اقسام حج

فقهاى شیعه با الهام از آیات قرآن و روایات اهل بیت (علیهم السلام)، حج را - از نظر موقعیت و محل زندگی مسلمانان و چگونگی انجام آن - به سه قسمت تقسیم کرده اند: حج تمتّع، حج قِران و حج اِفراد. کیفیت انجام هرکدام بدین گونه است:

• ۱. حج تمتّع: وظیفه کسانى است که فاصله وطن آنان با مکه ۴۸ میل (حدود ۷۸ کیلومتر) یا بیشتر باشد. اعمال حج تمتع عبارت است از: احرام در مکه، وقوف در سرزمین عرفات، وقوف در مشعرالحرام، رمى جمره عقبه، قربانى، حلق یا تقصیر، طواف حج، نماز طواف، سعى بین صفا و مروه، طواف نساء، نماز طواف نساء، بیتوته در منا و رمى جمرات در روز یازدهم و دوازدهم ذی الحجه. (در بعضى موارد روز سیزدهم ذى الحجه نیز لازم است.)

• ۲. حج اِفراد: وظیفه کسانى است که فاصله وطن آنان با مکه کم تر از ۴۸ میل باشد و اعمال آن نیز مثل اعمال حج تمتع است، با این تفاوت که قربانى در حج تمتع، واجب و در حج افراد، مستحب است. همچنین در حج تمتع، باید پیش از حج، عمره تمتع انجام داده شود وگرنه حج صحیح نیست ولى در حج افراد، باید پس از اتمام حج، عمره مفرده انجام داده شود، اگر چه پس از ماه ذی الحجه باشد.

• ۳. حج قِران: این حج نیز وظیفه کسانى است که فاصله آن ها با مکه کم تر از ۱۲ میل باشد؛ یعنى: ساکنان مکه و اطراف آن بین حج افراد و حج قِران مخیرند. تفاوت حج قران با حج افراد این است که در حج قران، باید «سوق هَدْى» کند؛ یعنى: قربانى همراه خود ببرد، اشْعار و تقلید هم مستحب است.

منابع

• آشنایى با ابواب فقه، محمداسماعیل نورى، ص ۵۹.
• تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج ۲.