آیه 85 سوره مؤمنون
| <<84 | آیه 85 سوره مؤمنون | 86>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
البته جواب خواهند داد که از خداست، بگو: پس چرا متذکر (قدرت خدا) نمی‌شوید (تا به عالم آخرت ایمان آرید).
خواهند گفت: از خداست. بگو: با این حال آیا متذکّر نمی شوید؟
خواهند گفت: «به خدا.» بگو: «آيا عبرت نمى‌گيريد؟»
خواهند گفت: از آن خدا. بگو: آيا پند نمى‌گيريد؟
بزودی (در پاسخ تو) می‌گویند: «همه از آن خداست!» بگو: «آیا متذکّر نمی‌شوید؟!»
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«اَفَلا تَذَکَّرُونَ»: تذکّر به معنی یادکردن و اندیشیدن و به خاطر آوردن است.اصل (تَذَکَّرُونَ) تَتَذَکَّرُونَ است.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
قُلْ لِمَنِ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِيها إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ «84»
(به اين كفّار) بگو: اگر شما علم داريد، (بگوييد) زمين وكسانى كه در آن زندگى مى‌كنند از كيست؟
سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ «85»
آنان خواهند گفت: براى خداست بگو: پس آيا متذكّر نمى‌شويد؟
قُلْ مَنْ رَبُّ السَّماواتِ السَّبْعِ وَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ «86»
بگو: پروردگار آسمانهاى هفتگانه و پروردگار عرش بزرگ كيست؟
سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَ فَلا تَتَّقُونَ «87»
(باز هم) خواهند گفت: براى خداست، بگو: آيا پروا نمى‌كنيد؟
نکته ها
«رَبُّ» به مالكى گفته مى‌شود كه درصدد حفظ وتدبير ملك خود باشد.
«عرش» مركز فرماندهى خداوند و غير از آسمانهاى هفتگانه است.
پیام ها
1- ريشه‌ى شرك، جهل و غفلت است. لِمَنِ الْأَرْضُ ... إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ
2- يكى از شيوه‌هاى تبليغ، طرح سؤال است. «لِمَنِ الْأَرْضُ» 3- علم مفيد آن است كه انسان را خداشناس كند. لِمَنِ الْأَرْضُ ... إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ
4- هر انسان آگاهى مى‌داند كه زمين و همه‌ى كسانى كه در آن هستند، بى‌صاحب و بى‌حساب نيست. «سَيَقُولُونَ لِلَّهِ»
5- وجدان، بهترين داور است. «سَيَقُولُونَ لِلَّهِ»
6- از گفتار و پاسخ خود مردم، سند موعظه واستدلال بگيريد. «قُلْ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ»
7- آسمانهاى هفتگانه و تمام هستى، تحت تدبير اوست. رَبُّ السَّماواتِ ...
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ (85)
سَيَقُولُونَ لِلَّهِ: زود باشد كه بگويند در جواب تو كه زمين و آنچه در آن است خاصه ذات يگانه خداست و نتوانند منكر شوند چون حجت بر ايشان ملزم شود.
قُلْ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ: بگو اى پيغمبر پس چرا پند نمى‌يابيد و درنيابيد كه ذاتى كه قادر باشد بر آفريدن زمين و اهل آن، دو مرتبه از اعاده و بعث آنها بعد از مردن عاجز نخواهد بود، و اعاده اعظم از ايجاد نيست.
تنبيه: ممكن است اين آيات شريفه رد باشد بر منكرين حشر يا رد بر بت پرستان، چون آنها مقر بودند به خداى آسمان و زمين و مى‌گفتند: به اين بتان تقرب مى‌جوئيم و شفيعان ما هستند نزد خدا. پس احتجاج فرمايد به امور سه گانه:
اول: «قُلْ لِمَنِ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِيها» وجه استدلال بر اعاده و حشر آنكه: چون زمين و هر كه در آنست از زندگان وجود و حيات و بقاى آنها از خداى متعال مى‌باشد كه به قدرت كامله اعطا فرموده، البته ظهور اين قدرت قاهره دال است بر قدرت بر حشر و نشر و اعاده. و وجه استدلال بر نفى عبادت اصنام آنكه ستايش و پرستش ذات يگانه‌اى كه خلق فرموده زمين و هر چه در آنست، البته واجب باشد، نه چيزهائى كه ابدا اثرى از آنها ظاهر نيست و قادر بر نفع و ضرر نيستند.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
قُلْ لِمَنِ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِيها إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (84) سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ (85) قُلْ مَنْ رَبُّ السَّماواتِ السَّبْعِ وَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ (86) سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَ فَلا تَتَّقُونَ (87) قُلْ مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُوَ يُجِيرُ وَ لا يُجارُ عَلَيْهِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (88)
سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ فَأَنَّى تُسْحَرُونَ (89) بَلْ أَتَيْناهُمْ بِالْحَقِّ وَ إِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ (90) مَا اتَّخَذَ اللَّهُ مِنْ وَلَدٍ وَ ما كانَ مَعَهُ مِنْ إِلهٍ إِذاً لَذَهَبَ كُلُّ إِلهٍ بِما خَلَقَ وَ لَعَلا بَعْضُهُمْ عَلى بَعْضٍ سُبْحانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ (91) عالِمِ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ فَتَعالى عَمَّا يُشْرِكُونَ (92)
ترجمه
- بگو مر كه را است زمين و هر كه در او است اگر ميدانيد
خواهند گفت خدا را است بگو آيا پس پند نميگيريد
بگو كيست پروردگار آسمانهاى هفتگانه و پروردگار عرش بزرگ
خواهند گفت خدا را است بگو آيا پس نميپرهيزيد
بگو كيست كه بدست او است پادشاهى همه چيز و او پناه ميدهد و پناه داده نميشود از او اگر هستيد كه ميدانيد
خواهند گفت خدا را است بگو پس از كجا فريب داده ميشويد
بلكه داديم بآنها حق را و همانا آنانند هر آينه دروغگويان
نگرفت خدا فرزندى و نباشد با او خدائى در اين هنگام هر آينه برده بود هر خدائى آنچه را آفريد و هر آينه برترى جسته بودند بر خيشان بر برخى پاك است خدا از آنچه وصف ميكنند
او است داناى نهان و آشكار پس برتر آمد از آنچه شريك ميگيرند براى او.
تفسير
- خداوند متعال براى رفع استبعاد كفار از معاد كه در ذيل آيات سابقه اشاره بآن شد پيغمبر اكرم را مأمور بپرسش‌هائى از آنها فرموده باين ترتيب كه بگو آيا اين زمين و هر كس در آن جاى دارد و بايد در قيامت محشور گردد مملوك و مخلوق كيست اگر ميدانيد جواب بگوئيد آنها چون اقرار دارند كه خدا خالق آنها است خواهند گفت مملوك و مخلوق خدايند و بعدا بگو كه پس
جلد 3 صفحه 652
چرا متذكّر و متنبّه نميشويد كه كسيكه آنها را ابتداء خلق نموده قدرت بر اعاده آنها دارد چون خلق بدوى آسانتر از خلق ثانوى نيست و بگو كيست پروردگار آسمانهاى هفتگانه كه احاطه بر زمين و اهلش دارند و برتر و بزرگتر و بالاتر از آنند و پروردگار عرش عظيم كه از همه برتر و بزرگتر و بالاتر است خواهند گفت همه از آن حقّند چون ميدانند مقصود از رب خداوند خلاق است و بعضى بجاى للّه در اينجا و بعد اللّه قرائت نموده‌اند بمناسبت مطابقه جواب با لفظ سؤال و بعدا بگو پس چرا از چنين خداوندى نميترسيد و برايش شريك قرار ميدهيد و منكر قدرتش بر اعاده مخلوقاتش ميشويد و بگو كيست كه در دست او است پادشاهى و سلطنت تامّه عامّه بر هر موجودى چون ملكوت صيغه مبالغه در ملك است مانند جبروت كه مبالغه در جبر است و او است كه دادرسى ميكند و پناه ميدهد هر مظلوم بى‌پناهى را و كسى نميتواند كسى را از دست انتقام او بگيرد و در پناه خود جاى دهد (تعديه يجار بعلى براى آنستكه متضمّن معناى نصرت است) اگر ميدانيد جواب بگوئيد خواهند گفت از آن خدا است يا خدا است بتقريبى كه بيان شد و بگو پس چرا فريب نفس امّاره و شيطان را ميخوريد و چگونه بر گردانده ميشويد از حق بباطل و از صحيح بفاسد با وضوح حقّ و ظهور ادلّه آن و با آنكه ما بيان نموديم براى آنها توحيد و معاد و راه صواب و سداد را آنها دروغ ميگويند كه منكر شدند و ميگويند حشر و نشرى نيست و خدا شريك و اولاد دارد خداوند هيچ گاه براى خود فرزندى اختيار ننموده چون او مماثل با بندگان خود نيست و اولاد بايد از جنس و نوع پدر و مادر باشد اگر كسى بخواهد فرزند ديگرى را هم برسم فرزندى قبول كند و براى خود بردارد بايد از جنس و نوع بشر باشد نه فردى از افراد حيوان يا نبات و هيچ گاه خداى ديگرى با خدا در خدائى شريك نبوده و اگر چنين بود هميشه توافق و تسالم در رأى و كار براى آن دو حاصل نميشد و با يكديگر اختلاف و نزاع پيدا ميكردند و مخلوقات خودشان را از يكديگر جدا مينمودند و هر خدائى با مخلوقش بجانبى ميرفت و با يكديگر جنگ ميكردند و يكى غالب و ديگرى مغلوب ميشد و در نتيجه نظام عالم بهم ميخورد و رشته تدبير امور از دست هر دو بيرون ميرفت چنانچه در ميان پادشاهان دنيا معمول است با
جلد 3 صفحه 653
آنكه ما مى‌بينيم و ميدانيم كه هميشه اين نظام احسن و اين تدبير امتن و اين اتّصال و ارتباط و التيام در اجزاء عالم بوده و هست و خواهد بود و معلوم است كه يك كارخانه است و يك مدير خبير بصير دارد منزّه است خداوند از آنچه نسبت باو ميدهند از اولاد و انباز و ذات مقدّس او عالم است و ميداند هر پنهان و آشكارى را و آنچه مخفى و هويدا است و اگر همه بيد قدرت و در تحت سلطنت او نبودند علم بآنها نداشت و چون دارد بالاتر است شأن او از آنكه اشياء بى‌حس و شعورى شريك در خدائى يا پرستش او باشند كه اينها قائل بآن شده‌اند و باين تقريب آيه اخيره خود دليل ديگرى است بر توحيد كه از راه علم حقّ بتمام موجودات كه آنها معترف بودند اثبات وحدت و نفى شركت شده است در معانى از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه غيب چيزى است كه نبوده و شهادت چيزى است كه بوده و بعضى عالم را بكسر خوانده‌اند و بنابراين صفت اللّه است ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
سَيَقُولُونَ لِلّه‌ِ قُل أَ فَلا تَذَكَّرُونَ (85)
زود باشد که در جواب شما بگويند زمين و كساني که در او هستند مختص به خداست بگو: آيا پس از اينکه اقرار چرا متذكر نميشويد.
نظر به اينكه كفار و مشركين منكر وجود حق نبودند و او را خالق زمين و آنچه در زمين است ميدانستند غاية الامر معرفت آنها به خداوند متعال ناقص بود مشركين براي او در عبادت شريك قرار داده بودند شرك عبادتي داشتند با كلمه
جلد 13 - صفحه 448
طيبه لا اله الا اللّه مخالف بودند و الا در افعال خلق و رزق و ايجاد و حفظ را مستند به او ميدانستند و كفار قائل به تجسم بودند خدا را جسم ميدانستند و از براي او اولاد تصور ميكردند، ملائكه را بنات خدا مي‌گفتند: عزير و عيسي را ابناء الهي مي‌شمردند براي او مكان قائل بودند در همين توراة رائج و اناجيل چه نسبت‌ها به خدا ميدهند ولي براي احتجاج بر آنها همين مقدار كافي است که كسي که قدرت دارد زمين و اهل زمين را از كتم عدم به عرصه وجود آورد و نيست را هست كند و در جوف هوا نگهداري كند قدرت دارد بر اينكه از خاك و استخوان بشر ايجاد كند و شما را دو مرتبه زنده كند و مبعوث فرمايد، چنانچه در آيات بسيار بهمين احتجاج تمسّك فرموده که آمدند نزد حضرت رسالت گفتند (مَن يُحي‌ِ العِظام‌َ وَ هِي‌َ رَمِيم‌ٌ قُل يُحيِيهَا الَّذِي أَنشَأَها أَوَّل‌َ مَرَّةٍ وَ هُوَ بِكُل‌ِّ خَلق‌ٍ عَلِيم‌ٌ) يس آيه 78 و 79 لذا.
(سَيَقُولُونَ لِلّه‌ِ) لام اختصاص است که مختص‌ّ بخدا است.
(قُل أَ فَلا تَذَكَّرُونَ) فكر نمي‌كنيد، متذكّر نميشويد که كسي که چنين قدرتي دارد قدرت دارد که از خاك و عظام خلق فرمايد و اينکه در جنب قدرت او ناچيز است، بلكه در همين دنيا نمونه آن را نشان داده به ابراهيم و عزير و موسي و عيسي نشان داد.
به ابراهيم فرمود: (فَخُذ أَربَعَةً مِن‌َ الطَّيرِ فَصُرهُن‌َّ إِلَيك‌َ ثُم‌َّ اجعَل عَلي كُلِّ جَبَل‌ٍ مِنهُن‌َّ جُزءاً ثُم‌َّ ادعُهُن‌َّ يَأتِينَك‌َ سَعياً) بقره آيه 262.
به عزير (فَأَماتَه‌ُ اللّه‌ُ مِائَةَ عام‌ٍ ثُم‌َّ بَعَثَه‌ُ الي قوله وَ انظُر إِلَي العِظام‌ِ كَيف‌َ نُنشِزُها ثُم‌َّ نَكسُوها لَحماً الاية) بقره آيه 261.
به حضرت موسي راجع به بني اسرائيل (فَأَخَذَتكُم‌ُ الصّاعِقَةُ الي قوله ثُم‌َّ بَعَثناكُم مِن بَعدِ مَوتِكُم) بقره آيه 52.
به عيسي عليه السلام فرمود: (وَ إِذ تَخلُق‌ُ مِن‌َ الطِّين‌ِ كَهَيئَةِ الطَّيرِ بِإِذنِي الي قوله
جلد 13 - صفحه 449
تعالي وَ إِذ تُخرِج‌ُ المَوتي بِإِذنِي) مائده آيه 110 سپس خداوند حجت ديگري بر آنها اقامه فرمود.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 85)- سپس اضافه می‌کند: آنها بر اساس ندای فطرت و اعتقادی که به خداوند آفریننده هستی دارند «به زودی (در پاسخ تو) می‌گویند: (مالکیت زمین و آنچه در آن است) همه از آن خداست» (سَیَقُولُونَ لِلَّهِ).
ولی تو به آنها «بگو: اکنون که چنین است (و خود شما نیز اعتراف دارید) آیا متذکر نمی‌شوید» (قُلْ أَ فَلا تَذَکَّرُونَ).
با این اعتراف صریح و روشن چگونه زنده شدن انسان را بعد از مرگ بعید می‌شمرید؟ و از قدرت فراگیر خداوند بزرگ دور می‌دانید؟
ج3، ص264
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
