مستدرک الوسائل (کتاب)
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
منبع: کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي، صفحه 354 - 356
نویسنده: محمدرضا ضميري
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل
مؤلف:
حاج میرزا حسین نوری، مشهور به محدث نوری (م 1320 ق).
زندگینامه و اظهارنظرها:
او در هیجده شوال 1254 ق در روستای یالو، از روستاهای اطراف شهرستان نور در استان مازندران، چشم به دنیا گشود. هنوز هشت سال او تمام نشده بود که غبار یتیمی بر چهره او نشست و پدر بزرگوار خود را که از علمای آن سامان بود، از دست داد.
حسین در خانواده ای اهل علم به دنیا آمده بود. لذا علاقه ای وافر به علم و دانش و سلسله جلیل روحانیت داشت. از همان کودکی به درس فقیه بزرگ آن دیار، مولا محمد علی محلاتی، رفت و علم و دانش را از محضر آن عالم بزرگ فراگرفت. میرزا در آغاز جوانی به شهر تهران سفر کرد تا از علمای بزرگ آن شهر نیز بهره مند گردد.
او در مجلس درس عالم جلیل شیخ عبدالرحیم بروجردی حاضر شد و از خرمن علم و دانش آن دانشمند بزرگ خوشه چید. علامه نوری در سال 1273 ق عازم نجف اشرف شد. او چهار سال در آن جا ماند و پس از آن به ایران بازگشت و در سال 1278 ق دوباره به عراق بازگشت. وی در شهر کربلا به محضر درس عالم بزرگ شیخ عبدالحسین تهرانی مشهور به شیخ العراقین رفت و سفری به شهر کاظمین داشت که مدت دو سال در آن جا ماند. وی مسافرت های فراوان دیگری نیز انجام داد. محدث نوری در سال 1314 ق، دو سال پس از وفات میرزای شیرازی، به نجف اشرف بازگشت و تا آخر عمر در آن جا باقی ماند.
محدث نوری یکی از کم نظیرترین چهره های علمی است که در این عصر پا به عرصه وجود نهاده است. وی از دانشمندان بزرگی بود که چونان ستاره ای پرفروغ در میان علمای شیعه درخشید و عمر ارزشمند خود را صرف خدمت به دین و مذهب نمود.
استادان:
مولا محمدعلی محلاتی، شیخ عبدالرحیم بروجردی، شیخ عبدالحسین تهرانی، شیخ مرتضی انصاری، میرزای شیرازی، فتحعلی سلطان آبادی.
شاگردان:
شیخ عباس قمی، آقا بزرگ تهرانی، علامه شیخ علی قمی، مولا محمدتقی قمی، شیخ اسماعیل بن شیخ محمدباقر اصفهانی، سید محسن امین، شیخ محمد حسین کاشف الغطاء.
تألیفات:
مستدرک الوسائل، دارالسلام فیما یتعلق بالرؤیا والمنام، جنه المأوی فیمن فاز بلقاء الحجه، الفیض القدسی، الصحیفه الثانیه العلویه، الصحیفه الرابعه السجادیه، النجم الثاقب، الکلمه الطیبه، کشف الأستار، سلامه المرصاد، لؤلؤ و مرجان، تحیه الزائر، البرکات الاحمدیه، شاخه طوبی، مستدرک مزار البحار.
معرفی اجمالی کتاب:
این کتاب در موضوع احادیث و روایات ائمه اطهار علیهم السلام درباره مسائل و احکام شرعی است که در استدراک وسائل الشیعه شیخ حر عاملی نگاشته شده است. محدث نوری با جمع آوری بیش از 23 هزار روایت، که در وسائل الشیعه نیامده اند، خدمت بزرگی در حفظ آثار و روایات اهل بیت علیهم السلام نموده است. کتاب مستدرک الوسائل از مجموعه های روایی معتبر شیعه بشمار می آید که در قرن اخیر نگاشته شده است.
برای اجتهاد و استنباط احکام شرعی، بعد از مراجعه به کتاب وسائل الشیعه و برای جستجوی کاملتر در میان روایات، به این کتاب نیز مراجعه می شود تا یقین به عدم معارض حاصل شود. محدث نوری با فحص کامل و جستجوی عمیق خود، به بسیاری از منابع کتاب های معتبر روایی دست یافت که در وسائل الشیعه حر عاملی نیامده است. این منابع شامل 75 کتاب روایی معتبر شیعه است که محدث نوری در خاتمه، اعتبار هر یک از آن ها را به اثبات رسانده است.
مؤلف روایات فراوانی از کتاب های معتبر روایی شیعه را که در معرض فراموشی بوده اند، جمع آوری کرده و پس از تحقیق در صحت و اعتبار آن ها، به مجموعه های روایی شیعه اضافه نموده است و بر غنای آن ها بیش از پیش افزوده است.
محدث در مقدمه کتاب، انگیزه خود را از نگارش این کتاب این گونه بیان می فرماید: «عالم کامل، متبحر خبیر، محدث نقاد و آگاه، نشر دهنده آثار، جمع آورنده روایات، شیخ محمد بن حسن حر عاملی در کتاب وسائل الشیعه روایات و احادیث فراوانی را از میان کتاب های روایی علما و اصحاب جمع آوری نموده است؛ روایاتی که برای جان لذت بخش و برای دیده نور چشم است...؛ ولی با مراجعه به دیگر کتب روایی اصحاب، به بخش دیگری از روایات برخوردم که کتاب ارزشمند وسائل آن ها را در برندارد... و بعد از سعی و تلاش فراوان و جستجوی سخت در کتاب های روایی توانستم این مجموعه بزرگ و ارزشمند را جمع آوری نمایم که روایات آن در حدود روایات وسائل است و همچون روایات آن ارزشمند و گرانبها می باشد».
محدث نوری کتاب مستدرک را به شیوه کتاب وسائل نگاشته است و باب های کتابش را همانند باب های وسائل نامگذاری کرده تا مراجعه کننده به راحتی بتواند روایات مورد نظر را پیدا کند. و اگر در باب خاصی روایات جدیدی نیافته، آن باب را حذف کرده است. در این کتاب از صاحب وسائل به شیخ تعبیر شده و از وسائل به عنوان اصل یاد شده است. برخی از روایات ضعیف وسائل در این کتاب با سند صحیح آمده و بعضی روایاتِ موقوف، مستند شده اند.
وضعیت نشر:
این کتاب در 18 جلد به زبان عربی و به همت انتشارات مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، در سال 1408 هـ.ق در قم چاپ و منتشر شده است.
پيوندها
