ضربت خوردن حضرت علی علیه السلام در مسجد کوفه

تقویم هجری قمری

روز واقعه:19 رمضان

سال40 هجری قمری

در شب نوزدهم رمضان سال 40 هجری قمری عبدالرحمن بن ملجم مرادى از بازماندگان خوارج، ضربتى را بر فرق مبارك امام علی علیه السلام وارد ساخت. اثر زخم و زهر شمشير او، امام را ناتوان ساخته و در 21 رمضان به شهادت رساند.

شرح واقعه

عبدالرحمن بن ملجم مرادي از گروه خوارج و از آن سه نفري بود كه در مكه معظمه با هم‌ پيمان بسته و هم سوگند شدند كه سه شخصيت مؤثر در جامعه اسلامي، يعني امام علي بن ابي‌طالب علیه‌السلام، معاويه بن ابي‌سفيان و عمرو بن عاص را در يك شب واحد ترور كرده و آن‌ها را به قتل رسانند. هر كدام به سوي شهرهاي محل مأموريت خويش رهسپار شدند و عبدالرحمن بن ملجم مرادي به سوي كوفه رفت و در بيستم شعبان سال 40 قمري وارد اين شهر بزرگ شد.

وي به همراهي شبيب بن بجره اشجعي كه از همفكران وي بود و هر دوي آن‌ها از سوي "قطام بنت علقمه" تحريك و تحريث شده بودند در سحرگاه شب نوزدهم ماه مبارك رمضان سال 40 قمري در مسجد اعظم كوفه كمين كرده و منتظر ورود اميرمؤمنان علي بن ابي‌طالب علیه‌السلام شدند. همچنين قطام، شخصي به نام "وردان بن مجالد" را كه از افراد طايفه‌اش بود به ياري آن دو نفر فرستاد.

أشعث بن قيس كندي كه از ناراضيان سپاه امام علی علیه‌السلام و از دو چهرگان و منافقان واقعي آن دوران بود، آنان را راهنمايي، پشتيباني و تقويت روحي مي‌نمود.

حضرت علي علیه‌السلام در شب نوزدهم ماه مبارك رمضان، مهمان دخترش ام‌كلثوم سلام الله علیها بود و در آن شب حالت عجيبي داشت و دخترش را به شگفتي درآورد.

روايت شد كه آن حضرت در آن شب بيدار بود و بسيار از اتاق بيرون مي‌رفت و به آسمان نظر مي‌كرد و مي‌فرمود: به خدا سوگند، دروغ نمي‌گويم و به من دروغ گفته نشده است. اين است آن شبي كه به من وعده شهادت دادند.

به هر روي، آن حضرت به هنگام نماز صبح وارد مسجد اعظم كوفه شد و خفته‌گان را براي اداي نماز بيدار كرد. از جمله، خود عبدالرحمن بن ملجم مرادي را كه به رو خوابيده بود، بيدار و خواندن نماز را به وي گوشزد كرد. هنگامي كه آن حضرت وارد محراب مسجد شد و مشغول خواندن نماز گرديد و سر از سجده اول برداشت، نخست شبيث بن بجره با شمشير بران بر وي هجوم آورد، وليكن شمشيرش به طاق محراب اصابت كرد و پس از او، عبدالرحمن بن ملجم مرادي فريادي برداشت: "لله الحكم يا علي، لالك و لالأصحابك"! و شمشير خويش را بر فرق نازنين حضرت علي علیه‌السلام فرود آورد و سر مباركش را تا به محل سجده‌گاهش شكافت.

حضرت علي علیه‌السلام در محراب مسجد، افتاد و در همان هنگام فرمود: بسم الله و بالله و علي ملّه رسول الله، فزت و ربّ الكعبه؛ سوگند به خداي كعبه رستگار شدم.

نمازگزاران مسجد كوفه، برخي در پي شبيب و ابن ملجم رفته تا آن‌ها را بيابند و برخي در اطراف حضرت علي علیه‌السلام گرد آمده و به سر و صورت خود مي‌زدند و براي آن حضرت گريه مي‌نمودند. حضرت علي علیه‌السلام، در حالي كه خون از سر و صورت شريفش جاري بود، فرمود: هذا ما وعدنا الله و رسوله؛ اين همان وعده‌اي است كه خداوند متعال و رسول گرامي‌اش به من داده‌اند.

حضرت علي علیه‌السلام كه توان ادامه نماز جماعت را نداشت، به فرزندش امام حسن‌مجتبي علیه‌السلام فرمود كه نماز جماعت را ادامه دهد و خود آن حضرت، نمازش را نشسته تمام كرد. روايت شد كه در هنگام ضربت زدن عبدالرحمن بن ملجم بر سر مطهر حضرت علي علیه‌السلام، زمين به لرزه درآمد و درياها مواج و آسمان‌ها متزلزل شدند و درهاي مسجد به هم خوردند و خروش از فرشتگان آسمان‌ها بلند شد و باد سياهي وزيد به طوري كه جهان را تيره و تاريك ساخت و جبرئيل امين در ميان آسمان و زمين ندا داد و همگان ندايش را شنيدند.

وي مي گفت: تهدمت والله اركان الهدي، وانطمست أعلام التّقي، وانفصمت العروه الوثقي، قُتل ابن عمّ المصطفي، قُتل الوصيّ المجتبي، قُتل عليّ المرتضي، قَتَله أشقي الْأشقياء؛

سوگند به خدا كه اركان هدايت درهم شكست و ستاره‌هاي دانش نبوت تاريك و نشانه‌هاي پرهيزكاري برطرف گرديد و عروه الوثقي الهي گسيخته شد. زيرا پسرعموي رسول خدا صلی الله علیه و آله شهيد شد، سيد الاوصيا و علي مرتضي به شهادت رسيد. وي را سياه‌بخت‌ترين اشقياء، يعني ابن ملجم مرادي به شهادت رسانيد.

منابع

موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام

منابع بیشتر:

وقایع الایام شیخ عباس قمی، 19 رمضان.