آیه 270 سوره بقره
| <<269 | آیه 270 سوره بقره | 271>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
هر چه انفاق کنید و یا به نذر (و صدقه) دهید همانا خدا می‌داند، و (اگر در حق مسکینان ستم کنید) برای ستمکاران در دو جهان یار و معینی نخواهد بود.
و هر نفقه ای که انفاق کردید و هر نذری را که برعهده گرفتید، یقیناً خدا آن را می داند، [در نتیجه فرمانبر را پاداش می دهد و ستمکار به آیات خدا و حقوق مردم را عذاب می کند] و برای ستمکاران در قیامت یاوری نیست.
و هر نفقه‌اى را كه انفاق، يا هر نذرى را كه عهد كرده‌ايد، قطعاً خداوند آن را مى‌داند، و براى ستمكاران هيچ ياورى نيست.
هر چه را انفاق يا نذر كرده‌ايد، خدا به آن آگاه است. و ستمكاران را هيچ يارى و مددكارى نيست.
و هر چیز را که انفاق می‌کنید، یا (اموالی را که) نذر کرده‌اید (در راه خدا انفاق کنید)، خداوند آنها را می‌داند. و ستمگران یاوری ندارند.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«نَفَقَة»: بذل و بخشش. صرف مال. «أَنصَار»: یاوران. مددکاران.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«270» وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ نَفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُمْ مِنْ نَذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُهُ وَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ
وهر مالى را كه انفاق كرده‌ايد، يا نذرى را كه نذر كرده‌ايد، پس قطعاً خداوند آن را مى‌داند وبراى ستمگران هيچ ياورى نيست.
پیام ها
1- حال كه خداوند از انفاق ما با خبر است، پس بهترين مال را با والاترين اهداف خرج كنيم. «ما أَنْفَقْتُمْ ... فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُهُ»
2- انفاق، مخصوص ثروتمندان واموال زياد نيست، مال كم را نيز انفاق كنيد. «مِنْ نَفَقَةٍ» گاهى يك برگ زرد پائيزى، كشتى چندين مورچه در حوض مى‌شود.
3- ايمان به اينكه خداوند مى‌داند، بهترين دلگرمى براى انفاق وعمل به تعهّدات
«1». «مَتاعُ الدُّنْيا قَلِيلٌ» نساء، 77.
جلد 1 - صفحه 429
ونذرهاست. «فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُهُ»
4- تشويق و هشدار، در كنار هم عامل رشد است. جمله «فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُهُ» عامل تشويق، و جمله «ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ» هشدار است.
5- وفاى به نذر، واجب و ترك آن ظلم است. «نَذَرْتُمْ ... ما لِلظَّالِمِينَ»
6- ظلم به خود، راه توبه و كفّاره دارد، ولى در ظلمى كه به محرومان به خاطر ترك انفاق مى‌شود، ظالم هيچ ياورى ندارد. «وَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ»
7- شفاعت، شامل حال افراد بخيل نمى‌شود. «1» «وَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ»
8- اگر انگيزه بخل، استمداد و يارى خواستن از مال ومردم باشد، بدانيد هرگاه قهر خداوند بيايد، نه مال و نه مردم كارآيى ندارند. «ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ»
9- جرم، با جريمه بايد متناسب باشد. كسى كه در دنيا با انفاق، يار ديگران نيست، در آخرت هم ديگران ياور او نخواهند بود. «ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ نَفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُمْ مِنْ نَذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُهُ وَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ (270)
وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ نَفَقَةٍ: و آنچه صرف كرديد و مى‌كنيد اى مؤمنان از انفاق اندك يا بسيار در پنهانى يا آشكارا به طريق واجب يا مستحب به ريا يا اخلاص در طاعت يا معصيت، أَوْ نَذَرْتُمْ مِنْ نَذْرٍ: يا نذر نموديد نذر واجب از نذر معين يا غير معين، فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُهُ: پس بدرستى كه خداى تعالى مى‌داند آن را و به خوب و بد و حلال و حرام آن عالم است. و چون ذات الهى از تمام جزئيات امور آگاه است و هيچ چيز از علم او مخفى نخواهد بود، پس بر وفق آن جزا و سزا خواهد داد از ثواب و عقاب.
«1» اصول كافى، كتاب العقل و الجهل، حديث سوّم (جلد اوّل، صحفه 11)
تفسير اثنا عشرى، ج1، ص: 494
وَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ: و نيست مر ستمكاران كه انفاق كنند به ريا يا در معاصى يا به نذر خود وفا نكند، هيچ يارى و نصرت كننده در آخرت كه ايشان را از عذاب برهاند و خلاص كند. تسميه ايشان به ظالمان جهت آنست كه وضع انفاق و نذر كرده‌اند در غير محل خود و ظلم به نفس خود نموده‌اند به صرف نفقه در معاصى و تخلف نذر، كه هر دو موجب عذاب آخرت است.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ نَفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُمْ مِنْ نَذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُهُ وَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ (270)
ترجمه
و آنچه انفاق نموديد از نفقه يا نذر كرديد نذرى را پس بدرستيكه خداوند ميداند آنرا و نيست مر ستمكاران را كسى از ياوران..
تفسير
نفقه مالى است كه انفاق ميشود و آنچه كم باشد چه زياد چه پنهان انفاق شود چه آشكار چه بجا باشد چه بيجا و نذر چه در طاعت باشد چه در معصيت چه معين باشد چه مطلق خدا ميداند و جزاى آنرا ميدهد و نيست ستمكارانى را كه زكوة نمى- دهند و انفاق ميكنند در مخالفت با حق و وفا بنذر نمى‌كنند و نذر ميكنند در
جلد 1 صفحه 347
معصيت هيچ ياورى در آخرت كه بتواند كمكى با آنها نمايد يا دفع نمايد از آنها عذاب الهى را.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ ما أَنفَقتُم مِن نَفَقَةٍ أَو نَذَرتُم مِن نَذرٍ فَإِنَّ اللّه‌َ يَعلَمُه‌ُ وَ ما لِلظّالِمِين‌َ مِن أَنصارٍ (270)
وَ ما أَنفَقتُم مِن نَفَقَةٍ عطف بآيات سابقه راجع بانفاقات، و كلمه ما عام است جميع انفاقات واجبه و مستحبّه را شامل است مِن نَفَقَةٍ آن مالي که انفاق ميشود هر چه باشد و هر مقدار که باشد.
أَو نَذَرتُم مِن نَذرٍ نذر يكي از متعلّقات احكام است و كتاب نذر يكي از كتب فقهيّه است و اقسام بسياري و فروع زيادي دارد که در فقه متعرّض هستند، و معناي نذر لغة بمعني خوف است چنانچه انذار بمعني اخافه و ترسانيدن است و ناذر بواسطه خوف نرسيدن بمطلوب خود نذر ميكند و شرعا بمعناي اينست که انسان امري را بر خود حتم و واجب كند بسبب نذر و متعلّق نذر بايد شرعا راجح باشد يا واجب يا مستحب‌ّ که بشود بواسطه او تقرّب پيدا كند، پس نذر مباح و مكروه و حرام منعقد نميشود، بلي اگر متعلّق واجب باشد وجوبش مؤكّد ميشود نه اينكه دو وجوب پيدا كند چون وجوب قابل تكرّر نيست و ثمره نذر اينست که در ترك متعلّق كفّاره تعلّق ميگيرد و بدون نذر فقط ترك واجب شده، و اگر مستحب‌ّ باشد بواسطه نذر واجب ميشود و عنوان استحبابش مندك ميشود نه اينكه دو حكم استحباب و وجوب با هم مجتمع شود زيرا اجتماع ضدّين يا آنچه در حكم ضدّين است محال است.
و صيغه نذر للّه علي‌ّ كذا و بفارسي و ساير لغات هم منعقد ميشود و بساير صيغ هم منعقد ميشود مثل (نذرت للّه هكذا) و امّا بمجرّد قصد بدون تلفّظ معلوم نيست اگر چه احوط است.
و در مخالفت نذر كفّاره تعلّق ميگيرد و در كفّاره آن اختلاف است مشهور قائلند که مثل كفّاره افطار رمضان است مخيّر بين عتق رقبه يا صيام شهرين يا اطعام ستّين مسكينا، و بعضي گفتند مثل كفّار قسم است که اطعام ده مسكين يا كسوه ده مسكين
جلد 3 - صفحه 54
يا عتق رقبه و اگر متمكن نباشد سه روز روزه چنانچه در قرآن ميفرمايد فَكَفّارَتُه‌ُ إِطعام‌ُ عَشَرَةِ مَساكِين‌َ مِن أَوسَطِ ما تُطعِمُون‌َ أَهلِيكُم أَو كِسوَتُهُم أَو تَحرِيرُ رَقَبَةٍ فَمَن لَم يَجِد فَصِيام‌ُ ثَلاثَةِ أَيّام‌ٍ مائده آيه 91. لكن قول مشهور اقوي و احوط است.
و نذر دو قسم است مطلق و معلّق: نذر مطلق اينست که نذر ميكند فلان عبادت را بجا بياورد، و معلّق نذر ميكند فلان عبادت را بجا بياورد در صورتي که فلان امر واقع شود مثلا مريضش شفا يابد يا مسافرش از سفر برگردد يا گرفتاريش رفع شود يا حاجتش برآورده شود و امثال اينها که در صورت تحقّق معلّق عليه واجب ميشود و بدون او واجب نيست بخلاف مطلق که مطلقا واجب است.
و نيز منقسم ميشود بنذر جايز يعني جايز است اينکه نذر را بكند و منعقد ميشود و نذر حرام يعني حرام است اينکه نذر و منعقد نميشود مثل نذر معصيت و اينکه هم دو قسم است مطلق و معلّق:
مطلق: مثل اينكه نذر كند خمر بخورد يا زنا بكند. و معلّق: نذر كند که اگر فلان واجب را بجا آوردم زجرا علي الطاعه يا فلان حرام را بجا آوردم رغبة علي المعصية فلان صدقه را يا عبادت را بجا آورم، و امّا اگر عكس باشد رغبة علي الطاعة و زجرا عن المعصية جايز است.
فَإِنَّ اللّه‌َ يَعلَمُه‌ُ چون علمش بهمه چيز ظاهر و باطنش و خصوصيّات آن و قصد منفق و ناذر احاطه دارد و البتّه هر چه مقتضي جزاء است جزاء خواهد داد.
وَ ما لِلظّالِمِين‌َ مِن أَنصارٍ لفظ الظالمين اگر چه جمع محلّي بالف و لام است و افاده عموم ميكند لكن بمناسبت حكم و موضوع مراد ظالم غير مؤمن است زيرا مؤمن اگر چه ظالم باشد چه ظلم بنفس که مورد آيه است و چه ظلم بغير که بواسطه ايمانش هم قابل رحمت و مغفرت است و هم قابل شفاعت منتهاي امر اگر نسبت بحقوق النّاس باشد ممكن است خداوند از فضل و كرمش آن قدر بمظلوم عنايت فرمايد تا از
جلد 3 - صفحه 55
ظالم راضي شود و از حقّش صرف نظر كند (اللّهم ارض عنّا خصمائنا و ادّ عنّا حقوقهم بجاه محمّد و آله صلّي اللّه عليه و آله و سلّم).
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 270)- چگونگی انفاقها! در این آیه و آیه بعد سخن از چگونگی انفاقها و علم خداوند نسبت به آن است. نخست می‌فرماید: «آنچه را که انفاق می‌کنید یا نذرهایی که (در این زمینه کرده‌اید) خداوند همه آنها را می‌داند» (وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ نَفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُمْ مِنْ نَذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ یَعْلَمُهُ).
کم باشد یا زیاد، خوب باشد یا بد، از طریق حلال تهیه شده باشد یا حرام، همراه با منت و آزار باشد یا بدون آن خدا از تمام جزئیات آن آگاه است.
و در پایان آیه می‌فرماید: «و ظالمان یاوری ندارند» (وَ ما لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنْصارٍ).
«ظالمان» در اینجا اشاره به ثروت اندوزان بخیل و انفاق‌کنندگان ریاکار، و منت گذاران و مردم آزاران است که خداوند آنها را یاری نمی‌کند، و انفاقشان نیز در دنیا و آخرت یاورشان نخواهد بود.
آری! آنها نه در دنیا یار و یاوری دارند و نه در قیامت شفاعت کننده‌ای و این خاصیت ظلم و ستم، در هر چهره و به هر شکل است.
ضمنا این آیه دلالت بر مشروعیت نذر می‌کند.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
