قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(علیهالسلام) (کتاب)
کتاب «قضاء أمیرالمؤمنین علی بن أبیطالب(علیهالسلام)» تألیف علامه محمدتقى شوشترى (م، ۱۳۷۲ ش)، مشتمل بر قضاوتها و داوریهاى امام على (علیهالسلام) است. مؤلف در این کتاب، قضاوتهاى آن حضرت را به صورت موضوعی تنظیم و دستهبندى کرده است.
 | |
| نویسنده | محمدتقی شوشتری |
| موضوع | قضاوتهای امیرالمؤمنین علیهالسلام |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
محتویات
مؤلف
علامه محمدتقى شوشترى (تُستری) (۱۲۸۱-۱۳۷۲ ش)، فقیه متکلم و محدث رجالی بزرگ شیعه معاصر است. او موفق به کسب اجازه از شیخ آقا بزرگ تهرانی گردید و خود از اساتید اجازه علمایی چون سید شهاب الدین مرعشی نجفی، غلامرضا عرفانیان یزدی و رضا استادی مقدم بود.
این عالم فرزانه در فقه، رجال و تراجم و حدیث صاحبنظر و داراى دهها جلد اثر تحقیقى در این سه حوزه معرفتى شیعى بود و تا سنین کهولت، پرکار و پرتلاش به تتبع و پژوهش اشتغال داشت.
برخی از تألیفات مهم او عبارتند از: قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب، قاموس الرجال، بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه، الاخبار الدخیلة، النجعة فی شرح اللمعة، نوادر الاخبار و جواهر الآثار.
معرفی کتاب
با توجه به احادیث نبوى در تأیید و تمجید قضاوتهاى امام على(علیه السلام) و رخدادهاى متعددى که از آن حضرت گزارش شده است، مؤلفان شیعه و سنى از سدههاى نخستین اسلامى، کتابهاى زیادى درباره قضاوتهاى امیرمؤمنان على(ع) تألیف کرده یا در کتب مناقب و شرح حال آن حضرت به این موضوع پرداختهاند. فهرستنویسانى چون نجاشى از کتب زیادى در این باره نام بردهاند. در دورههاى اخیر نیز روایتهاى قضاى آن حضرت، توسط عالمانى چون علامه سید محسن امین از منابع مختلف جمعآورى و منتشر شده است.
غالب مؤلفان کتب قضاء على(ع) یا کسانى چون شیخ مفید در کتاب ارشاد، قضاوتهاى حضرت علی(ع) را به تناسب زمانهاى مختلفى چون عصر پیامبر(ص)، عصر هر یک از خلفای نخستین و عصر خلافت خود آن حضرت تقسیم کرده و ذیل هر کدام آوردهاند، لیکن محمدتقى شوشترى فصل بندى خود را بر اساس موضوعات (نه ترتیب تاریخ وقوع) آورده است.
علامه شوشترى به دلیل اهمیت موضوع و از آنجا که کسی از علمای متأخّر را ندیده که کتابی جداگانه در این باره تألیف کرده باشد و برخی مانند علامه مجلسی در بحارالانوار و شیخ حرّ عاملی در وسائل الشیعة تنها به مقدار یک باب در ضمن کتاب خود اکتفا کردهاند، تصمیم گرفت در این موضوع، کتابی مستقل به نام «قضاء أمیرالمؤمنین علی بن أبیطالب(علیهالسلام)» بنگارد.
این اثر توسط برخی به فارسی نیز ترجمه شده است؛ از جمله ترجمه سید علىمحمد موسوی جزايرى با عنوان «داوریهای شگفت از حضرت علی بن أبیطالب علیهالسلام» (یا اخیرا با نام قضاوتهای امیرالمؤمنین علی علیهالسلام) و ترجمه محمدرضا سماک امانی با عنوان «قضاوتهای امیرمؤمنان حضرت علی علیهالسلام».
محتوای کتاب
علامه شوشترى کتاب خود را به ۵۴ فصل تقسیم و تنظیم کرده، که برخی عناوین و موضوعات آن چنین است:
- قضاوتهایى که با استفاده از اسلوبى خاص، حقیقت را کشف کرده است؛
- قضایایى که احکام متعدد داشته و دیگران فقط یک حکم فهمیده اند؛
- فصلى در پاسخ پرسش هاى دشوار؛
- فصلى در پاسخ پرسش هاى ریاضی؛
- قضاوتهایى بر خلاف قضاوت دیگران؛
- قضاوتهایى در جنایات حیوانات؛
- قضاوتهایى به استناد کتاب و سنت؛
- قضاوتهایى به استناد کتب آسمانی؛
- فصلى در ارشاد خلفا در سیاست؛
- پاسخهاى معما گونه و... .
مؤلف بخشى هم به عنوان خاتمه آورده که در آن قضاوتهاى خلفا را بیان مىکند تا میان آن و قضاوتهاى امیرالمؤمنین(ع) مقایسه شود.
شوشترى سلسله اسناد را حذف کرده، اما نام کتاب هایى که از آنها نقل کرده به دقت آورده است. منابع وى متعدد و متنوع و شامل کتب اصلى شیعه و سنى است. مؤلف که خود فقیه و صاحب نظر است، در موارد زیادى به اظهار نظر پرداخته است.
منابع
- نرم افزار سیره معصومان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- ویکی شیعه.
