جاهليت
روزگار عرب پیش از اسلام.
عنوان جاهلیت به مقطعى از تاریخ عرب (حدود دو قرن) پیش از ظهور اسلام و بعثت پیامبر صلى الله علیه و آله - كه بت‌پرستى و نیز جهل و خرافه‌گرایى از شاخصه‌هاى بارز آن به شمار مى‌رود - اطلاق مى‌گردد و از آن به مناسبت در برخى ابواب فقه سخن رفته است.
قرآن كریم چهار بار واژه جاهلیت را با نگرش منفى بكار برده و از آن با گمان جاهلى،[۱] حكم جاهلى،[۲] خودنمایى جاهلى[۳] و حمیت و عصبیت جاهلى[۴] تعبیر كرده است. علاوه بر آن به برخى سنن و رسوم جاهلى اشاره و امت اسلامى را از آن‌ها بر حذر داشته است، از جمله: جابه‌جا كردن ماه‌هاى حرام[۵](نَسى‌ء)، رباخوارى،[۶] قماربازى، شراب خوارى، استقسام به ازلام[۷]، مقدس دانستن بعضى حیوانات یا وقف آن‌ها از قبیل بَحیره، وَصیله و حام[۸]، ظِهار به گونه‌اى كه حرمت ابدى درپى داشته باشد،[۹] محروم كردن زنان از ارث،[۱۰] كشتن فرزندان از بیم فقر،[۱۱] زنده به گور كردن دختران[۱۲] و فرزند خوانده را بسان فرزند واقعى دانستن.[۱۳]
در روایات نیز به برخى اعمال جاهلى اشاره و از آن‌ها نهى شده است، از جمله: غذاخوردن نزد صاحبان مصیبت و عزا،[۱۴] بیع حصاة، بیع ملامسه، بیع منابذه[۱۵] و نكاح شغار.[۱۶]
پانویس
- ↑ سوره آل عمران/ 154.
- ↑ سوره مائده/ 50.
- ↑ سوره احزاب/ 33.
- ↑ سوره فتح/ 26.
- ↑ سوره توبه/ 37؛ منتهى المطلب ج9، ص12.
- ↑ سوره بقره/ 275؛ جواهرالكلام 2ج3، ص403.
- ↑ سوره مائده/ 90.
- ↑ همان، 103.
- ↑ سوره مجادله/ 2.
- ↑ جواهرالكلام 3ج9، ص102.
- ↑ سوره انعام/ 151؛ سوره اسراء/ 31.
- ↑ سوره تكویر/ 8.
- ↑ سوره احزاب/ 4؛ جواهرالكلام 1ج6، ص99.
- ↑ العروةالوثقىٰ ج2، ص 124-125؛ الحدائق الناضرة ج4، ص161.
- ↑ كتاب المكاسب، ج4، ص182.
- ↑ الحدائق الناضرة 2ج4، ص99.
منابع
جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمى شاهرودى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، جلد 3، ص 42
