این مردم کافر غافل همه دنیای نقد عاجل را دوست می‌دارند و آن روز (قیامت) سخت سنگین را به کلی از یاد می‌برند.
بی تردید اینان [که گنهکار و ناسپاس اند] دنیای زودگذر را دوست دارند [و فقط برای به دست آوردن آن می کوشند] و روز هولناک و سختی را که پیش رو دارند وامی گذارند.
اينان دنياى زودگذر را دوست دارند، و روزى گرانبار را [به غفلت] پشت سر مى‌افكنند.
اينان اين دنياى زودگذر را دوست دارند و آن روز دشوار را پس پشت مى‌افكنند.
آنها زندگی زودگذر دنیا را دوست دارند، در حالی که روز سختی را پشت سر خود رها می‌کنند!
و بخشى از شب را براى او سجده كن و در بخشى طولانى از شب به تسبيح او بپرداز. همانا اينان دنياى زودگذر را دوست دارند و روز گرانبار (قيامت) را پشت سر مى‌نهند.
نکته ها
فرمان عبادت و تكرار كلمه «ليل» در يك آيه كوتاه، نشانه‌ى اهميّت و نقش شب در عبادت است.
از امام صادق و امام رضا عليهما السلام پرسيدند: مراد از فرمان «سَبِّحْهُ لَيْلًا طَوِيلًا» چيست؟
فرمودند: نماز شب. «1»
پیام ها
1- محبّت و دلبستگى به دنيا، سرچشمه گناه و كفر و از نشانه‌هاى گناه پيشگان است. لا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِماً أَوْ كَفُوراً ... إِنَّ هؤُلاءِ يُحِبُّونَ الْعاجِلَةَ
2- دنيا، زودگذر و ناپايدار است. «الْعاجِلَةَ»
3- دنياگرايى و آخرت گريزى، زمينه گناه پيشگى است. آثِماً ... يُحِبُّونَ الْعاجِلَةَ وَ يَذَرُونَ وَراءَهُمْ يَوْماً ثَقِيلًا
4- قيامت، روزى بسيار سخت و سنگين است. «يَوْماً ثَقِيلًا»
5- توجه به زودگذر بودن دنيا و سختى و سنگينى روز قيامت، از عواملى است كه مى‌تواند محبّت انسان را از دنيا كم كند. الْعاجِلَةَ ... يَوْماً ثَقِيلًا
مى‌دارند سراى شتابنده را كه دار دنياست، و لذات منافع آن را اختيار نموده، وَ يَذَرُونَ وَراءَهُمْ: و واگذارند در پيش خود، يا مى‌اندازند از پس پشت خود، يَوْماً ثَقِيلًا: روزى كه هولناك و سخت و شديد كه قيامت است، يعنى به او ايمان نمى‌آورند و براى آن عمل نمى‌كنند.
پس صبر كن براى حكم پروردگارت و پيروى مكن از آنها گناهكارى يا ناسپاسى را
و ياد كن نام پروردگار خود را در ابتدا و انتهاى روز
و از شب پس سجده كن براى او و تنزيه نما او را بتسبيح در شب پاره‌اى از آن طولانى
همانا اين گروه دوست ميدارند لذّتهائى را كه بزودى فراهم آيد و رها ميكنند پشت سر خود روز سنگينى را
ما آفريديم آنها را و استوار نموديم بند و بست اعضاء آنانرا و وقتى بخواهيم بدل مينمائيم آنانرا به امثالشان بدل نمودنى
همانا اين پندى است پس هر كه خواسته باشد ميگيرد بسوى پروردگار خود راهى
و نميخواهيد مگر آنكه بخواهد خدا همانا خدا ميباشد داناى درست كار
داخل ميسازد هر كه را بخواهد در رحمت خود و ستمكاران را مهيا فرموده است بر ايشان عذابى دردناك.
تفسير
خداوند منّان نازل فرمود قرآن را بر پيغمبر خود بتدريج در مدّت رسالت آنحضرت بر حسب اقتضاء وقت و مصلحت زمان با دلالت بر ولايت امير المؤمنين عليه السّلام چنانچه در كافى از امام كاظم عليه السّلام نقل نموده پس بايد صبر فرمايد پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بر آزار قوم و زحمت ابلاغ تا برسد حكم خدا بنصرت او بر اعداء و اطاعت ننمايد از مردمى كه گناهكار يا كافر و مصرّ بر كفرند و ميخواهند بدسائس و حيل آنحضرت را از امر دعوت باز دارند مانند عتبة بن ربيعه و وليد بن مغيره و
جلد 5 صفحه 322
ابو جهل كه بعضى از مفسّرين ذكر كرده‌اند و ياد فرمايد نام خدا را در نماز صبح و ظهر و عصر و در قسمتى از شب سجده نمايد براى خدا كه نماز مغرب و عشاء باشد و تنزيه نمايد او را بتسبيح در قسمتى طولانى كه از نصف شب تا صبح باشد در نماز شب چنانچه از روايات ائمه اطهار استفاده ميشود ولى بعضى از مفسّرين بكرة و اصيلا را عبارت از صبح و شام دانسته و كنايه از دوام ذكر و دعا و تبليغ رسالت گرفته‌اند و من اللّيل را تا آخر آيه بر نمازهاى شب اعمّ از واجب و مستحب حمل نموده‌اند و ميفرمايد همانا اين مردم دوست دارند دنيا را كه نقد است و بعجله استفاده از لذّات آن ميتوانند بنمايند و آخرت را كه روز سنگين سختى است و در مقابل دارند پشت سر انداخته‌اند و براى آنروز كار نميكنند و بنابر اين وراء در كلام الهى محتمل است بمعناى پيش رو باشد و ميشود بمعناى پشت سر باشد و در هر حال آنرا واگذارده‌اند بحال خود و فكر آنروز نيستند ما خلق نموديم آنها را و محكم نموديم بند و بست اعضاء آنانرا و ربط داديم مفاصلشان را به اعصاب در خلقت كه كار آمد و فعّال ما يشاء شدند و اگر بخواهيم ميميرانيم آنها را و امثالشان را در استحكام خلق و قدرت بر كار دو مرتبه خلق مينمائيم در آخرت يا در دنيا تا قيام باطاعت و عبادت ما نمايند آنچه تاكنون ذكر شد در قرآن از ارشاد بعظمت امر آخرت و غيره موجب تذكّر مردم است بوظائف خودشان پس هر كس بخواهد راه تقرّب بخدا را كه قبول ولايت مولى است در پيش خواهد گرفت چنانچه در كافى از امام كاظم عليه السّلام نقل نموده و در عبادت و اطاعت كوتاهى نخواهد نمود ولى كسى نميخواهد راه حق را در پيش بگيرد مگر آنكه قبلا خدا خواسته باشد كه او به اختيار خود راه حق را پيش گيرد و جبر و تفويض نيست بلكه امر بين امرين است چنانچه در خرائج از امام زمان عليه السّلام نقل نموده كه فرمود دلهاى ما ظرفهاى مشيّت خدا است وقتى او بخواهد ما ميخواهيم و اين آيه را تلاوت نمود و مفوّضه را تكذيب فرمود همانا خداوند دانا و حكيم است نميخواهد مگر باقتضاء علم و حكمت و داخل ميكند هر كس را بخواهد در رحمت خود كه ولايت ائمه اطهار است بنقل كافى از امام كاظم عليه السّلام بهدايت و توفيق طاعت و براى
جلد 5 صفحه 323
ستمكاران بخود و خلق آماده فرموده عذاب اليم دوزخ را در ثواب الاعمال و مجمع از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه هر كس سوره هل اتى را در هر صبح روز پنجشنبه بخواند خداوند حوريان زيادى از بكر و ثيّب براى او تزويج ميفرمايد و با پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم محشور خواهد شد و الحمد للّه ربّ العالمين و صلّى اللّه على محمد و آله الطاهرين.
يُحِبُّونَ العاجِلَةَ که دنيا و زخارف آن است.
وَ يَذَرُونَ وَراءَهُم پشت بآخرت كرده و رو بدنيا.
يَوماً روز قيامت است ثَقِيلًا شدت عذاب و سؤال و جواب و ميزان و نامه عمل و ساير شدائد قيامت است.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 27)- این یک هشدار است، و انتخاب راه با شماست! در آیات گذشته به پیامبر صلّی اللّه علیه و آله هشدار داده شده که تحت تأثیر افراد «آثم» و «کفور» (مجرم و کافر) هرگز واقع نشود.
در اینجا معرفی بیشتری از آنها کرده، می‌گوید: «آنها زندگی زود گذر دنیا را دوست دارند، در حالی که روز سختی را در پشت سر خود رها می‌کنند» و نادیده می‌گیرند! (ان هؤلاء یحبون العاجلة و یذرون وراءهم یوما ثقیلا).
سنگین از نظر محاسبه، از نظر طول زمان و فضاحت و رسوایی.
افق افکار آنها از خور و خواب و شهوت فراتر نمی‌رود، و آخرین نقطه دید آنها همین لذائذ بی‌قید و شرط مادی است، و عجیب این که می‌خواهند روح بزرگ پیامبر صلّی اللّه علیه و آله را نیز با همین مقیاس بسنجند.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
