الوجیزة فی علم الدرایة (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۲۴: | سطر ۲۴: | ||
}} | }} | ||
| − | کتاب «'''الوجیزة فی الدرایة'''» تألیف [[شیخ بهایی]] (م، ۱۰۳۰ ق)، از اولین آثاری است که در زمینه علم [[مصطلح الحدیث|درایة الحدیث]] نوشته شده است. | + | کتاب «'''الوجیزة فی علم الدرایة'''» تألیف [[شیخ بهایی]] (م، ۱۰۳۰ ق)، از اولین آثاری است که در زمینه علم «[[مصطلح الحدیث|درایة الحدیث]]» نوشته شده است. در این کتاب مباحثی مانند متن و [[سند حدیث]]، انواع حدیث ضعیف، [[تحمل حدیث]] و [[جرح و تعدیل]]، به صورت خلاصه و مختصر مطرح شده است. |
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
| سطر ۳۷: | سطر ۳۷: | ||
«الوجیزة فی الدرایة» یکی از آثار مشهور [[شیخ بهایی]] و از اولین آثاری است که در زمینه [[مصطلح الحدیث|علم درایه]] نگاشته شده است، به گونه ای که پس از [[شهید ثانی]]، مهمترین کتابها در این موضوع متعلق به شیخ بهایی و پدر وی است. | «الوجیزة فی الدرایة» یکی از آثار مشهور [[شیخ بهایی]] و از اولین آثاری است که در زمینه [[مصطلح الحدیث|علم درایه]] نگاشته شده است، به گونه ای که پس از [[شهید ثانی]]، مهمترین کتابها در این موضوع متعلق به شیخ بهایی و پدر وی است. | ||
| − | + | الوجیزه، خلاصه‌ای از مباحث علم درایه در حدود ۱۰ صفحه و مشتمل است بر آنچه که اهل درایه به آن نیازمند می باشند، که مؤلف به عنوان مقدمه‌ای بر کتاب «الحبل المتین» خود نوشته است. | |
| − | + | مطالب این کتاب در کمال اختصار بیان شده و از دو جنبه درخور توجه است: | |
| − | ب) مباحث این رساله، به رغم اختصار، به دلیل صاحب نظر بودن مؤلف آن، متضمن مباحثی نو و مطالبی بدیع است که در پرداختن به این موضوع، مراجعه بدان را ضروری می سازد. | + | * الف) به لحاظ ساختار کتاب، شیخ بهایی در این مجموعه شیوه ای ابتکاری در ارائه اقسام [[حدیث]] داشته که با شیوۀ دوگانه شهید ثانی و فاقد دسته بندی والدش متفاوت است. او اقسام حدیث را با توجه به ویژگیهای مشترک و متمایز، در اقسام متعددی تنظیم کرده. |
| + | * ب) مباحث این رساله، به رغم اختصار، به دلیل صاحب نظر بودن مؤلف آن، متضمن مباحثی نو و مطالبی بدیع است که در پرداختن به این موضوع، مراجعه بدان را ضروری می سازد. | ||
| − | |||
==محتوای کتاب== | ==محتوای کتاب== | ||
| − | مطالب این کتاب | + | مطالب این کتاب در یک مقدمه و ۶ فصل و خاتمه تقسیم شده و در این موضوعات بحث می‌کند: |
| + | |||
| + | *مقدمه: در تعریف [[علم درایه]] و این که در آن از [[سند حدیث]] و متن آن بحث می شود، مطالبی بیان شده است. | ||
| + | *فصل ۱: ما یتقوّم به معنی الحدیث متنه و سلسلة رواته الی المعصوم (درباره اسناد حدیث [[متواتر]]، [[خبر واحد|آحاد]] و [[حدیث صحیح|صحیح]] و...) | ||
| + | *فصل ۲: کیفیة الصدق فی المتواترات و الآحاد (در صادق بودن حدیث متواتر) | ||
| + | *فصل ۳: فی انواع حدیث ضعیف (مانند [[حدیث معلّل|حدیث معلل]] و...) | ||
| + | *فصل ۴: انحاء تحمل الحدیث (در انواع [[تحمل حدیث]] و رسیدن آن از فرد دیگر) | ||
| + | *فصل ۵: فی کیفیة جرح و تعدیل الراوی (مؤلف به استناد اکثر علمای درایه، [[جرح و تعدیل]] راوی از قول شخص عادل را امری صحیح می داند). | ||
| + | *فصل ۶: آداب کتابة الحدیث (در آداب کتابت حدیث) | ||
| + | *مؤلف در خاتمه کتاب به این مطلب اشاره دارد که از احادیثی که به دست ما می آید، قلیلی از آن، به [[ائمه اطهار|ائمه]] علیهم السلام می‌رسد. | ||
| + | |||
| + | == شروح کتاب == | ||
| + | بر این کتاب شرح های متعددی نگاشته شده است که از مهمترین آنها عبارتند از: | ||
| + | |||
| + | * نهایة الدرایة فی شرح رسالة الوجیزة، از علامه محمد بن عنایت کشمیری (م، ۱۲۳۵ ق). | ||
| + | * شرح کبیر بر «الوجیزة» به نام سلسلة الذهب، از [[تاج العلمای هندوستانی|تاج العلماء]] (م، ۱۳۱۲ ق). | ||
| + | * شرح وسیط بر «الوجیزة» به نام الجوهرة العزیزة، از تاج العلماء. | ||
| + | * شرح صغیر بر «الوجیزة»، از تاج العلماء. | ||
| + | * نهایة الدرایة شرح الوجیزة، از [[سید حسن صدر]] (م، ۱۳۵۴ ق). | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * [http://book.tahoor.com/page.php?id=18700&cat=890 "الوجیزه فی علم الدرایه"، کتابشناسی طهور] (۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۱). | + | *[http://book.tahoor.com/page.php?id=18700&cat=890 "الوجیزه فی علم الدرایه"، کتابشناسی طهور] (۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۱). |
| − | [[رده:منابع علوم حدیث]][[رده:کتابهای علوم حدیث]] | + | *[[نرم افزار مجموعه آثار شیخ بهایی]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |
| + | |||
| + | [[رده:منابع علوم حدیث]] | ||
| + | [[رده:کتابهای علوم حدیث]] | ||
[[رده:آثار شیخ بهایی]] | [[رده:آثار شیخ بهایی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۵۴
 | |
| نویسنده | شیخ بهایی |
| موضوع | علم درایة الحدیث |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
کتاب «الوجیزة فی علم الدرایة» تألیف شیخ بهایی (م، ۱۰۳۰ ق)، از اولین آثاری است که در زمینه علم «درایة الحدیث» نوشته شده است. در این کتاب مباحثی مانند متن و سند حدیث، انواع حدیث ضعیف، تحمل حدیث و جرح و تعدیل، به صورت خلاصه و مختصر مطرح شده است.
مؤلف
بهاءالدین محمدبن‌حسین عاملی، معروف به شیخ بهایی (۱۰۳۰-۹۵۳ ق)، فقیه، محدث، متکلم، ادیب، ریاضیدان، فیلسوف و عارف نامدار شیعه در قرن ۱۱ قمری است. هوش و استعداد منحصر به فرد، از ویژگی های بارز اوست. وی مدتی در دربار صفوی در اصفهان منصب شیخ الاسلامی داشت.
شیخ بهایی از شاگردان ملا عبدالله مدرس یزدی بوده و خود، شاگردان بزرگی تربیت کرده است از جمله: ملاصدرا، ملا محمدتقی مجلسی، فیض کاشانی، فاضل جواد و علی‌نقی کمره‌ای.
شیخ بهایی صاحب آثار متعدد در فنون مختلف بوده است؛ برخی دیگر از تألیفات او عبارتند از: زبدة الاصول، صمدیه، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم واللیله، شرح من لایحضره الفقیه، تأویل الآیات، الحساب و الوجیزة فی الدرایة.
معرفی کتاب
«الوجیزة فی الدرایة» یکی از آثار مشهور شیخ بهایی و از اولین آثاری است که در زمینه علم درایه نگاشته شده است، به گونه ای که پس از شهید ثانی، مهمترین کتابها در این موضوع متعلق به شیخ بهایی و پدر وی است.
الوجیزه، خلاصه‌ای از مباحث علم درایه در حدود ۱۰ صفحه و مشتمل است بر آنچه که اهل درایه به آن نیازمند می باشند، که مؤلف به عنوان مقدمه‌ای بر کتاب «الحبل المتین» خود نوشته است.
مطالب این کتاب در کمال اختصار بیان شده و از دو جنبه درخور توجه است:
- الف) به لحاظ ساختار کتاب، شیخ بهایی در این مجموعه شیوه ای ابتکاری در ارائه اقسام حدیث داشته که با شیوۀ دوگانه شهید ثانی و فاقد دسته بندی والدش متفاوت است. او اقسام حدیث را با توجه به ویژگیهای مشترک و متمایز، در اقسام متعددی تنظیم کرده.
- ب) مباحث این رساله، به رغم اختصار، به دلیل صاحب نظر بودن مؤلف آن، متضمن مباحثی نو و مطالبی بدیع است که در پرداختن به این موضوع، مراجعه بدان را ضروری می سازد.
محتوای کتاب
مطالب این کتاب در یک مقدمه و ۶ فصل و خاتمه تقسیم شده و در این موضوعات بحث می‌کند:
- مقدمه: در تعریف علم درایه و این که در آن از سند حدیث و متن آن بحث می شود، مطالبی بیان شده است.
- فصل ۱: ما یتقوّم به معنی الحدیث متنه و سلسلة رواته الی المعصوم (درباره اسناد حدیث متواتر، آحاد و صحیح و...)
- فصل ۲: کیفیة الصدق فی المتواترات و الآحاد (در صادق بودن حدیث متواتر)
- فصل ۳: فی انواع حدیث ضعیف (مانند حدیث معلل و...)
- فصل ۴: انحاء تحمل الحدیث (در انواع تحمل حدیث و رسیدن آن از فرد دیگر)
- فصل ۵: فی کیفیة جرح و تعدیل الراوی (مؤلف به استناد اکثر علمای درایه، جرح و تعدیل راوی از قول شخص عادل را امری صحیح می داند).
- فصل ۶: آداب کتابة الحدیث (در آداب کتابت حدیث)
- مؤلف در خاتمه کتاب به این مطلب اشاره دارد که از احادیثی که به دست ما می آید، قلیلی از آن، به ائمه علیهم السلام می‌رسد.
شروح کتاب
بر این کتاب شرح های متعددی نگاشته شده است که از مهمترین آنها عبارتند از:
- نهایة الدرایة فی شرح رسالة الوجیزة، از علامه محمد بن عنایت کشمیری (م، ۱۲۳۵ ق).
- شرح کبیر بر «الوجیزة» به نام سلسلة الذهب، از تاج العلماء (م، ۱۳۱۲ ق).
- شرح وسیط بر «الوجیزة» به نام الجوهرة العزیزة، از تاج العلماء.
- شرح صغیر بر «الوجیزة»، از تاج العلماء.
- نهایة الدرایة شرح الوجیزة، از سید حسن صدر (م، ۱۳۵۴ ق).
منابع
- "الوجیزه فی علم الدرایه"، کتابشناسی طهور (۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۱).
- نرم افزار مجموعه آثار شیخ بهایی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
