آیه 29 سوره انفال
| <<28 | آیه 29 سوره انفال | 30>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
ای اهل ایمان، اگر خدا ترس و پرهیزکار شوید خدا به شما فرقان بخشد (یعنی دیده بصیرت دهد تا به نور باطن حق را از باطل فرق گذارید) و گناهان شما را بپوشاند و شما را بیامرزد، که خدا دارای فضل و رحمت بزرگ است.
ای اهل ایمان! اگر [در همه امورتان] از خدا پروا کنید، برای شما [بینایی و بصیرتی ویژه] برای تشخیص حق از باطل قرار می دهد، و گناهانتان را محو می کند، و شما را می آمرزد؛ و خدا دارای فضل بزرگ است.
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، اگر از خدا پروا داريد، براى شما [نيروى] تشخيص [حق از باطل] قرار مى‌دهد؛ و گناهانتان را از شما مى‌زدايد؛ و شما را مى‌آمرزد؛ و خدا داراى بخشش بزرگ است.
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، اگر از خدا بترسيد شما را بصيرت شناخت حق از باطل دهد و گناهانتان را بزدايد و شما را بيامرزد، كه صاحب فضل و كرمى بزرگ است.
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، برای شما وسیله‌ای جهت جدا ساختن حق از باطل قرارمی‌دهد؛ (روشن‌بینی خاصّی که در پرتو آن، حق را از باطل خواهید شناخت؛) و گناهانتان را می‌پوشاند؛ و شما را می‌زمرزد؛ و خداوند صاحب فضل و بخشش عظیم است!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
فرقانا: فرق: جدا كردن. فرقان در اصل مصدر است به معنى فرق گذاشتن . سپس در معنى فارق به كار رفته . آن در آيه ، به معنى فارق بين حق و باطل است. سيئاتكم: سيئه مؤنث سيئ است . آن اگر لازم باشد ، به معنى بد و قبيح است و اگر متعدى باشد ، به معناى بدى آور و محزون كننده مى‌باشد . مراد از آن در آيه ظاهرا ، آثار ناپسند معاصى است.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً وَ يُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ «29»
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! اگر تقواى الهى پيشه كنيد، خداوند برايتان فرقانى (قوّه‌ى شناخت حقّ از باطلى) قرار مى‌دهد و بدى‌هايتان را از شما مى‌پوشاند و شما را مى‌آمرزد و خداوند صاحب فضل وبخشش بزرگ است.
نکته ها
وسيله و معيار شناخت حقّ از باطل متعدّد است، از جمله:
الف: انبيا و اولياى الهى؛ چنانكه پيامبر صلى الله عليه و آله را فاروق ناميدند «1» ويا در حديث مى‌خوانيم:
«مَن فارق عليّاً فقد فارق اللّه» «2» هر كس على عليه السلام را رها كند، خدا را رها كرده است.
ب: كتاب آسمانى؛ كه با عرضه امور به آن مى‌توان حقّ را از باطل تشخيص داد.
ج: تقوا، زيرا طوفان غرائز و حبّ و بغض‌هاى همراه با بى‌تقوايى، مانع درك حقايق است.
د: عقل و خرد؛ كه بدون آن نمى‌توان حتّى به سراغ وحى رفت.
فرقان و قدرت تشخيص حقّ از باطل، حكمت و بينشى خدادادى است كه به اهل تقوا داده مى‌شود و به علم و سواد و معلومات وابسته نيست.
به گفته‌ى تفسير كبير فخررازى، «تكفير سيّئات»، پرده‌پوشى در دنيا و «مغفرت»، رهايى از قهر خدا در آخرت است و به نوشته‌ى تفسير نمونه، «تكفير»، محو آثار اجتماعى و روانى گناه و «مغفرت»، بخشايش نسبت به عذاب دوزخ است.
«1». تفسير فرقان.
«2». ملحقات احقاق‌الحقّ، ج 4، ص 26.
جلد 3 - صفحه 305
كسانى كه تقوا داشته و تمايلات نفسانى را كنار بگذارند، قوّه‌ى تشخيص حقّ به آنها عطا مى‌شود. چنانكه در آيه‌ى ديگرى مى‌خوانيم: «اتَّقُوا اللَّهَ وَ يُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ» «1» از خدا پروا كنيد، خداوند شما را آگاه مى‌كند و به يادتان مى‌آورد. گويا روح همچون آينه‌اى است كه تقوا غبار را از آن مى‌زدايد و نور حقّ در آن منعكس مى‌شود، چنانكه حضرت على عليه السلام تقوا را دارو و درمان دل‌ها، نور و بينايى كوردلى‌ها و شفا و وسيله‌ى اصلاح قلب، تطهير جان، امنيّت ترس‌هاى درونى و روشن‌شدن تاريكى‌ها مى‌داند، فانّ تقوى اللّه دواء داء قلوبكم و بصر عمى افئدتكم و شفاء مرض اجسادكم و صلاح فساد صدوركم و طهور دنس انفسكم و جلاء عشا ابصاركم و أمن فزع جأشكم و ضياء سواد ظلمتكم ... «2» و بر عكس، حرص‌ها و طمع‌ها سبب لغزش خردها مى‌شود، حضرت على عليه السلام مى‌فرمايد: «اكثر مصارع العقول تحت بروق المطامع» «3» بيشتر لغزشگاه خرد، زرق و برق طمع‌ها مى‌باشد.
حقيقت سرايى است آراسته
هوا و هوس گرد بر خاسته
نبينى كه هر جا كه برخاست گرد
نبيند نظر، گرچه بيناست مرد
پیام ها
1- اگر تقوا داشته باشيم، در آزمايش مال و فرزند، خداوند ما را كمك مى‌كند كه چگونه برخورد كنيم. أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ ... إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً
2- عملكرد انسان، در بينش او تأثير دارد. كسى كه تقوا دارد، علاوه بر علم، فطرت، عقل و تجربه، خداوند بصيرت و شناخت ويژه‌اى به او مى‌دهد.
«فرقان» نكره آمده است تا نشان دهد كه بصيرت خاصّى مراد است)
3- تقوا، هم عامل شناخت صحيح، «فرقان» هم مايه‌ى آبرو و حيثيّت اجتماعى، «يُكَفِّرْ عَنْكُمْ» و هم سبب مغفرت اخروى است. «يَغْفِرْ لَكُمْ»
4- اعطاى بصيرت ويژه به پرهيزكاران و بخشايش گناهان آنان، تفضّلى از جانب خداوند است. يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً ... وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ
«1». بقره، 282.
«2». نهج‌البلاغه، خطبه 189.
«3». نهج‌البلاغه، حكمت 219.
تفسير نور(10جلدى)، ج3، ص: 306
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً وَ يُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ «29»
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا: اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ: اگر بيانديشيد عقاب الهى را بپرهيز از محرمات و اداء واجبات، يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً: قرار مى‌دهد براى شما هدايت و نورى در قلوب شما كه بدان فرق گذاريد بين حق و باطل. 2- نجات و رستگارى دهد شما را. 3- فتح و نصرت فرمايد. 4- فارق سازد ميان شما و دشمنان در ظاهر و در حكم به نصرت شما و خذلان آنها به اعزاز شما و اذلال ايشان به ثواب شما و عقاب آنها. 5- على بن ابراهيم القمى- قرار دهد علم را براى شما كه به آن فارق شويد بين حق و باطل.
وَ يُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ: و ستر فرمايد به رحمت واسعه خود از شما گناهان صغاير شما را به سبب تقوى و پرهيزگارى كه مكفر است، وَ يَغْفِرْ لَكُمْ: و بيامرزد مر شما را به تجاوز و عفو، وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ: و حق تعالى صاحب فضل و نعمت بزرگى است.
شأن نزول «1»: مفسران نقل نموده‌اند: پس از بيعت انصار با حضرت رسول
«1» منظور، شأن نزول آيه 30 سوره انفال است.
جلد 4 صفحه 330
صلّى اللّه عليه و آله و سلّم قريش ترسيدند. اكابر آنها مانند ابو جهل و ابو سفيان و نضر بن حرث و ابو البخترى و حكيم بن حزام و امية بن خلف و امثال ايشان در دار الندوه جمع، و در امر حضرت مشورت نمايند. ابليس به صورت شيخى وارد، پرسيدند كيستى؟ گفت: شيخى از اهل نجد، سرد و گرم چشيده، نيك و بد آن را آزموده، شنيدم شما در باب حضرت محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم استشاره كنيد، خواستم من نيز حاضر، اگر رأى صواب باشد تابع، و الا رأى صحيح خود را اعلام نمايم.
پس ابو البخترى گفت: او را در خانه‌اى محبوس، و از روزنه‌اى غذا و آب به او دهيم تا بميرد مانند شعراى ديگر. شيطان گفت: بد رأيى است، اكثر اهل مدينه به او ايمان آورده و بنى هاشم اتفاق، و با شما جنگ و او را خلاص كنند، اين رأى تو نسبت به كسى است كه او را عشيره نباشد.
هشام بن عمرو رأى داد كه او را بر شترى سوار و تبعيدش نمايند. ابليس گفت: بد رأيى است، زيرا با حسن خلق و ملاحت و فصاحت هر جا كه رود مردم را دعوت كند، تابع او شده، با شما مقاتله و دمار از شما برآرند.
ابو جهل گفت رأى من آنكه از هر قبيله يك نفر را طلب و به اتفاق، او را بكشند، آنگاه خون او را بر تمام قبايل قسمت كنند و بنى هاشم نتوانند با همه قبايل محاربه نمايند. ابليس امضا نمود رأى ابو جهل را.
بنا به روايتى اين پيشنهاد ابليس بود، عدّه معهود مقرر شد تا در آن شب به خانه حضرت ريخته، او را بكشند. جبرئيل واقعه را به سمع حضرت، و گفت:
حق تعالى فرمايد امشب از شهر خارج شو. حضرت، امير المؤمنين عليه السّلام را فرمود: امشب در فراش من بخواب تا قريش جاى مرا خالى نبينند. پس جامه خود را بر او پوشانيده در مضجع خوابانيد، بيرون آمد. گذر به آن جمعيت افتاد، آيه شريفه: إِنَّا جَعَلْنا فِي أَعْناقِهِمْ أَغْلالًا- الى قوله- لا يُبْصِرُونَ، قرائت، و پاره‌اى خاك به سر ايشان ريخته، از آنها گذشت، و با ابو بكر به غار رفت.
قريش كسى را فرستادند، خبر رسانيد كه در فراش خوابيده، تمام شب اطراف خانه مى‌گشتند. نزديك صبح تيغها كشيده، يك مرتبه به اندرون خانه دويدند، حضرت امير المؤمنين على عليه السّلام از جا برخاست فرمود: به چه كار آمده‌ايد؟
جلد 4 صفحه 331
گفتند محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را مى‌خواهيم، كجاست؟ فرمود: من نگهبان او نبودم؛ خلاصه به تعاقب حضرت روان شدند، گفتند: همانا او بود كه خاك بر سر ما ريخت، همه جا آمدند تا در غار. حق تعالى عنكبوت را الهام، تا در غار را نسج نمود. چون چنين ديدند، با هم گفتند: هيچكس در غار نرفته، و الا اين نسج پاره شده بود، بلكه از اينجا يا به زمين رفته يا به آسمان. پس برگشتند و حضرت بعد از سه روز از غار خارج و رو به مدينه تشريف برد و حق تعالى در حق امير المؤمنين آيه: وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ «1» نازل فرمود.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً وَ يُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ «29»
ترجمه
اى كسانيكه ايمان آورديد اگر بپرهيزيد از مخالفت خدا قرار دهد براى شما تميزى و بپوشاند از شما گناهان شما را و بيامرزد شما را و خداوند صاحب فضل بزرگ است
تفسير
كمترين مراتب تقوى كه فعل واجبات و ترك محرّمات است اثرش آنست كه نورى در قلب ظاهر ميشود كه بآن فرق داده ميشود حق از باطل و آن محبّت امير- المومنين (ع) و اولاد اطهار او است كه در سوره بقره فرقان بآن تفسير شد و قمى ره فرموده فرقان علمى است كه بآن امتياز ميدهيد ميان حق و باطل و اين مرتبه از تقوى كه ذكر شد كفّاره گناهان صغيره است كه كمتر كسى از آنها مأمون است و احيانا از اشخاص با تقوى براى غلبه شهوت يا غضب يا غفلت يا عفّت و شرم سر مى‌زند و فضل خداوند زيادتر از آنستكه شخص مؤمن پرهيزكار را براى اين جزئيّات خصوص بعد از ندامت عذاب فرمايد ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن تَتَّقُوا اللّه‌َ يَجعَل لَكُم فُرقاناً وَ يُكَفِّر عَنكُم سَيِّئاتِكُم وَ يَغفِر لَكُم وَ اللّه‌ُ ذُو الفَضل‌ِ العَظِيم‌ِ «29»
اي كساني که ايمان آورديد اگر پرهيزگار شويد علاوه بر مثوبات ايمان خداوند قرار ميدهد از براي شما امتيازاتي و از بين ميبرد گناهان شما را و ميآمرزد شما را و خداوند صاحب فضل عظيم است.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خطاب مختص باهل ايمان است زيرا غير مؤمن
جلد 8 - صفحه 107
هر چه با تقوي باشد براي او نفعي ندارد چنانچه در محل خود معين است که مؤمن فقط شيعه اثني عشري است آنهم مشروط بر اينكه منكر ضروريات دين و مذهب نباشد و اهل بدعت هم نباشد و توهين بمقدسات ديني نكند که از ايمان خارج ميشود بناء علي هذا ساير فرق اسلامي غير از فرقه ناجيه از مورد آيه خارج هستند إِن تَتَّقُوا اللّه‌َ اگر پرهيز از مخالفت اوامر الهي و ارتكاب معاصي كنيد و مراتب تقوي را در مجلد اول در ابتداء سوره بقره هُدي‌ً لِلمُتَّقِين‌َ بيان كرديم يَجعَل لَكُم فُرقاناً فرقان را مفسرين بمعاني زيادي تفسير كردند، از تفسير علي بن ابراهيم بعلم که فارق بين حق و باطل است تفسير كرده، و از إبن جريح و إبن زيد بنور و هدايت در قلب، و از مجاهد بمخرج که در آيه ميفرمايد يَجعَل لَه‌ُ مَخرَجاً طلاق آيه 2، و از سدي بنجاة، و از فرّاء بفتح و نصر، و از جبائي بعز در دنيا و ثواب در آخرت و بذل‌ّ و خذلان و عقوبت در آخرت براي اعداء و تمام اينها تفسير برأي است و مدركي ندارد، و فرقان بمعني امتياز است و البته مؤمن متقي با مؤمن غير متقي امتيازات بسيار دارد آنهم هر چه مراتب تقوي بيشتر باشد امتيازش زيادتر است چه در دنيا بزيادتي نعم و دفع بليات و چه در آخرت بارتفاع درجات و كثرت مثوبات وَ يُكَفِّر عَنكُم سَيِّئاتِكُم که گناهان را از بين ميبرد چنانچه ميفرمايد إِن‌َّ الحَسَنات‌ِ يُذهِبن‌َ السَّيِّئات‌ِ هود آيه 116 وَ يَغفِر لَكُم غفران ستر معاصيست چنان ستر ميفرمايد که از نامه عمل محو ميشود و بجاي آن عبادت نوشته ميشود که ميفرمايد فَأُولئِك‌َ يُبَدِّل‌ُ اللّه‌ُ سَيِّئاتِهِم حَسَنات‌ٍ فرقان آيه 70، و از نظر ملائكه كتبه و حفظه ميبرد و احدي جز ذات اقدس خودش مطلع نيست وَ اللّه‌ُ ذُو الفَضل‌ِ العَظِيم‌ِ كانّه ميفرمايد اينکه امتيازات و تكفير و غفران از باب استحقاق اهل تقوي است و اما تفضلات زائد بر اينها نسبت باهل تقوي بسيار عظيم و ارزنده است اللهم اجعلنا من المتقين
108
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 29)- ایمان و روشن بینی: در آیات گذشته یک سلسله دستورات حیات بخش که ضامن سعادت مادی و معنوی بود بیان شد ولی به کار بستن آنها جز در سایه تقوا میسّر نیست، لذا در این آیه به چهار نتیجه و ثمره برای تقوا و پرهیزکاری اشاره شده است، نخست می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اگر تقوا پیشه کنید و از مخالفت فرمان خدا بپرهیزید به شما نورانیت و روشن بینی خاصی می‌بخشد که بتوانید حق را از باطل به خوبی تشخیص دهید» (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ یَجْعَلْ لَکُمْ فُرْقاناً).
لذا در حالات مردان و زنان پرهیزکار روشن بینی‌هایی مشاهده می‌کنیم که هرگز از طریق علم و دانش معمولی قابل درک نیست، آنها بسیاری از حوادث را که در لابلای آشوبهای اجتماعی ریشه آن ناشناخته است به خوبی می‌شناسند و چهره‌های منفور دشمنان حق را از پشت هزاران پرده فریبنده می‌بینند.
از سوی دیگر به کار افتادن نیروها و انرژیها و هدر رفتن این سرمایه‌ها در راه گناه موجب می‌شود که مردم از نظر درک و اطلاع، در سطحی پایین قرار گیرند و افکار منحطی داشته باشند هر چند در صنایع و زندگی مادی پیشروی کنند.
سپس می‌گوید: علاوه بر تشخیص حق از باطل نتیجه پرهیزکاری این است که «خداوند گناهان شما را می‌پوشاند و آثار آن را از وجود شما برمی‌دارد» (وَ یُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ).
به علاوه «شما را مشمول آمرزش خود قرار می‌دهد» (وَ یَغْفِرْ لَکُمْ).
و پاداشهای فراوان دیگری در انتظار شماست که جز خدا نمی‌داند زیرا «خداوند صاحب فضل و بخشش عظیم است» (وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ).
این چهار اثر، میوه‌های درخت تقوا و پرهیزکاری هستند و وجود رابطه طبیعی در میان تقوا و پاره‌ای از این آثار مانعی از آن نمی‌شود که همه آنها را به خدا
ج2، ص147
نسبت بدهیم.
«تکفیر سیئات» اشاره به آثار روانی و اجتماعی گناهان دارد که در پرتو تقوا و پرهیزکاری از میان می‌رود، و «غفران» اشاره به مسأله عفو و بخشش خداوند و رهایی از مجازات است.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
