حضرت علی اکبر علیه السلام
علی بن حسین بن علی بن ابی طالب فرزند بزرگ سيدالشهدا که مشهور به علی اکبر و شبه پيامبر (ص) می باشد. كنيه او ابو الحسن است كه در روز عاشورا در کربلا به شهادت رسید.
محتویات
مادر ایشان
نام مادر على اكبر ، لیلی بوده است . نام وى را آمنه [۱] ، بَرّه و مُرّه نيز گفته اند. پدر او ، ابو مُرّه ، صحابه پيامبر صلى الله عليه و آله و مادرش ميمونه ، دختر ابو سفيان است.
جدّ ليلى، عروة بن مسعود ثقفى ، از بزرگان صحابه است كه در رُخداد صلح حديبيه ، به نمايندگى از قريش ، نزد پيامبر (صلى الله عليه و آله آمد. پيامبر صلى الله عليه و آله) وى را پس از اختيار كردن اسلام، جهت تبليغ دين ، به سوى قبيله اش ثقيف فرستاد و وى بر اثر اصابت تيرى به شهادت رسيد . چون خبر شهادت وى به پيامبر صلى الله عليه و آله رسيد، فرمود : مَثَل عروه ، مَثَل صاحب ياسين [۲] است كه قومش را به سوى خدا دعوت كرد؛ ولى آنها او را كُشتند .
در مورد زندگى اين بانو، از جمله تاريخ ولادت و وفات، مدّت عمر، زمان ازدواج و... ، آگاهى هاى معتبرى در دست نيست. سند معتبرى براى حضور او در واقعه كربلا وجود ندارد؛ بلكه برخى متأخّران ، درگذشت او را قبل از واقعه كربلا دانسته اند .
تاریخ تولد
بنا به نقلى ، على اكبر ، در يازدهم شعبان سال سى و سوم هجرى[۳]، متولّد شد.[۴]ابوالفرج مى نويسد كه او در زمان خلافت عثمان زاده شد ولى از سال ولادتش نام نمى برد. [۵] صاحب اعيان الشيعه سال ولادت او را 35 يا 41 هجرى نوشته است.[۶]
نام گذاری حضرت به علی اکبر
امام حسين عليه السلام به دليل شدّت علاقه اى كه به نام پدر بزرگوارش داشت ، نام سه فرزند پسرِ خود را «على» گذاشت . از اين رو ، اوّلى به «علىِ اکبر (بزرگ تر)» و دومى به «علىِ اوسط (ميانه)» و سومى به «علىِ اصغر (كوچك تر)» معروف شدند .
شمارى از بزرگان ، مانند شيخ طوسى و شيخ مفيد ، امام زين العابدين عليه السلام را بزرگ ترين فرزند امام حسين عليه السلام دانسته اند ؛ ولى اين نظريّه ، خلاف رأى مشهور سيره نويسان و نَسَب شناسان است.
در رد این نظریه ابو الفرج ، در مقاتل الطالبيّين خود ، نقل كرده كه يزيد به امام زين العابدين عليه السلام گفت : نامت چيست؟ ايشان به او پاسخ داد : «على» . يزيد گفت : مگر على را خدا نكُشت؟ فرمود : «برادر بزرگ ترى به نام على داشتم كه شما او را كُشتيد.»
شایستگی برای خلافت از نظر معاویه
معاويه ، او را شايسته ترين فرد براى خلافت مى دانست و او را چنين توصيف كرد : شايسته ترين فرد براى اين كار (خلافت) ، على بن الحسين بن على عليهماالسلام است . جدّش پيامبر خدا صلى الله عليه و آله است و دليرى بنى هاشم ، سخاوت بنى اميّه و فخر ثقيف را دارد . البتّه اين سخن معاويه ، در واقع ، يك موضعگيرى سياسى ، به منظور نفى خلافت از خاندان رسالت است ، نه اين كه واقعا او خلافت را حقّ على اكبر مى دانسته است .
حضرت علی اکبر (علیه السلام) در کربلا
همين طور ، مشهور است كه : على اكبر ، اوّلين شهيد اهل بيت بوده و طبرى و ابو الفرج ، به اين مطلب ، تصريح كرده اند و در «زيارت ناحيه» هم آمده است .
سن حضرت در زمان شهادت
در باره سنّ على اكبر در هنگام شهادت در كربلا ، اختلاف نظر وجود دارد و تا بيست و هشت سال هم گزارش شده است. نظر به اختلاف در تاريخ ولادت على اكبر درباره سن او به هنگام شهادت نيز اختلاف است. ابن شهرآشوب مى نويسد كه او هنگام شهادت هجده سال داشت و سپس نقل مى‌كند كه 25 سال هم گفته‌اند. [۷] شيخ مفيد، سنّ او را نوزده سال مى داند [۸]؛ ليكن بنا بر نظريّه مشهور ـ كه وى بزرگ تر از امام زين العابدين عليه السلام بوده است ـ و با عنايت به اين كه امام زين العابدين عليه السلام هنگام واقعه عاشورا ، بيست و سه سال داشته ، بايد سنّ على اكبر ، بيش از اين باشد و لذا گزارش هاى مبنى بر «ولادت وى در زمان خلافت عثمان» و ۲۵ ساله بودن وى در وقت شهادت» ، درباره سن ايشان ، واقع بينانه تر به نظر مى رسد .
پانویس
- ↑ در نسبُ قريش «آمنه» يا «ليلى» آمده است.
- ↑ مقصود از «صاحب ياسين» ، مؤمنى است كه خداوند ، داستان او را در سوره «يس» (آيه ۲۰) آورده است .
- ↑ اين نقل ، مربوط به مقتل الحسينِ مُقَرَّم است و در منابع كهن و معتبر ، يافت نشد .
- ↑ در السرائر و مَقاتل الطالبيّين آمده است كه در زمان خلافت عثمان به دنيا آمده است.
- ↑ مقاتل الطالبيين، ص 81، دارالمعرفة
- ↑ . اعيان الشيعه، ج 8، ص 206.
- ↑ مناقب، ج 4، ص 118
- ↑ الارشاد، ص 238، مكتبة بصيرتى.
منابع
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف
 |
|||
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||
