حسین مظاهری اصفهانی

تولد و دوران کودکی

مرجع عالی‌قدر حضرت آیت الله العظمی آقای حاج شیخ حسین مظاهری، در سال 1312 هجری شمسی در «تیران» یکی از شهرستان‌های استان اصفهان و در خانواده‌ای مذهبی و روحانی و دوستدار خاندان پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم پا به عرضه وجود نهادند. تقید به شریعت و کوشش برای انجام واجبات و ترک محرمات الهی از ویژگی‌های برجسته خانواده آیت الله العظمی مظاهری به ویژه والد ایشان، مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ حسن مظاهری بود که این مسأله، سهم بسزایی در رشد و تعالی روحی ایشان و علاقه‌مندی معظم‌له در حوزه علمیه داشت.

دوران تحصیل

آیت الله العظمی مظاهری با پایان دادن به تحصیلات غیرحوزوی در سال 1326 هجری شمسی، برای تحصیل علوم دینی وارد حوزه علمیه اصفهان شدند. حوزه علمیه اصفهان در دوره‌های قبل به ‌ویژه در عصر صفوی با ظهور عالمانی برجسته و سترگ و برپایی جلسات علمی درخشش فراوان داشت.

در دوره‌ای که آیت الله العظمی مظاهری به تحصیلات حوزوی روی آورده بود، حوزه اصفهان اگر چه درخشش پیشین را نداشت؛ اما همچنان از استادان بزرگ و حوزه‌های بحث و درس خالی نبود. معظم‌له در ابتدا به مدرسه مسجد سید اصفهان که مقبره مرحوم سید شفتی نیز در آنجاست، وارد شده و مشغول به تحصیل شدند.

آیت الله العظمی مظاهری دروس دوره ادبیات و نیز بخشی از دوره سطح را در اصفهان در نزد استادان بزرگ آن دیار فراگرفته و در سال 1330 هجری شمسی به منظور تکمیل تحصیلات خود و بهره‌مندی از محضر استادان حوزه علمیه قم به این حوزه سترگ پای نهادند و پس از پایان تحصیلات سطح عالیه در درس خارج فقه و اصول اعاظم حوزه علمیه قم شرکت جسته و در کنار آن به فراگیری دروس فلسفه همانند اسفار و شفا و نیز تفسیر و کلام پرداختند.

معظم‌له در طی این سال‌ها از تدریس دروس حوزوی نیز غافل نمانده و از آغاز تحصیل، دورس فراگرفته را تدریس می‌کردند. ایشان عوامل کامیابی خود در زمینه‌های علمی را انتخاب استادان و هم مباحثه‌های خوب، تلاش برای مانع نشدن امور دنیوی در تحصیل، منظم بودن و تقویت دروس پایه می‌دانند.

اساتید

آیت الله العظمی مظاهری، با ورود به حوزه علمیه اصفهان دروس ادبیات را خدمت دو عالم ادیب، مرحوم حاج آقا جمال خوانساری و حاج آقا احمد مقدس فراگرفته و دروس سطح را نزد حضرات آیات خادمی، فیاض، طیب، ادیب و مدرس و منظومه حاجی سبزواری را در محضر مرحوم آیت الله حاج شیخ محمود مفید آموختند.

با ورود به حوزه علمیه قم، کتاب مکاسب و کفایة الاصول را نزد مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالجواد جبل عاملی و مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی و مرحوم آیت الله مجاهدی و مرحوم آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری و مرحوم آیت الله سید محمدباقر سلطانی قدس سرهم خواندند و آن‌گاه پیش از هشت سال در دروس خارج فقه حضرت آیت الله العظمی بروجردی و ده سال در دروس خارج فقه و اصول حضرت امام خمینی قدس سره و بیش از دوازده سال در دروس خارج فقه و اصول آیت الله العظمی محقق داماد حاضر گشتند. همچنین اسفار ملاصدرا، شفای بوعلی سینا و دروس تفسیری و اعتقادی را نزد علامه طباطبائی فراگرفتند.

فعالیت‌های علمی و فرهنگی

حضرت آیت الله العظمی مظاهری در سال‌های زندگی پربرکت خود خدمات علمی، فرهنگی و اجتماعی فراوانی را به انجام رسانیده‌اند که تا هم اکنون نیز ادامه دارد. از جمله خدمات معظم‌له که تحول بزرگی در حوزه‌های علمیه ایجاد کرد، اهتمام ویژه به درس اخلاق و پرورش روحیه معنوی فضلاء و طلاب جوان بود.

ایشان پیش از انقلاب با اصرار و استقبال فضلاء و طلاب درس اخلاق خود را ابتدا در مدرسه فیضیه قم آغاز کردند. و اکنون متجاوز از چهل و پنج سال است که این دروس به طور مداوم تشکیل می‌گردد و از این رهگذر، شاگردان و طلاب فاضلی به مکتب شیعه تقدیم شده است.

آیت الله العظمی مظاهری در امر سامان دادن به حوزه‌های علمیه نیز در پیش و پس از انقلاب خدمات شایانی داشته‌اند. از جمله در پیش از انقلاب، به همراه بزرگانی چون آیت الله مصباح یزدی و آیت الله خرازی در تنظیم و تدوین برنامه‌های علمی و آموزشی موسسه در راه حق شرکت جستند که برکات بسیار عظیمی را به همراه داشت.

در سال 1374 هجری شمسی نیز با هجرت ایشان از حوزه علمیه قم به شهر اصفهان، حوزه علمیه اصفهان استقلال یافت. در دوره حضور معظم‌له در اصفهان نیز خدمات فراوانی به آن حوزه کهن ارزانی گشته که از جمله می‌توان به تاسیس «مرکز مدیریت حوزه علمیه اصفهان»، «مرکز آموزش‌های تخصصی حوزه علمیه اصفهان»، «مرکز مشاوره حوزه علمیه اصفهان»، «مرکز خدمات حوزه علمیه اصفهان با بخش‌های مختلف بیمه، مسکن، قرض الحسنه، دفتر تعاون و...»، «مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان» و نیز «مرکز رسیدگی به امور مساجد استان اصفهان» اشاره کرد.

تدريس و تأليف

آيت الله العظمي مظاهري ساليان بسياري در حوزه‌هاي علميه علاوه بر دروس اخلاق به تدريس دروس مختلف فقهي، اصولي، فلسفي، اقتصادي و... پرداخته‌اند. ايشان چندين بار شرح منظومه، نهايةالحکمة و بخش‌هائي از اسفار اربعه را تدريس نموده و از سال 1356 تاکنون به تدريس دروس خارج فقه و اصول اشتغال داشته‌اند.

معظم‌له طي اين سال‌ها بسياري از ابواب فقهي همانند طهارت، صلوة، صوم، خمس، زکات، حج، امر به معروف و نهي از منکر، بيع، اجاره، مضاربه، شرکت، ضمان، حواله، کفالت، صلح، حجر، قرض، فلس، قضا، شهادات، حدود و ديات، ولايت فقيه و... همچنين بيش از پنج دوره کامل مباحث علم اصول فقه و يک دوره مبحث قواعد فقهيه را در حوزه علميه قم و اصفهان تدريس فرموده‌اند. معظم‌له در ضمن تدريس از تأليف و پژوهش نيز غافل نبوده و کتاب‌هاي فراواني را به ميراث مکتوب شيعه افزوده‌اند. فهرست آثار و تأليفات منتشر شده آيت الله العظمي مظاهري، بدين شرح است:

قرآن کريم:

• 1- معارف اسلام در سوره يس؛

• 2- معاد در قرآن؛

فقه:

• 3- الحاشية علي العروة الوثقي؛

• 4- رساله توضيح المسائل (احکام، اخلاق، عقائد)؛

• 5- فقه الولاية والحکومة الاسلاميه (تقريرات درس خارج فقه ولايت فقيه معظم‌له) 3 جلد؛

• 6- مناسک حج؛

• 7- احکام عمره مفرده؛

• 8- استفتائات حج و عمره؛

• 9- نکته‌هايي پيرامون ولايت فقيه و حکومت ديني؛

• 10- 70 نکته فقهي و اخلاقي مورد احتياج در حج و عمره؛

• 11- عصاره دين

12- عوائد الاصول الصّغير

رجال:

• 11- «الثقاة الاخيار من رواة الاخبار»: اين کتاب که «موسوعه رجاليون ثقه» مي‌باشد، مشتمل بر يک مدخل و سه باب است. مدخل کتاب، شامل ده مقدمه اصلي است که در آن مباني رجالي حضرت آيت الله العظمي مظاهري مدظله العالي به قلم معظم‌له تحرير شده است. پس از آن، سه باب اصلي کتاب اختصاص به «اسماء، کنيه و القابِ» رجاليون ثقه دارد. در پايان کتاب نيز فهارس عامه‌اي مشتمل بر پانزده فهرست تنظيم شده است که امکان دسترسي خوانندگان و محققان را به مطالب گوناگون کتاب تسهيل مي‌نمايد.

اعتقادات:

• 14- اليوم الآخر

• 15- الامامة و الولاية في القرآن (با همکاري حضرات آيات:محمدي گيلاني، محمد يزدي، مصباح، موسوي)

• 16- برنامه زندگي

• 17- اسلام آيين رستگاري (شرح اصول و فروع دين اسلام)

اخلاق:

• 18- دراسات في الاخلاق و شئون الحکمة العلميّة

• 19- عوامل کنترل غرائز در زندگي انسان

• 20- جهاد با نفس (4 جلد)

• 21- فرماندهي در اسلام

• 22- اخلاق در خانه

• 23- فضائل و رذائل اخلاقي

• 24- تربيت فرزند در اسلام

• 25- جبهه و جهاد اکبر

• 26- خانواده در اسلام

• 27- به سوي حق

• 28- ويژگي هاي معلّم خوب

• 29- در ساحل سپيده اخلاص

• 30- اخلاق و خودسازي

• 31- آفتاب پرهيزکاري

• 32- اخلاقيات العلاقة الزوجيّة

• 33- اخلاق و جوان (2 جلد)

• 34- اخلاق در اداره

• 35- کاوشي نو در اخلاق اسلامي (2 جلد)

• 36- اخلاق و خودسازي در مکتب اهل بيت «عليهم‌السّلام»

• 37- حديث اهل نظر

• 38- اخلاق در توحيد

• 39- حريم‌هاي اخلاق در آئينه احکام

• 40- راز عروج

• 41- اخلاق فرماندهي

• 42- اعتکاف، سلوک منتظران

• 43- روزه، سلوک پرهيزکاران

• 44- راهکارهاي عملي درمان وسواس

• 45- حج، سلوک خداياجون

• 46- مشق اخلاق(دفتر اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم)

• 47- نماز، نجواي مؤمنان

• 48 - دانش اخلاق اسلامي(4 جلد)

• 49- محدودۀ پرواز انسان

• 50- معاد، سرنوشت جاودانۀ انسان

• 51- صبر، کيمياي سعادت انسان

• 52- پرسش و پاسخ: سيماي زن در اسلام

• 53- پرسش و پاسخ: ازدواج و خانواده

• 54- پرسش و پاسخ: پرسش‌هاي جوانان

عرفان:

• 55- اسرار حج

• 56- سير و سلوک؛ مقدّمه

• 57- سير و سلوک؛ يقظه

• 58- سير و سلوک؛ توبه

[انتشار شرح ساير منازل سير و سلوک تا منزل هفتم در دست اقدام است.]

حديث:

• 59- شرح و تفسير دعاي کميل (3 جلد)

• 60- شرح و تفسير دعاي سحر (2 جلد)

• 61- شرح و تفسير مناجات شعبانيه (2 جلد)

• 62- الحکومة الاسلامية في احاديث الشيعة الاماميّة (با همکاری حضرات آیات: خرازی، مصلحی، شهید سلطانی و استادی)

اقتصاد اسلامي:

• 63- احکام اقتصادي در مورد زمين

• 64- مقايسه بين سيستم اقتصادي (3 جلد)

• 65- التوازن الاسلامي بين الدنيا و الآخرة (با همکاري حضرات آيات: خرازي، مصلحي، شهيد سلطاني و استادي)

تاريخ و سيره:

• 66- زندگاني چهارده معصوم

• 67- تجلّي حق (نگرشي اخلاقي بر فضائل و سيره پيامبر اکرم صلّي‌الله‌عليه‌وآله)

• 68- مظهر حق (نگرشي اخلاقي بر فضائل و سيره اميرالمومنين عليه‌السّلام)

• 69- پرسش و پاسخ: سيره و فضائل حضرت زهرا

نرم‌افزارهاي منتشر شده

اخلاق:

• 1- نرم افزار خورشيد معرفت (حاوي 120 ساعت صوت از دروس اخلاق معظّم‌له)

• 2- نرم افزار صفاي دل، دفتر اوّل(حاوي 100 ساعت صوت از دروس اخلاق معظّم‌له)

• 3- نرم افزار صفاي دل، دفتر دوّم(حاوي 70 ساعت صوت از دروس اخلاق معظّم‌له و متن برخي از کتب اخلاق)

• 4- نرم افزار تهذيب نفس، شامل دروس اخلاق معظم‌له به صورت صوتي

• 5- نرم افزار ازدواج و خانواده شامل سلسله مباحث اخلاقي معظم‌له در زمينه ازدواج و خانواده (حاوي120 سخنراني صوتي)

• 6- عاشورا؛ معلّم اخلاق

• 7- اخلاق از ديدگاه قرآن و عترت(تبيين فضائل و رذائل اخلاقي)

• 8- ره توشه حج (بيانات اخلاقي پيرامون حج و عمره)

• 9- عوامل سقوط انسان

• 10- فضیلت‌های فراموش شده

• 11- حق‌النّاس از ديگاه قرآن و عترت

• 12- اخلاق کسب و کار

تاريخ و سيره:

• 13- نرم افزار تجلّي حقّ (حاوي 60 جلسه صوتي وتصويري از بيانات معظّم‌له پيرامون شخصيت و سيره پيامبراعظم«صلّي‌الله‌عليه‌وآله»)

• 14- نرم افزار تجلي کوثر (بيانات معظّم‌له پيرامون شخصيت و سيره حضرت زهرا «سلام‌الله‌عليها»)

تفسير قرآن کريم:

• 15- نرم افزار انسان در قرآن، شامل دروس تفسيري قرآن کريم معظّم‌له با موضوعات: هدف از خلقت، کرامت، سعادت و شقاوت و . . . ، به صورت صوتي

• 16- تقسير اخلاقي قرآن کريم(جزء اول)

• 17- تفسير اخلاقي سورۀ مبارکۀ لقمان

مهدويت:

• 18- نرم افزار مهر پنهان، شامل دفتر اول از سلسله مباحث مهدويت معظم‌له و به صورت صوتي

• 19- ‌نرم افزار مهر پنهان ، دفتر دوم (حاوی 41 جلسه صوت از مباحث مهدویت معظم‌له و متن برخی از کتب اخلاقي)

دروس خارج فقه:

• 20- رسالۀ توضيح المسائل

• 21- نرم افزار کتاب الاجاره، صوت و متن 99 جلسه از دروس خارج فقه

• 22- نرم افزار کتاب المضاربه، صوت و متن 59 جلسه از دروس خارج فقه

• 23- نرم افزار کتاب الضّمان، صوت و متن42 جلسه از دروس خارج فقه

• 24- نرم افزار کتاب الحواله، صوت و متن 21 جلسه از دروس خارج فقه

• 25- نرم افزار کتاب الکفالة، صوت و متن 11 جلسه از دروس خارج فقه

• 26- نرم افزار کتاب الصلح، صوت و متن 24 جلسه از دروس خارج فقه

• 27- نرم افزار کتاب الحجر، صوت و متن 36 جلسه از دروس خارج فقه

• 28- نرم افزار کتاب القرض، صوت و متن41جلسه از دروس خارج فقه

• 29- نرم افزار کتاب الفلس، صوت و متن 32 جلسه از دروس خارج فقه

• 30- نرم افزار کتاب الشرکة، صوت و متن 13جلسه از دروس خارج فقه

• 31- نرم افزار کتاب القضاء، صوت و متن 147جلسه از دروس خارج فقه

• 32- نرم افزار کتاب الشّهادات، صوت و متن 86 جلسه از دروس خارج فقه

• 33- نرم افزار کتاب الحدود و التّعزيرات، صوت و متن 117 جلسه از دروس خارج فقه

• 34- نرم افزار کتاب القصاص، صوت و متن 88 جلسه از دروس خارج فقه

• 35- نرم افزار کتاب الديات، صوت و متن 101 جلسه از دروس خارج فقه

• 36- نرم افزار کتاب الطّهاره، صوت و متن 512 جلسه از دروس خارج فقه

• 37- نرم افزار کتاب النّکاح، صوت و متن 244 جلسه از دروس خارج فقه

• 38- نرم افزار کتاب الطّلاق به ضميمۀ مباحث خلع و مبارات، صوت و متن 81 جلسه از دروس خارج فقه

دروس خارج اصول:

• 39- نرم افزار اصول الفقه؛ دفتر اوّل: مباحث الفاظ (صوت و متن کامل 264 جلسه از دروس خارج اصول)

• 40- نرم افزار اصول الفقه؛ دفتر دوّم: مباحث عقلیه (صوت و متن کامل 365 جلسه از دروس خارج)

41- نرم افزار اصول الفقه؛ دفتر سوّم: قواعد فقهیّه (صوت و متن کامل 307 جلسه از دروس خارج اصول)

همچنین آیت الله العظمی مظاهری مدظله‌العالي در زمینه‌های دیگر اسلامی نیز تحقیقات و کتب فراوانی نگاشته‌اند که تاکنون به چاپ نرسیده است که از آن جمله می‌توان به تقریرات فقه و اصول اساتیدشان، کتب و رساله‌های متعدد فقهی و اصولی، کتاب ولایة الفقیه، دوره کامل اصول فقه، رسالة فی العرفان، رسالة فی المعاد، المالکیه فی الاسلام و... اشاره کرد.