اراکی و آیت الله بهجت در جواب این | + | [[آیت الله اراکی]] و [[آیت الله محمدتقی بهجت|آیت الله بهجت]] در جواب این سوال که برای اِزدیاد محبت به حضرت حق و [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|ولی عصر]] عجل الله تعالی فرجه الشریف چه کنیم؟ مرقوم فرمودند: [[گناه]] نکنید و نماز اول وقت بخوانید. |
| − | مرحوم سید مرتضی(ره) در هنگام مرگ وصیت کردند که: «تمام نمازهای مرا که در طول عمرم خواندهام به نیابت از من دوباره بخوانید.» وقتی از علت آن | + | مرحوم [[سید مرتضی]](ره) در هنگام مرگ [[وصیت]] کردند که: «تمام نمازهای مرا که در طول عمرم خواندهام به نیابت از من دوباره بخوانید.» وقتی از علت آن سوال کردند، این طور جواب فرمودند: «من علاقهمند به نماز و عاشق راز و نیاز با خدا بودم و از آن لذت فراوان میبردم و همیشه قبل از رسیدن وقت نماز برای آن لحظه شماری میکردم. به همین دلیل شاید نمازهای من صد در صد خالص برای خدا نبوده و لذت روحی خودم در به جا آوردن آن ها نقش داشته و نمازی که یک درصد هم برای غیر خدا باشد، شایستة درگاه خدا نیست.» |
| − | + | [[سید علی آقا قاضی|آیت الله قاضی]] از عرفای بزرگ زمان می باشند ، عالم عارف بزرگواری که شاگردانی بزرگ تربیت و به حوزه علمیه و جامعه تحویل دادند. | |
| − | آیت الله قاضی | + | به نقل آیت الله مصباح یزدی، آیت الله العظمی بهجت (ره) از استاد خویش آیت الله قاضی نقل می کردند که ایشان می فرمود: |
| − | به | + | «اگر کسی نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند! و یا فرمودند: به صورت من تف بیندازد.» |
| − | + | یکی از ویژگی های [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیت الله العظمی مرعشی نجفی]](ره) اهتمام شان به اقامه نماز به ویژه نماز صبح در اول وقت بود. ایشان کسی است که نماز جماعت صبح در حرم [[حضرت فاطمه معصومه علیها السلام|حضرت معصومه]] سلام الله علیها را بنیان گذاردند. خود ایشان در یادداشتی این گونه می فرمایند: «هنگامی که در [[قم]] سکونت کردم (1343) صبح ها در حرم حضرت معصومه (س) اقامة نماز جماعت نمیشد و من تنها کسی بودم که این سنت را در آن جا رواج دادم و از شصت سال پیش به این طرف صبح زود و پیش از باز شدن درهای حرم مطهر و زودتر از دیگران میرفتم و منتظر می ایستادم. | |
| + | در زمستان ها بیلچهای کوچک به دست میگرفتم و راه خود را به طرف صحن باز میکردم تا خود را به حرم برسانم. در آغاز خود به تنهائی نماز میخواندم. تا پس از مدتی یک نفر به من اقتدا کرد و پس از آن افراد دیگر هم آمدند و به این ترتیب نماز جماعت را در حرم آغاز کردم». | ||
| − | + | حضرت [[امام خمینی]](ره) نماز اول وقت را به هیچ چیزی ترجیح نمی دادند، حجت الاسلام انصاری این خاطره را درباره اهمیت نماز اول وقت در سیره عملی امام خمینی نقل می کنند: | |
| − | |||
| − | + | امام در روزهای آخر عمرشان میخواستند بخوابند به من فرمودند: اگر خوابیدم برای اول وقت نماز صدایم بزن گفتم: چشم، دیدم اول وقت شد و امام خوابیدهاند حیفم آمد صدای شان بزنم ـ عمل جراحی، سرم به دست، گفتم صدایشان نزنم بهتر است. چند دقیقهای از اذان گذشت و امام چشم های شان را باز کردند. گفتند: وقت شده؟، گفتم: بله. امام فرمودند: چرا صدایم نزدی؟ گفتم: ده دقیقه بیش تر وقت نگذشته است. | |
| − | + | گفتند: مگر من به شما نگفتم ـ امام سپس فرزندش را صدا زدند که «احمد بیا» و فرمودند: ناراحتم، از اول عمرم تا حالا نمازم را اول وقت خواندهام چرا الان که پایم لبگور است، ده دقیقه تأخیر افتد.<ref> [http://akhlagh.porsemani.ir/content/%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%88%D9%91%D9%84-%D9%88%D9%82%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D9%84 اثر نماز اوّل وقت از منظر علمای واقعی و عرفای اصیل، پرسمان دانشجو]، بازیابی: ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۴ </ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | امام در روزهای آخر عمرشان میخواستند بخوابند به من فرمودند: اگر خوابیدم برای اول وقت نماز صدایم بزن گفتم: | ||
| − | |||
| − | گفتند: | ||
| − | گفتند: مگر من به شما نگفتم ـ امام سپس فرزندش را صدا زدند | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۳۱ مارس ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۰۰
در روایات معصومین علیهم السلام تاکید زیادی بر خواندن نماز در اول وقت شده و آثار و ثواب های زیادی برای آن برشمرده شده است. مانند: دو برابر شدن ثواب نماز، مورد محبت الهی قرار گرفتن و ... . علما هم با توجه به همین موضوع، مردم را سفارش به انجام نماز در اول وقت نموده و آن را از اصول مهمّ سیر و سلوک و قُرب به سوی خدا و کمال انسانی دانسته اند.
نماز اول وقت در روایات
1. بهترین وقت برای خواندن نماز صبح:
یکی از اصحاب امام صادق (ع) به آن حضرت عرض کرد: یا ابا عبد اللَّه! مرا از بهترین وقت براى خواندن نماز صبح آگاه فرما. امام (ع) فرمود: هنگام طلوع فجر؛ زیرا خداوند مى‌فرماید: «به تحقیق که قرآن فجر مشهود است.[۱]
یعنى، نماز صبح را هم فرشتگان روز و هم فرشتگان شب مشاهده میکنند. پس اگر بنده‌اى نماز صبح خود را به هنگام طلوع فجر بخواند، ثواب آن دو بار در نامه اعمال او نوشته مى‌شود، هم فرشتگان روز مى‌نویسند و هم فرشتگان شب.[۲]
2. عطر نماز اول وقت:
حضرت موسى بن جعفر (ع): «[عطر] نمازهاى واجب که در اول وقت و با آداب و حدود مخصوص به خود خوانده مى‌شوند، از برگها و ساقه‌هاى نو رسیده و شاداب و با طراوت آس[۳] خوشبوتر است. پس بر شما است که نماز [واجب] را در اول وقت آن بجاى آورید.[۴]
3. نماز اول وقت محبوب خدا:
زُراره از امام باقر (ع) می پرسد: خداوند کار شما را به صلاح آورد، اداى نمازها در اول وقت آن بهتر است، یا در وسط وقت، یا در آخر وقت؟ امام (ع) فرمود: در اول وقت. رسول خدا (ص) فرمود: «خداوند عزّ و جلّ، کارهاى نیک را موقعى دوست دارد که در انجام آن تعجیل شود.[۵]
4. نماز اول وقت دعا گوی نمازگزار:
امام صادق (ع): «هر که نمازهاى واجب را در اول وقت بخواند و درست ادا کند، فرشته آن را پاک و درخشان به آسمان رساند و آن نماز فریاد زند خدا تو را حفظ کند چنانچه حفظم کردی و تو را به خدا سپارم چنانچه مرا به فرشته‌اى کریم سپردى و هر که بدون عذر بعد از وقتش، آن را بدون دقت و ارتباط معنوی لازم بخواند، فرشته آن را سیاه و تاریک بالا برد و آن نماز فریاد کشد خدا ضایعت کند چنانچه ضایعم کردى و رعایتت نکند چنانچه رعایتم نکردى.[۶]
سفارش علما به نماز اول وقت
علمای بزرگ هم با توجه احادیث وارد شده در این موضوع، مردم را سفارش به انجام نماز در اول وقت نموده و آن را از اصول مهمّ سیر و سلوک و قُرب به سوی خدا و کمال انسانی دانسته اند.[۷] و نیز یکی از نکات مشترک در زندگی تمام علما و مراجع بزرگوار شیعی اقامه نماز در اول وقت است.
آیت الله العظمی بهاء الدینی(ره) در توصیه ای عرفانی همگان را این گونه پند می دهند: «اگر میخواهید برکاتی نصیب تان شود نماز اول وقت بخوانید.»
آیت الله اراکی و آیت الله بهجت در جواب این سوال که برای اِزدیاد محبت به حضرت حق و ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف چه کنیم؟ مرقوم فرمودند: گناه نکنید و نماز اول وقت بخوانید.
مرحوم سید مرتضی(ره) در هنگام مرگ وصیت کردند که: «تمام نمازهای مرا که در طول عمرم خواندهام به نیابت از من دوباره بخوانید.» وقتی از علت آن سوال کردند، این طور جواب فرمودند: «من علاقهمند به نماز و عاشق راز و نیاز با خدا بودم و از آن لذت فراوان میبردم و همیشه قبل از رسیدن وقت نماز برای آن لحظه شماری میکردم. به همین دلیل شاید نمازهای من صد در صد خالص برای خدا نبوده و لذت روحی خودم در به جا آوردن آن ها نقش داشته و نمازی که یک درصد هم برای غیر خدا باشد، شایستة درگاه خدا نیست.»
آیت الله قاضی از عرفای بزرگ زمان می باشند ، عالم عارف بزرگواری که شاگردانی بزرگ تربیت و به حوزه علمیه و جامعه تحویل دادند.
به نقل آیت الله مصباح یزدی، آیت الله العظمی بهجت (ره) از استاد خویش آیت الله قاضی نقل می کردند که ایشان می فرمود:
«اگر کسی نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند! و یا فرمودند: به صورت من تف بیندازد.»
یکی از ویژگی های آیت الله العظمی مرعشی نجفی(ره) اهتمام شان به اقامه نماز به ویژه نماز صبح در اول وقت بود. ایشان کسی است که نماز جماعت صبح در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها را بنیان گذاردند. خود ایشان در یادداشتی این گونه می فرمایند: «هنگامی که در قم سکونت کردم (1343) صبح ها در حرم حضرت معصومه (س) اقامة نماز جماعت نمیشد و من تنها کسی بودم که این سنت را در آن جا رواج دادم و از شصت سال پیش به این طرف صبح زود و پیش از باز شدن درهای حرم مطهر و زودتر از دیگران میرفتم و منتظر می ایستادم. در زمستان ها بیلچهای کوچک به دست میگرفتم و راه خود را به طرف صحن باز میکردم تا خود را به حرم برسانم. در آغاز خود به تنهائی نماز میخواندم. تا پس از مدتی یک نفر به من اقتدا کرد و پس از آن افراد دیگر هم آمدند و به این ترتیب نماز جماعت را در حرم آغاز کردم».
حضرت امام خمینی(ره) نماز اول وقت را به هیچ چیزی ترجیح نمی دادند، حجت الاسلام انصاری این خاطره را درباره اهمیت نماز اول وقت در سیره عملی امام خمینی نقل می کنند:
امام در روزهای آخر عمرشان میخواستند بخوابند به من فرمودند: اگر خوابیدم برای اول وقت نماز صدایم بزن گفتم: چشم، دیدم اول وقت شد و امام خوابیدهاند حیفم آمد صدای شان بزنم ـ عمل جراحی، سرم به دست، گفتم صدایشان نزنم بهتر است. چند دقیقهای از اذان گذشت و امام چشم های شان را باز کردند. گفتند: وقت شده؟، گفتم: بله. امام فرمودند: چرا صدایم نزدی؟ گفتم: ده دقیقه بیش تر وقت نگذشته است. گفتند: مگر من به شما نگفتم ـ امام سپس فرزندش را صدا زدند که «احمد بیا» و فرمودند: ناراحتم، از اول عمرم تا حالا نمازم را اول وقت خواندهام چرا الان که پایم لبگور است، ده دقیقه تأخیر افتد.[۸]
پانویس
- ↑ اسراء، 78:«أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلى غَسَقِ اللَّیْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کانَ مَشْهُوداً»؛نماز را از زوال خورشید (هنگام ظهر) تا نهایت تاریکى شب [نیمه شب] برپا دار و همچنین قرآن فجر [نماز صبح] را چرا که قرآن فجر، مشهود (فرشتگان شب و روز) است.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 3، ص 283، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1365ش.
- ↑ آس یا درخت مورد، از محصولات گرمسیرى است، و گویند عصاى حضرت موسى (ع) از چوب آن بوده است، همچنین به نوعى ریحان که بى‌اندازه خوشبوست، گفته مى‌شود. ر. ک: فرهنگ نفیسى، ج 1، ص 27، به نقل از: مجاهدى، محمد علی، پاداش نیکى‌ها و کیفر گناهان، ص 112،انتشارات سرور، قم، چاپ اول، 1381ش.
- ↑ عاملی، شیخ حرّ، وسائل الشیعة، ج 4، ص 119، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، 1409 ق.
- ↑ الکافی، ج 3، ص 274.
- ↑ وسائل الشیعة، ج 4، ص 123 و 124.
- ↑ ر.ک: موسوی (امام خمینی)، سید روح الله،آداب الصلاة، ص 108، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، تهران، چاپ هفتم، 1378ش.
- ↑ اثر نماز اوّل وقت از منظر علمای واقعی و عرفای اصیل، پرسمان دانشجو، بازیابی: ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۴
