عبد الفتاح حسینی مراغی

نام کامل	سید عبدالفتاح حسینی مراغی
زادگاه	مراغه
وفات	۱۲۵۰ قمری
مدفن	نجف
اساتید	شیخ موسی کاشف الغطاء، شیخ علی کاشف الغطاء، سید محمد مجاهد،...
آثار	عناوین الاصول، فوائد الرجالیه، رسالة فی الموثّقین، شرح اللمعه الدمشقیه، شرح الشرایع، اخبار امامة الباقر علیه‌السلام، الحِیاض‌ المُتْرِعَة، العقود و الایقاعات، البیع،...

«سید عبدالفتاح حسینی مراغی» (م، ۱۲۵۰ ق) فقیه اصولی و محدث شیعه در قرن سیزدهم هجری است. او در فقه و اصول مهارت بسیار داشت و کتاب «عناوین الاصول» را در این حوزه نگاشت. مراغی از فقها و مراجعی است که نظریه ولایت فقیه مطلقه را در آثار خود اثبات نموده است.

زندگی‌نامه

از تاریخ تولد و زندگی میر عبدالفتاح بن علی حسینی‌ مراغی اطلاع چندانی در دست نیست. احتمالاً در اواخر قرن دوازدهم هجری در مراغه به دنیا آمده است.

حسینی مراغی معاصر علامه ملا احمد نراقی، مؤلف کتاب «عوائدالایام» بوده که در سال ۱۲۴۶ ق. یعنی با فاصله یک سال کتاب «العناوین» خود را به رشته تحریر درآورده است. او بعد از طی مدارج علمی و مراحل سلوک در نجف، به مراغه بازگشت و به تدریس و امر شیخ اسلامی مشغول شد.

مراغی از جمله محققان و فقهایی است که نظریه ولایت فقیه مطلقه را اثبات و آن را از باب نصب دانسته و ادعای اجماع محصل بر عمومیت و اطلاق ولایت فقیه کرده است و اجماع را تنها دلیل قانع کننده موضوع مورد بحث تلقی کرده است. مراغی ولایت مطلقه را چنین تعریف کرده است: «ولایت مطلقه به عنوان یک اصل عبارت از آن است که در هر موردی که ولی معینی از طرف شرع به رسمیت شناخته نشده باشد، ولایت بر آن بر عهده فقیه جامع‌الشرایط می‌باشد».

مرحوم میر عبدالفتاح حسینی مراغی در سال ۱۲۵۰ هجری قمری در نجف اشرف به دیار باقی شتافت و در همانجا مدفون شد.

تحصیل و استادان

میرعبدالفتاح حسینی‌ مراغی پس از تکمیل مقدمات و سطوح متوسطه آن زمان در مراغه، جهت ادامه تحصیل به کشور عراق عزیمت نمود و در حوزه نجف اشرف مسکن گزید و به تحصیل علوم دینی به‌ ویژه فقه و اصول، و نیز تدریس و تألیف در آن حوزه اشتغال یافت.

وی از شاگردان شیخ موسی و شیخ علی دو فرزند علامه فقیه شیخ جعفر کاشف الغطا بوده و درس‌های آن‌ها را در کتاب «عناوین الاصول» خود تقریر و تحریر کرده است.

همچنین حسینی‌ مراغی از سید محمد مجاهد (متوفی ۱۲۴۲)، با عنوان «استاد» و «معاصر» یاد کرده است؛ گرچه شاگردی او نزد سید مجاهد محل تأمل است.

آثار و تألیفات

برخی آثار مهم حسینی‌ مراغی ـ که به گفته آقا بزرگ طهرانی بیشتر آن‌ها به صورت خطی در کتاب‌خانه شیخ هادی کاشف‌الغطاء در نجف موجودند- عبارتند از:

• عناوین الاصول (مهم‌‌ترین اثر حسینی‌ مراغی، درباره قواعد فقهی)،
• تقریرات درس‌های استادانش در فقه و اصول،
• فوائد الرجالیه (در علم رجال)،
• رسالة فی الموثّقین (در علم رجال)،
• شرح اللمعة الدمشقیة،
• شرح الشرایع،
• اخبار امامة الباقر علیه‌السلام،
• الحِیاض‌ المُتْرِعَة، در شرح «المختصر النافع» محقق حلی، که حسینی مراغی در موارد متعددی در «العناوین» بدان ارجاع داده است،
• العقود و الایقاعات، که نسخه خطی آن در کتاب‌خانه مجلس شورای اسلامی موجود است،
• کتاب البیع،
• رسالة فی عمل الدائرة الهندیة لتعیین‌ الزوال، درباره تعیین وقت زوال آفتاب.

منابع

• "میرعبدالفتاح بن علی حسینی‌مراغی"، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی،شماره ۶۲۵۶.
• "حسینی مراغی، عبدالفتاح"، سایت راسخون (۱۸ مرداد ۱۳۹۱).
• "تأثيرات نظرى عصر غيبت بر انديشه سياسى شيعه"، سید رشید صمیمی، مركز پژوهش هاى اسلامى صدا و سيما، ۱۳۸۴.
• دانشنامه فقه سیاسی، عباسعلی عمید زنجانی، ج۲.