اولوا العزم

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

معنای واژه «اولواالعزم»

كلمه «اولوا» به معناى صاحبان و دارندگان و «عزم» به معناى آهنگ و اراده كارى كردن، تصميم گرفتن قطعى و به دور از شك و ترديد بر انجام كارى، قاطعيت و جديت داشتن و صبر و استوارى داشتن در قصد انجام كار آمده است، بنابراين، «اولوا العزم» كسانى هستند كه در تصميم خويش قاطع و در اراده خود استوارند.

«اولواالعزم» در قرآن

واژه تركيبى اولواالعزم تنها يك بار در قرآن كريم و در آيه 35 سوره احقاف به كار رفته است. در اين آيه خطاب به رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) آمده است: «فَاصبِر كَما صَبَرَ اولوا العَزمِ مِنَ الرُّسُلِ ...»(پس شكيبايى كن، همچنان‌كه پيامبران اولوا العزم شكيبايى كرده‌اند ...).

در ذيل آيات ديگرى سخن از «اولوا العزم» به ميان آمده؛ مانند آياتى كه در آنها اين مباحث مطرح شده است:

• صاحب شريعت بودن برخى پيامبران (سوره شورى/13)،

• گرفتن پيمان شديد خداوند از بعضى پيامبران ( سوره احزاب/7)،

• وجود برخى حقايق قرآنى در صحف حضرت ابراهیم و حضرت موسی(عليهما السلام) (سوره اعلی/19)،

• نازل كردن خدا، تورات، انجيل و كتاب (قرآن) را بر موسى و عيسى و پیامبر خاتم(صلى الله عليه وآله)و دادن شريعت به ايشان (سوره مائده/44ـ48) و... .

«اولواالعزم» چه کسانی اند؟

مراد از «اولواالعزم» برترين پيامبران الهى يعنى حضرت نوح، حضرت ابراهيم، حضرت موسى، حضرت عيسى و پیامبر اعظم(عليهم السلام)اند؛ آنان كه سرور ديگر پيامبران و داراى نقش محورى هستند و از احاطه تام به همه مظاهر برخوردارند، زيرا از ديدگاه عرفانى، پيامبران به اذن خدا مربى موجودات و مظاهرند و همه آنها در دعوت و هدايت و تصرف در خلق و ساير لوازم نبوت مشترك بوده، امتياز مرتبه ايشان از يكديگر به واسطه احاطه و عدم احاطه بر همه مظاهر است و آنان كه از احاطه به همه مظاهر برخوردارند اولوا‌العزم ناميده مى‌شوند.

عزم پيامبران مذكور استوارى آنها در عمل به پيمان شديدى است كه خداوند در عهد نخست از آنان گرفته و از آن با نام «ميثاق غليظ» ياد كرده است: «و اِذ اَخَذنا مِنَ النَّبيّينَ مِيثـقَهُم و مِنكَ و مِن نُوح و اِبرهيمَ و موسى و عيسَى ابنِ مَريَمَ واَخَذنا مِنهُم ميثـقـًا غَليظـا» . (سوره احزاب/ 7)

اختلاف در كلمه «مِنْ» در تركيب «مِنَ الرُسُلِ» (احقاف/ 35) موجب شده تا برخى با «بيانيه» گرفتن آن، همه پيامبران الهى را اولوا‌العزم بدانند، در حالى كه بيشتر مفسران «مِنْ» را ظاهر در «تبعيض»و بيانيه بودن آن را خلاف تحقيق مى‌دانند.

آنان تنها برخى از پيامبران را اولوا‌العزم دانسته، براى اثبات نظر خويش به آياتى استشهاد كرده‌اند؛ از جمله آيه 115 سوره طه، كه خداوند درباره حضرت آدم فرمود: ما در او عزمى نيافتيم: «ولَقَد عَهِدنا اِلى ءادَمَ مِن قَبلُ فَنَسِىَ ولَم نَجِد لَهُ‌عَزمـا‌» و نيز آيه 48 سوره قلم، كه در آن رسول خويش را به صبر و شكيبايى فرمان داده و او را از شتاب در درخواست كيفر قوم خود نهى كرده است: «و لا تَكُن كَصاحِبِ الحوت».

ویژگی پیامبران «اولواالعزم»

اين پيامبران داراى دو ويژگى‌اند:

• آوردن شريعت جديد: «شَرَعَ لَكُم مِنَ الدّينِ ما وصّى بِهِ نوحـًا والَّذى اَوحَينا اِلَيكَ و ما وصَّينا بِهِ اِبرهيمَ و‌موسى و عيسى اَن اَقيموا الدّينَ ولا تَتَفَرَّقوا ... » (شورى/13)

• آوردن كتاب آسمانى مشتمل بر احكام و قوانين الهى كه برخى آيات به اين مطلب اشاره دارد؛ مانند آيه 19 سوره اعلى، كه از كتاب ابراهيم و موسى(عليهما السلام)با نام «صُحُف» ياد مى‌كند: «صُحُفِ اِبرهيمَ و موسى» و آيات 44 و 48 سوره مائده، كه به ذكر كتابهاى آسمانى تورات موسى و انجيل عيسى و كتاب (قرآن) رسول گرامى اسلام پرداخته است.

پانویس

منبع: دائرة المعارف قرآن كريم (جلد پنجم)

نویسنده: محمد هادى ذبيح زاده روشن