رجزهای یاران ابا عبدالله علیه السلام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
 
(۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{مدخل دائره المعارف|کتاب [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]}}
+
{{مدخل دائرة المعارف|کتاب [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]}}
  
شعرهاى حماسى كه جنگاوران در ميدان هاى نبرد مى‌خوانند. «رجز، نام يكى از بحور شعرى عربى است كه نوعى تحرك و روانى در آن است. در گذشته و دوران جاهليت، از اين وزن شعر بيشتر در اشعارى كه جنبه مبارزه، دشنام يا تفاخر داشته استفاده مى‌شده ‌است. بكارگيرى اين وزن و آهنگ در شعرهاى حماسى كه مبارزان در ميدان هاى جنگ‌ مى‌خواندند، سبب شده كه به آن اشعار، رجز گويند. معمولا رجز، ابياتى كوتاه داشته و به صورت ارتجالى در ميدان سروده مى‌شده است. از اين رو گاهى هم خطاهاى دستورى و ادبى دارد».<ref>دائرة المعارف الاسلاميه، ج 10، ص 50 به بعد. (نقل به تلخيص)</ref>
+
«رجز» شعرهاى حماسى که جنگاوران در میدان هاى نبرد مى‌خوانند را گویند. «رجز، نام یکى از [[بحور شعری|بحور شعرى]] عربى است که نوعى تحرک و روانى در آن است. در گذشته و دوران [[جاهلیت|جاهلیت]]، از این وزن [[شعر]] بیشتر در اشعارى که جنبه مبارزه، دشنام یا تفاخر داشته استفاده مى‌شده ‌است. بکارگیرى این وزن و آهنگ در شعرهاى حماسى که مبارزان در میدان هاى جنگ‌ مى‌خواندند، سبب شده که به آن اشعار، رجز گویند. معمولا رجز، ابیاتى کوتاه داشته و به صورت ارتجالى در میدان سروده مى‌شده است. از این رو گاهى هم خطاهاى دستورى و ادبى دارد».<ref>دائرة المعارف الاسلامیه، ج ۱۰، ص ۵۰ به بعد. (نقل به تلخیص)</ref>
  
بيشتر افراد، هنگام رجز خواندن در ميدان مبارزه، اشعار شعراى عرب را كه باحال و وضع آنان مطابق بود مى‌خواندند و اگر خود جنگجو طبع شعر داشت، فى البديهه‌ در وصف و معرفى خويش شعر مى‌سرود و نام خود و پدر و قبيله و سوابق دليرى‌هاى‌ خود و قبيله‌اش را در آن بيان مى‌كرد.
+
بیشتر افراد، هنگام رجز خواندن در میدان مبارزه، اشعار شعراى عرب را که با حال و وضع آنان مطابق بود مى‌خواندند و اگر خود جنگجو طبع شعر داشت، فى البدیهه‌ در وصف و معرفى خویش شعر مى‌سرود و نام خود و پدر و قبیله و سوابق دلیرى‌هاى‌ خود و قبیله‌اش را در آن بیان مى‌کرد.
  
رجز، هم براى تقويت نيرو و روحيه خود بود، هم‌ براى ترساندن رقيب. «رجز، سرود نظامى رايج در آن دوره‌ها بود كه جنگاوران در اثناء جنگ، آن را مى‌خواندند و به شجاعت و قهرماني هاى خويش مى‌باليدند و دشمنانشان را به ‌كشتن و تار و مار كردن تهديد مى‌كردند. رجز در آن ميدان هاى نبرد، مانند يك سلاح پيكار مؤثر بود و رزم آوران همان گونه كه بر شمشيرها و تيرها و نيزه‌ها اعتماد مى‌كردند، بر رجزهاى خود نيز تكيه مى‌كردند».<ref>حياة الامام الحسين، ج ص 155.</ref>
+
رجز، هم براى تقویت نیرو و روحیه خود بود، هم‌ براى ترساندن رقیب. «رجز، سرود نظامى رایج در آن دوره‌ها بود که جنگاوران در اثناء جنگ، آن را مى‌خواندند و به شجاعت و قهرمانی هاى خویش مى‌بالیدند و دشمنانشان را به ‌کشتن و تار و مار کردن تهدید مى‌کردند. رجز در آن میدان هاى نبرد، مانند یک سلاح پیکار مؤثر بود و رزم آوران همان گونه که بر شمشیرها و تیرها و نیزه‌ها اعتماد مى‌کردند، بر رجزهاى خود نیز تکیه مى‌کردند».<ref>حیاة الامام الحسین، ج ۳، ص ۱۵۵.</ref>
  
در كربلا نيز، حسين بن على‌ علیه السلام و فرزندان و برادران و يارانش در ميدان هاى نبرد، رجز مى‌خواندند. رجزهايى كه اصحاب امام روز عاشورا مى‌خواندند، نمايانگر عقيده و هدفى‌ كه در راه آن از شهادت استقبال مى‌كردند و انگيزه جهادشان بود، كه در چه راهى و براى ‌چه هدفى است و نشان دهنده يقين، ثبات قدم، آگاهى و بصيرتشان بود.
+
در [[کربلا|کربلا]] نیز، [[امام حسین علیه السلام|حسین بن على‌]] علیه السلام و فرزندان و برادران و یارانش در میدان هاى نبرد، رجز مى‌خواندند. رجزهایى که اصحاب امام [[روز عاشورا]] مى‌خواندند، نمایانگر عقیده و هدفى‌ که در راه آن از شهادت استقبال مى‌کردند و انگیزه جهادشان بود، که در چه راهى و براى ‌چه هدفى است و نشان دهنده یقین، ثبات قدم، آگاهى و بصیرتشان بود.
  
مثلا حضرت‌ اباالفضل، گفته است: والله ان قطعتموا يمينى انى احامى ابدا عن دينى كه گوياى حمايت از آيين است. قاسم بن حسن‌ علیه السلام رجز مى‌خواند كه: «ان تنكرونى‌ فانا ابن الحسن...».
+
مثلا [[حضرت عباس علیه السلام|حضرت‌ اباالفضل]] علیه السلام گفته است: «والله ان قطعتموا یمینى * انى أحامى ابدا عن دینى» که گویاى حمایت از آیین است.  
  
عمرو بن جناده رجز مى‌خواند: اميرى حسين و نعم الامير سرور فؤاد البشير النذير...
+
[[قاسم بن الحسن علیه السلام|قاسم بن حسن‌]] علیه السلام رجز مى‌خواند که: «ان تنکرونى‌ فانا ابن الحسن...».
  
على اكبر علیه السلام مى‌خواند: انا على بن الحسين بن على نحن و بيت الله اولى بالنبى تالله لا يحكم فينا ابن الدعى اضرب بالسيف احامى عن ابى ضرب غلام هاشمى عربى...
+
[[عمرو بن جناده انصاری|عمرو بن جناده]] رجز مى‌خواند: امیرى حسین و نعم الامیر * سرور فؤاد البشیر النذیر...
  
يا خود ابا عبدالله الحسين‌ علیه السلام رجزهاى متعددى دارد، از جمله: القتل اولى من ركوب العار والعار اولى من دخول النار...
+
[[حضرت علی اکبر علیه السلام|حضرت على اکبر]] علیه السلام مى‌خواند:  
  
يا اين رجز كه: انا الحسين بن على اليت ان لاانثنى احمى عيالات ابى امضى على دين النبى؛ كه همه و همه، سرشار از روحيه بالا و انگيزه‌هاى والا و دليرى و ثبات و پايدارى‌ شجاعانه است.<ref>رجزهاى امام و فرزندان و اصحاب، در كتاب هاى تاريخ و مقتل به طور مبسوط آمده است. از جمله ر.ك: (بحارالانوار، ج 45، ص 13 به بعد، مناقب، ج ص 100 به بعد. در همين مجموعه نيز، رجزهاى برخى از شهداى كربلا، ذيل ‌معرفى خودشان آورده شده است. درباره رجز، بحثى در «الاغانى‌» ابوالفرج اصفهانى است، ج 18، ص 164).</ref>
+
انا على بن الحسین بن على * نحن و بیت الله اولى بالنبى
 +
 
 +
تالله لا یحکم فینا ابن الدعى * اضرب بالسیف احامى عن ابى
 +
 
 +
ضرب غلام هاشمى عربى...
 +
 
 +
یا خود [[امام حسین علیه السلام|ابا عبدالله الحسین‌]] علیه السلام رجزهاى متعددى دارد، از جمله: القتل اولى من رکوب العار * والعار اولى من دخول النار...
 +
 
 +
یا این رجز که: انا الحسین بن على الیت ان لا انثنى * احمى عیالات ابى امضى على دین النبى؛  
 +
 
 +
که همه و همه، سرشار از روحیه بالا و انگیزه‌هاى والا و دلیرى و ثبات و پایدارى‌ شجاعانه است.<ref>رجزهاى امام و فرزندان و اصحاب، در کتاب هاى تاریخ و مقتل به طور مبسوط آمده است. از جمله ر.ک: (بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۱۳ به بعد، مناقب، ج ۴، ص ۱۰۰ به بعد. در همین مجموعه نیز، رجزهاى برخى از شهداى کربلا، ذیل ‌معرفى خودشان آورده شده است. درباره رجز، بحثى در «الاغانى‌» ابوالفرج اصفهانى است، ج ۱۸، ص ۱۶۴).</ref>
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
  
 
==منابع==
 
==منابع==
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
+
* جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
 +
 
 +
[[رده:گفتارهای عاشورائی]]
 +
{{الگو:واقعه عاشورا}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۵۹

Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از کتاب فرهنگ عاشورا است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


«رجز» شعرهاى حماسى که جنگاوران در میدان هاى نبرد مى‌خوانند را گویند. «رجز، نام یکى از بحور شعرى عربى است که نوعى تحرک و روانى در آن است. در گذشته و دوران جاهلیت، از این وزن شعر بیشتر در اشعارى که جنبه مبارزه، دشنام یا تفاخر داشته استفاده مى‌شده ‌است. بکارگیرى این وزن و آهنگ در شعرهاى حماسى که مبارزان در میدان هاى جنگ‌ مى‌خواندند، سبب شده که به آن اشعار، رجز گویند. معمولا رجز، ابیاتى کوتاه داشته و به صورت ارتجالى در میدان سروده مى‌شده است. از این رو گاهى هم خطاهاى دستورى و ادبى دارد».[۱]

بیشتر افراد، هنگام رجز خواندن در میدان مبارزه، اشعار شعراى عرب را که با حال و وضع آنان مطابق بود مى‌خواندند و اگر خود جنگجو طبع شعر داشت، فى البدیهه‌ در وصف و معرفى خویش شعر مى‌سرود و نام خود و پدر و قبیله و سوابق دلیرى‌هاى‌ خود و قبیله‌اش را در آن بیان مى‌کرد.

رجز، هم براى تقویت نیرو و روحیه خود بود، هم‌ براى ترساندن رقیب. «رجز، سرود نظامى رایج در آن دوره‌ها بود که جنگاوران در اثناء جنگ، آن را مى‌خواندند و به شجاعت و قهرمانی هاى خویش مى‌بالیدند و دشمنانشان را به ‌کشتن و تار و مار کردن تهدید مى‌کردند. رجز در آن میدان هاى نبرد، مانند یک سلاح پیکار مؤثر بود و رزم آوران همان گونه که بر شمشیرها و تیرها و نیزه‌ها اعتماد مى‌کردند، بر رجزهاى خود نیز تکیه مى‌کردند».[۲]

در کربلا نیز، حسین بن على‌ علیه السلام و فرزندان و برادران و یارانش در میدان هاى نبرد، رجز مى‌خواندند. رجزهایى که اصحاب امام روز عاشورا مى‌خواندند، نمایانگر عقیده و هدفى‌ که در راه آن از شهادت استقبال مى‌کردند و انگیزه جهادشان بود، که در چه راهى و براى ‌چه هدفى است و نشان دهنده یقین، ثبات قدم، آگاهى و بصیرتشان بود.

مثلا حضرت‌ اباالفضل علیه السلام گفته است: «والله ان قطعتموا یمینى * انى أحامى ابدا عن دینى» که گویاى حمایت از آیین است.

قاسم بن حسن‌ علیه السلام رجز مى‌خواند که: «ان تنکرونى‌ فانا ابن الحسن...».

عمرو بن جناده رجز مى‌خواند: امیرى حسین و نعم الامیر * سرور فؤاد البشیر النذیر...

حضرت على اکبر علیه السلام مى‌خواند:

انا على بن الحسین بن على * نحن و بیت الله اولى بالنبى

تالله لا یحکم فینا ابن الدعى * اضرب بالسیف احامى عن ابى

ضرب غلام هاشمى عربى...

یا خود ابا عبدالله الحسین‌ علیه السلام رجزهاى متعددى دارد، از جمله: القتل اولى من رکوب العار * والعار اولى من دخول النار...

یا این رجز که: انا الحسین بن على الیت ان لا انثنى * احمى عیالات ابى امضى على دین النبى؛

که همه و همه، سرشار از روحیه بالا و انگیزه‌هاى والا و دلیرى و ثبات و پایدارى‌ شجاعانه است.[۳]

پانویس

  1. دائرة المعارف الاسلامیه، ج ۱۰، ص ۵۰ به بعد. (نقل به تلخیص)
  2. حیاة الامام الحسین، ج ۳، ص ۱۵۵.
  3. رجزهاى امام و فرزندان و اصحاب، در کتاب هاى تاریخ و مقتل به طور مبسوط آمده است. از جمله ر.ک: (بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۱۳ به بعد، مناقب، ج ۴، ص ۱۰۰ به بعد. در همین مجموعه نیز، رجزهاى برخى از شهداى کربلا، ذیل ‌معرفى خودشان آورده شده است. درباره رجز، بحثى در «الاغانى‌» ابوالفرج اصفهانى است، ج ۱۸، ص ۱۶۴).

منابع

  • جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
11.jpg
واقعه عاشورا
قبل از واقعه
شرح واقعه
پس از واقعه
بازتاب واقعه
وابسته ها