مقتل الحسن و الحسين(عليهماالسلام) (کتاب)

مقتل الحسن و الحسين(عليهماالسلام)

«مقتل الحسن و الحسين (عليهماالسلام)»، گزیده‌ای از کتاب «مقاتل الطالبيين» ابوالفرج اصفهانی (متوفی 356ق) است که توسط مصطفی مرتضی قزوینی استخراج و با تحقیق و پاورقی منتشر شده است. کتاب، قریب به یک‌صد صفحه است که نیمی از آن به امام حسن و نیمه دوم به امام حسین(ع) اختصاص یافته است.

ساختار کتاب

پس از مقدمه ناشر، مقدمه‌ای در شرح حال ابوالفرج اصفهانی ذکر شده است. در انتهای این شرح حال، کتاب مقاتل الطالبیین معرفی شده است. این کتاب که از گنج‌های ادبی و تاریخی است مشتمل بر شرح دویست و چند تن از شهدای طالبیین است که خطبه‌ها، نامه‌ها، اشعار و گفتگوهای آنها ذکر شده است.

محقق کتاب با توجه به اهمیت این کتاب ارزشمند و به جهت سهیم شدن در نشر مناقب اهل‌بیت(ع) به این فکر افتاده که به شرح و تحقیق کامل فصولی از این کتاب اقدام کند؛ ابتدا مقتل امام حسن(ع) و پس از آن مقتل امام حسین(ع) را گزینش نموده است. وی ابتدا نسخه‌ای از کتاب را که در قاهره چاپ شده، تهیه و آن را اصل قرار داده، سپس با نسخه چاپ سنگی در تهران مقابله کرده است.

وی همچنین متذکر شده که به برخی اشتباهات و لغزش‌های ابوالفرج و به برخی از کارهایی که نسبت دادن آنها به ائمه اطهار(ع) صحیح نیست، اشاره کرده است. وی به‌قدر امکان توضیح داده و کلمات را نقطه‌گذاری کرده است.

گزارش محتوا

مقتل امام حسن(ع) با ذکر نام و کنیه و نام مادر آن حضرت، فاطمه ام‌ابیها آغاز شده است. پس از آن به نام مادر حضرت زهرا، خدیجه کبری و پس از آن نسب مادران حضرت خدیجه تا 14 پشت ذکر شده است. پس از آن داستان صلح امام حسن(ع) با معاویه و متون نامه‌نگاری آن حضرت با معاویه و نیز روایت شهادت ذکر شده است.

مقتل امام حسین(ع) نیز با ذکر نام و کنیه و نسب آن حضرت و تاریخ ولادت و شهادت وی تنظیم شده است. نویسنده روز شهادت حضرت را روز جمعه دانسته و نظر اهل سنت را که آن را دوشنبه گفته‌اند، باطل و سخنی بی‌مدرک دانسته است. وی با استفاده از زیج (کتاب جداول فلکی)، به ‌دست آورده که اول محرمی که امام به شهادت رسیده، روز چهارشنبه بوده است؛ در این ‌صورت نمی‌تواند روز عاشورا دوشنبه بوده باشد.

نویسنده پس از ذکر این مباحث تاریخی، پیش از آنکه به ذکر شرح حال شهدای کربلا بپردازد، یادآور شده که امکان نگارش کتاب به شیوه مقاتل برایش وجود ندارد؛ لذا ابتدا اسامی و انساب آنها را ذکر می‌کند و سپس به مقاتل می‌پردازد. وی شهدای از نسل ابوطالب را ذکر می‌کند که از آن جمله‌اند: مسلم بن عقیل، علی بن حسین(ع)، جعفر بن علی بن ابی‌طالب و عباس بن علی بن ابی‌طالب. او سپس تعداد فرزندان ابی‌طالب که در واقعه کربلا به شهادت رسیدند را - ‌به‌جز علی بن عقیل بن ابی‌طالب که اختلافی است و از ناسخ التواريخ نقل شده - ‌22 مرد دانسته است.

مقتل سیدالشهداء در انتهای مطالب با این خبر شروع شده: آن هنگام که اهل کوفه از فرود آمدن امام حسین(ع) در مکه و بیعت نکردن با یزید مطلع شدند، هیئتی را نزد آن حضرت فرستادند که از آن جمله بودند: ابوعبدالله جدلی، شبث بن ربعی، سلیمان بن صرد و مسیب بن نجبه؛ بزرگان کوفه از آن حضرت خواستند که با کوفیان بیعت و یزید را خلع کند. حضرت به آنها فرمود: برادر و پسر عمویم را نزد شما می‌فرستم؛ پس اگر مانند آنچه به من نوشته‌اند از آنها بیعت گرفت، به‌سوی آنها حرکت می‌کنم....

منبع

ویکی نور