آیه 5 سوره فاطر
| <<4 | آیه 5 سوره فاطر | 6>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
ای مردم، البته وعده (قیامت در کتاب) خدا حق است پس مبادا که زندگانی دنیا (ی فانی) شما را مغرور سازد و مبادا شیطان فریبنده (از قهر و انتقام حق) به (عفو) خدا مغرورتان گرداند.
ای مردم! بی تردید وعده خدا [درباره قیامت] حق است، پس این زندگی دنیا [ی زودگذر،] شما را نفریبد و شیطان فریبنده، شما را [به کرم] خدا مغرور نکند.
اى مردم، همانا وعده خدا حق است. زنهار تا اين زندگى دنيا شما را فريب ندهد، و زنهار تا [شيطانِ] فريبنده شما را در باره خدا نفريبد.
اى مردم، وعده خدا حق است. زندگى دنيا شما را نفريبد، و آن شيطان فريبنده به خدا مغرورتان نگرداند.
ای مردم! وعده خداوند حقّ است؛ مبادا زندگی دنیا شما را بفریبد، و مبادا شیطان شما را فریب دهد و به (کرم) خدا مغرور سازد!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«وَعْدَ اللهِ»: وعده‌هائی همچون: قیامت، حساب و کتاب، بهشت و دوزخ. «الْغَرُوُر»: بسیار گول زننده. مراد اهریمن، مال و دارائی، شهوات و لذّات، و بالاخره هر چیزی است که انسان را از راه به در برد (نگا: لقمان / ).
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ «5»
اى مردم! وعده‌ى خداوندى حقّ است؛ پس زندگى دنيا شما را فريب ندهد و مبادا (شيطان) فريبكار شما را فريب دهد و به (كَرَم) خدا مغرور سازد.
نکته ها
«غرور» به كسى گفته مى‌شود كه بسيار فريبكار باشد و به دليل آيه‌ى بعد مراد از آن در اين جا شيطان است.
شايد مراد از مغرور شدن به خدا در جمله «لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ» اين باشد كه شيطان، انسان را به عفو و بخشش خدا مغرور سازد و يا از طريق تحريف، بدعت و سهل‌انگارى نسبت به احكام و قانون الهى، به تكرار گناه وادار كند.
آغاز اين سوره درباره‌ى توحيد بود، آيه‌ى قبل درباره‌ى نبوّت و اين آيه درباره‌ى معاد است.
مانند اين آيه در سوره‌ى لقمان آيه 33 نيز آمده است.
پیام ها
1- گروهى با زندگى مادّى و دنيوى فريب مى‌خورند، امّا گروهى زرق و برق دنيا آنان را گول نمى‌زند، بلكه شيطان فريبكار منحرفشان مى‌نمايد. «لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ»
2- براى تربيت، بايد هشدارها تكرار شود. «فَلا تَغُرَّنَّكُمُ- وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ»
3- ايمان به معاد، بهترين وسيله‌ى بازدارنده از فريب دنيا است. «وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ»
4- وعده‌هاى الهى حقّ است، ولى وعده‌هاى شيطان پوچ و فريبنده. «وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ»
تفسير نور(10جلدى)، ج7، ص: 475
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ «5»
بعد، از تسويلات شيطانى و غرور به دنيا كه موجب غفلت است تذكر فرمايد:
يا أَيُّهَا النَّاسُ: اى گروه مردمان، إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌ: بدرستى كه وعده خدا در حشر و جزا راست و درست و در آن تخلف نيست، فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا: پس مغرور نسازد و فريب ندهد شما را زندگانى دنيا و غافل نسازد از امر آخرت و طلب سعادت، وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ: و بايد كه فريب ندهد شما را به كرم خدا شيطان بسيار فريب دهنده.
تبصره:
خداوند منان از راه لطف و مرحمت نسبت به بندگان آگاه فرمايد ايشان را به دو دشمن بزرگ كه فريب دهنده‌اند: يكى دنيا كه به زخارف و تزئينات و شهوات فانيه خود، و ديگر شيطان به تسويلات خود كه آرزوى
جلد 11 - صفحه 14
مغفرت در دل شما افكند تا شما را اصرار نمايد بر معصيت؛ اگرچه مغفرت امرى است ممكن الوقوع، اما كسب گناه به اين اميد، مانند تناول زهر است به اميد رفع طبيعت مر آن را يا مقاومت با آن؛ و بزرگان فرموده‌اند: يكى از مكايد و حيل شيطان تسويف در توبه است، به اين معنى كه توبه بنده را بتأخير اندازد و وسوسه مى‌كند كه چون فرصت باقى است، به فلان گناه اقدام نما و بعد از آن توبه كن، غافل از آنكه عقوبت گناه متحقق، و بر فرض توبه قبول آن مشكوك مى‌باشد، حضرت امير المؤمنين عليه السلام فرمايد: ترك الذّنب اهون من طلب التّوبة: «1» ترك گناه آسانتر است از طلب توبه.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
الْحَمْدُ لِلَّهِ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ جاعِلِ الْمَلائِكَةِ رُسُلاً أُولِي أَجْنِحَةٍ مَثْنى وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ يَزِيدُ فِي الْخَلْقِ ما يَشاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ «1» ما يَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِكَ لَها وَ ما يُمْسِكْ فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ «2» يا أَيُّهَا النَّاسُ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ هَلْ مِنْ خالِقٍ غَيْرُ اللَّهِ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ «3» وَ إِنْ يُكَذِّبُوكَ فَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ «4»
يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ «5»
ترجمه
ستايش مر خدايرا است كه آفريننده آسمانها و زمين است قرار دهنده فرشتگان را پيامبرانى صاحبان بالها دو دو و سه سه و چهار چهار مى‌افزايد در آفرينش آنچه ميخواهد همانا خدا بر همه چيز توانا است
آنچه بگشايد خدا براى مردمان از رحمت پس نيست باز گيرنده‌ئى براى آن و آنچه را باز گيرد پس نيست رها كننده‌ئى برايش پس از او و او است قالب درست كردار
ايمردمان ياد كنيد نعمت خدا را بر شما آيا هست آفريننده‌ئى بجز خدا كه روزى دهد شما را از آسمان و زمين نيست خدائى مگر او پس بكجا برگردانيده ميشويد
و اگر تكذيب ميكنند ترا پس بتحقيق تكذيب كرده شدند پيغمبرانى پيش از تو و بسوى خدا بازگردانده ميشود كارها
ايمردمان همانا وعده خدا راست است پس نبايد مغرور كند شما را زندگانى دنيا و نبايد مغرور كند شما را بخدا آن فريب دهنده.
تفسير
خداوند متعال تعليم فرموده بندگان خود را كه حمد و ثناى او را بجا آورند چنانچه او بجا آورده چون نو پديد آورنده آسمانها و زمين و هر چه در آنها است او است پس مخصوص است بسپاس و ستايش و قرار دهنده است فرشتگان را
جلد 4 صفحه 375
وسائط بين خود و انبياء و اولياء و صلحاء به نازل نمودن وحى و الهام و خواب راست و آنها بحسب مراتب استعدادشان براى وساطت و جهات مأموريّتشان و بعد مسافت صعود و نزولشان داراى دو بال و سه بال و چهار بال الى ما شاء اللّه ميباشند و زياد ميكند خدا در خلق بال براى آنها هر قدر بخواهد چون او بر هر امرى قادر است هر قدر بخواهد بآنها قوّه و قدرت انجام خدمت را ميدهد ولى قدر متيقّن دو بال است كه بيكى اخذ و بديگرى اعطاء نمايند از امام صادق عليه السّلام روايت شده كه خداوند ملائكه را مختلف آفريده پيغمبر صلى اللّه عليه و اله جبرئيل را ديد كه ششصد بال داشت و در اكمال از پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم روايت نموده كه خدا فرشته‌ئى دارد كه نامش دردائيل است و او شانزده هزار بال دارد كه فاصله ميان هر دو بالش بقدر فاصله ميان آسمان و زمين است و اخبار در بيان كثرت ملائكه و بزرگى جسم و اوصاف كمال و عجائب صنع الهى در آنها بقدرى است كه نميتوان احصاء نمود و منافات ندارد با اين معنى آنكه خداوند بمقتضاى حكمت در ساير مخلوقات خود هم چيزى افزوده فرمايد چنانچه در توحيد از امام صادق عليه السّلام به اين معنى اشاره شده و در مجمع از پيغمبر صلى اللّه عليه و اله نقل نموده كه آن روى خوب و موى خوب و آواز خوب است و خداوند در رحمت خود را بر هر فرد و جماعتى كه بگشايد از نعمت صحّت و امنيّت و رفاهيت و علم و تقوى و نبوّت و ولايت كسى نميتواند از آن جلوگيرى نمايد و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه متعه هم از اين قبيل است و هرگاه به بندد آندر را كسى نميتواند بگشايد بعد از بستن او مگر با اجازه او و او است توانائى كه كسى نميتواند با اراده او مخالفت كند و حكيمى كه بهيچ كس و قوم بى‌جهت نميدهد و نميگيرد و بعدا متذكر فرموده است مردم را بمراعات حقّ نعمت خود كه شكر آن واجب است و براى اخذ اقرار از آنها سؤال فرموده كه آيا آفريننده ديگرى غير از خدا هست كه شما را از آسمان بتوسط باران و ساير معدّات و از زمين بوسيله پرورش نباتات روزى شما را برساند و براى وضوح جوابش فرموده نيست خدائى غير از او شما هم خودتان ميدانيد كه روزى دهنده فقط خدا است پس چرا برگردانده ميشويد از حقّ به باطل و قائل باستحقاق عبادت كسانى ميشويد كه روزى دهنده و منعم شما نيستند و براى تسليت خاطر پيغمبر صلى اللّه عليه و اله فرموده اين
جلد 4 صفحه 376
تكذيب اختصاص بتو ندارد انبياء سابق را هم مانند تو تكذيب كردند و ايشان صبر نمودند و اجر بردند چون بازگشت امور بحكم الهى است و هر كس را بسزاى اعمالش خواهد رسانيد اينها را هم مانند آنها بكيفر خواهد رسانيد و مردم بايد بدانند كه وعده ثواب و عقاب الهى حق و محقّق است و مغرور بزر و زيور و لذائذ دانيه فانيه دو روز زندگانى دنياى دنى نشوند و مغرور نكند و فريب ندهد آنها را شيطان فريب دهنده بوعده مغفرت و كرم خداوند و اصرار بمعصيت نمايند چون اصرار بگناه بتدريج قلب را تيره و سر از گريبان كفر بيرون ميآورد و كافر مغفور نميگردد و خداوند چنانچه ارحم الراحمين است اشدّ المعاقبين هم هست و از مكرش نميشود ايمن شد.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يا أَيُّهَا النّاس‌ُ إِنَّ وَعدَ اللّه‌ِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الحَياةُ الدُّنيا وَ لا يَغُرَّنَّكُم بِاللّه‌ِ الغَرُورُ «5»
اي گروه ناس محققا وعده الهي در بعث و نشر حق است و تخلف پذير نيست و البته شد نيست پس فريب ندهد شما را زندگاني دنيا و زخارف او و فريب ندهد شما را نسبت بخداوند متعال فريب دهنده يا أَيُّهَا النّاس‌ُ خطاب بجميع اهل عالم است سر تا سر دنيا.
إِنَّ وَعدَ اللّه‌ِ حَقٌّ که قيامت بر پا ميشود و تمام شماها زنده ميشويد و در محكمه الهي حاضر ميشويد و ثواب و عقاب و جنت و جهنم و صراط و ميزان و شفاعت و خصومت تمام حق و ثابت است و نخورد ندارد.
فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الحَياةُ الدُّنيا خيال نكنيد هميشه در دنيا هستيد و ثروت و دولت و جاه و مقام و عشرت و شوكت شما برقرار است و اشتغال بلهويات دنيا شما را غافل از خدا نكند.
وَ لا يَغُرَّنَّكُم بِاللّه‌ِ الغَرُورُ غرور بسيار فريب دهنده است در بسياري از تفاسير و در اخبار دارد که غرور شيطان است ولي اينکه يكي از مصاديق غرور است و مصاديق ديگر هم دارد که بزرگترين آنها نفس انسان است و همچنين اهل ضلالت از فساق و فجار و كفار و مضلين و اكابر و رؤسا و زنها و جوانان
جلد 15 - صفحه 7
و غير اينها که انسان را فريب ميدهند و مغرور ميكنند و بكلي از خداوند و آخرت غافل ميشود و غرق لذائذ و هواهاي نفساني ميگردد که گفتند در وصاياي لقمان بفرزندش فرمود
«الدنيا بحر عميق قد غرق فيها خلق كثير- الخبر.»
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 5)- سپس به بیان مهمترین برنامه انسانها پرداخته، می‌گوید: «ای مردم! وعده خداوند حق است» (یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ).
قیامت و حساب کتاب و میزان و مجازات و کیفر و جنت و نار وعده‌هایی است تخلف ناپذیر از سوی خداوند قادر حکیم.
با توجه به این وعده حق «مبادا زندگی دنیا شما را بفریبد، و مبادا شیطان مغرور کننده شما را فریب دهد» و به عفو و کرم خدا مغرور سازد (فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا وَ لا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ).
آری! عوامل سرگرم کننده، و زرق و برقهای دل فریب این جهان می‌خواهد تمام قلب شما را پرکند، و از آن وعده بزرگ الهی غافل سازد مراقب آنها باشید.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
