آیه 30 سوره شوری
| <<29 | آیه 30 سوره شوری | 31>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و آنچه از رنج و مصائب به شما می‌رسد همه از دست (اعمال زشت) خود شماست در صورتی که خدا بسیاری از اعمال بد را عفو می‌کند.
و هر آسیبی به شما رسد به سبب اعمالی است که مرتکب شده اید، و از بسیاری [از همان اعمال هم] درمی گذرد.
و هر [گونه] مصيبتى به شما برسد به سبب دستاورد خود شماست، و [خدا] از بسيارى درمى‌گذرد.
اگر شما را مصيبتى رسد، به خاطر كارهايى است كه كرده‌ايد. و خدا بسيارى از گناهان را عفو مى‌كند.
هر مصیبتی به شما رسد بخاطر اعمالی است که انجام داده‌اید، و بسیاری را نیز عفو می‌کند!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«بِمَا قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ»: (نگا: نساء / ، انفال / ). «یَعْفُو»: در رسم‌الخطّ قرآنی الف زائدی به دنبال دارد. «کَثِیرٍ»: مراد گناهان فراوانی است که انسان مرتکب می‌گردد (نگا: نحل / ، فاطر / ). از مردمان زیادی صرف نظر می‌کند (نگا: شوری / ). یادآوری: قاعده «ارتکاب گناه موجب ابتلاء بلا است» هرچند حتمی و قطعی است، ولی در دنیا مُطّرد و همگانی نیست، و استثناهائی وجود دارد. بلاها برای بعضیها آزمایش الهی است، و گاهی در فراسوی آنها حکمتهائی نهفته است که از دید انسانها پنهان است. به هر حال انسان در مقابل هر کاری که می‌کند، پاداش یا پادافره خود را می‌گیرد. اگر هم در این جهان که دار مکافات جزئی است، به خاطر استدراج و املاء و دیگر چیزها جزا و سزائی نبیند، در آخرت که دار مکافات کلّی است، قطعاً جزا و سزای کامل می‌بیند.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ «30»
و آنچه از مصيبت به شما رسد پس به خاطر دست آورد خودتان است و
جلد 8 - صفحه 405
او از بسيارى (گناهانتان) در مى‌گذرد.
وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ «31»
و شما نمى توانيد (خدا) را در زمين به عجز آوريد (و از سلطه او خارج شويد) و براى شما از غير خداوند هيچ سرپرست و ياورى نيست.
نکته ها
سؤال: اگر مصيبت‌ها به خاطر عملكرد خود ماست، پس مصائب اولياى خداوند چه توجيهى دارد؟
پاسخ: برنامه‌ها و سنّت‌هاى الهى متعدّد است، يكى از سنّت‌ها چشاندن مزه تلخ عملكرد به انسان گناهكار است كه در اين آيه آمده است ولى يكى ديگر از سنّت‌هاى الهى رشد مردم در لابلاى حوادث و آزمايش‌هاى پى در پى است. لذا حوادث تلخ كه براى معصومين رخ مى‌دهد براى رشد معنوى و دريافت درجه و الگو بودن آنان براى ديگران است. در حديث مى‌خوانيم: «البلاء للظالم ادب و للمؤمن امتحان و للاولياء درجه» «1» حوادث تلخ براى ظالم وسيله ادب و براى مؤمن وسيله آزمايش و براى اولياى الهى وسيله قرب بيشتر است.
مشابه اين آيه، آيه 41 سوره روم است كه مى‌فرمايد: «ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ» به خاطر عملكرد مردم، در دريا و خشكى فساد پديد آمد كه گوشه‌اى از عملكردشان را بچشند.
پیام ها
1- ميان رفتار انسان و حوادث تلخ و شيرين زندگى رابطه است. ما أَصابَكُمْ ... فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ
2- مشكلات انسان، تنها عكس‌العمل بخشى از خلاف‌هاى اوست، نه تمام آن.
زيرا خداوند از بسيارى خطاهاى انسان در مى‌گذرد. «وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ»
«1». بحار، ج 80، ص 189.
جلد 8 - صفحه 406
3- مصيبت‌ها جنبه هشدارى دارد و اگر انتقامى بود عفو در كار نبود. «وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ»
4- دود جنايات بشر به چشم خودش مى‌رود و به خداوند ضربه‌اى نمى‌زند. «وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ»
5- انسانها نمى‌توانند همه عوامل را تحت سلطه خود بگيرند و از آثار گناهانشان بگريزند. «وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ»
6- انگيزه بسيارى خلاف‌ها بدست آوردن ياور و حامى است، در حالى كه ياور حقيقى خداست. «وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ (30)
وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ: و آنچه مى‌رسد شما را اى بندگان از بليه و آفت مالى و بدنى، فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ: پس به سبب آن چيزى است كه كسب كرده دستهاى شما يعنى به شآمت معصيت شما، وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ: و عفو مى‌فرمايد و در مى‌گذرد از بسيارى از گناه گناهكاران.
در كافى- از حضرت صادق عليه السّلام در اين آيه فرمايد: ليس من التواء
جلد 11 - صفحه 429
عرق و نكبة حجر و لا عثرة قدم و لا خدش عود الّا بذنب و امّا ما يعفو اللّه اكثر ممّن عجّل اللّه عقوبة ذنبه فى الدّنيا فانّ اللّه اجلّ و اكرم و اعظم من ان يعود فى الاخرة.
هيچ رگى و عضوى نباشد كه بجهد، و چوبى عضوى را بخراشد، و سنگى در پاى آيد، و خارى بخراشد مگر به گناهى كه صاحب آن كرده باشد، و آنچه خدا عفو فرمايد اكثر است از آنچه تعجيل فرمايد عقوبت گناه او را در دنيا؛ پس بتحقيق خدا اجل و اكرم اعظم است از اينكه عود فرمايد در عقوبت او در آخرت؛ يعنى در آخرت ديگر به آن گناه عذاب نفرمايد «1».
و لذا از حضرت امير المؤمنين عليه السّلام نقل شده: اميدوارترين آيتى كه خداى تعالى بر پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله نازل فرموده اين آيه است (وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ ...) زيرا خبر داده كه به سبب بعضى گناه، مصيبت مى‌رسانم و از بسيارى جرم عفو نمايم؛ و او از آن كريمتر است گناهى را كه يكبار عفو كرده باشد در دنيا، بار ديگر بر آن عقوبت فرمايد در عقبى. «2»
تنبيه:
آيه شريفه مخصوص است به مجرمين و گناهكاران، و اما انبياء و ائمه معصومين كه ساحت قدس آنها از خطا و عصيان منزه باشد، ابتلاى به مصائب و آلام نسبت به آنان، مزيد در علوّ درجه مقام قرب است به حضرت احديت، و لذا يزيد لعنه اللّه وقتى در آن مجلس به حضرت سجاد عليه السّلام آيه را خواند: (وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ) حضرت ردع فرمايد: «كلا هذه نزلت فينا» نه چنين است كه اين آيه در باره ما باشد، و در حق ما نازل است «ما أَصابَ مِنْ مُصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي أَنْفُسِكُمْ إِلَّا فِي كِتابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَها ... لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُمْ» پس ما هستيم كسانى كه افسرده نشويم به آنچه قوت شود ما را و خوشحال نگرديم به آنچه بيايد ما را از دنيا «3».
«1» برهان ج 4 ص 127 حديث 6.
«2» منهج الصادقين، چاپ 1333 شمسى، ج 8، ص 221.
«3» برهان ج 4 ص 127 حديث 5 و ص 128 حديث 8- مستدرك سفينة البحار ج 6 ص 417- 416.
جلد 11 - صفحه 430
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ يَزِيدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ الْكافِرُونَ لَهُمْ عَذابٌ شَدِيدٌ «26» وَ لَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ وَ لكِنْ يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ ما يَشاءُ إِنَّهُ بِعِبادِهِ خَبِيرٌ بَصِيرٌ «27» وَ هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ الْغَيْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا وَ يَنْشُرُ رَحْمَتَهُ وَ هُوَ الْوَلِيُّ الْحَمِيدُ «28» وَ مِنْ آياتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَثَّ فِيهِما مِنْ دابَّةٍ وَ هُوَ عَلى جَمْعِهِمْ إِذا يَشاءُ قَدِيرٌ «29» وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ (30)
ترجمه
و اجابت مينمايد آنانرا كه گرويدند و كردند كارهاى شايسته و زياده ميدهد ايشانرا از فضل خود و كافران براى آنها عذابى سخت است
و اگر وسعت دهد خدا روزى را براى بندگانش هر آينه ستم كنند در زمين ولى فرو ميفرستد باندازه آنچه ميخواهد همانا او بر بندگانش مطّلع بينا است
و او است كه فرو ميفرستد باران را بعد از آنكه نوميد شدند و منتشر ميگرداند رحمتش را و او صاحب اختيار ستوده است
و از نشانه‌هاى قدرت او است آفريدن آسمانها و زمين و آنچه پراكنده كرد در آن دو از جنبنده و او بر جمع كردنشان وقتى كه بخواهد توانا است
و چيزيكه برسد بشما از مصيبت پس براى امرى است كه كسب كرده است دستهاى شما و ميگذرد از بسيارى از آنها.
تفسير
خداوند متعال دعاى اهل ايمان و اعمال صالحه را در باره خودشان و برادران دينيشان در صورتى كه صلاح باشد اجابت ميفرمايد و اعمال ايشانرا قبول ولدى الاقتضاء زيادتر از آنچه خواستند و استحقاق داشتند تفضّلا بايشان عطا خواهد فرمود ولى كفّار از اينمعانى بهره ندارند و براى آنها عذاب سخت در قيامت است در كافى از امام باقر عليه السّلام در ذيل اين آيه نقل نموده كه فرمود آن مؤمن است كه دعا ميكند براى برادر مؤمن خود در غيابش پس ملائكه آمين مى‌گويند و خدا ميفرمايد براى تو دو برابر آنست كه طلب نمودى براى او و مسئول تو را اجابت نمودم براى دوست داشتن تو او را و در مجمع از پيغمبر صلى اللّه عليه و اله نقل نموده كه زياد ميكند خدا براى ايشان از فضلش شفاعت را از كسيكه واجب شده است براى او آتش از كسانيكه نيكى كردند بايشان در دنيا و معلوم است كه تفضّل بر بندگان بايد بر وفق مصلحت آنها باشد و اگر خداوند وسعت دهد روزى را بر بندگانش و هر چه بخواهند بآنها عطا فرمايد هر آينه از حدّ خود تعدّى و تجاوز نمايند و زياد خوشحال و سرگرم شوند بدنيا و از آخرت غفلت نمايند و بيكديگر ظلم كنند ولى خداوند هر كس را بميزان صلاح دنيوى و اخروى او روزى و مال و عزّت ميدهد و او از ضمائر و مقدار قابليّت و استعداد ثروت و اقتضاء حال و وسعت مجال بندگان
جلد 4 صفحه 582
خود با خبر است مى‌داند و ميبيند مصالح و مفاسد امور آنها را در حديث قدسى است كه همانا بعضى از بندگان من كسى است كه اصلاح نميكند او را مگر غنا و بى‌نيازى و اگر فقير نمايم او را فاسد ميكند فقر او را و همانا بعضى از بندگان من كسى است كه اصلاح نميكند او را مگر فقر و ندارى و اگر بى‌نياز كنم او را فاسد ميكند او را دارائى و اين براى آنستكه من تدبير مينمايم امور بندگان خود را با علمى كه بباطن آنها دارم و آن خداوند ذات مقدسى است كه نازل ميكند از آسمان باران نافع بموقع لازم را كه غيث خوانده ميشود بعد از آنكه نااميد شده باشند از آن بندگان كه بيشتر موجب مسرّت و خوشحالى و مقتضى براى شكرگزارى است و منتشر مينمايد و پراكنده ميكند رحمت خود را در كوه و دشت و صحرا و دريا و بهره مى‌برند از آن انسان و حيوان و اشجار و گل و گياه و او است مدير امور و مالك رقاب و صاحب اختيار بندگان و ستوده و مستحق پرستش و ستايش است و از دلائل قدرت او است خلقت آسمانها و زمين با اين عظمت و وسعت و تمام موجودات جاندار از ملائكه و جن و انس و انواع حيوانات كه در آسمانها و زمين پراكنده فرموده و او بر جمع و حشر و اعدام و ايجاد آنها هر وقت بخواهد قادر و مقتدر است و آنچه برسد از مصيبت بر بندگان گناهكار كه مخاطب در آيه اخيره‌اند بقرينه نسبت كسب معصيت بآنها براى گناهى است كه از آنها سرزده با آنكه خداوند از بسيارى از معاصى آنها ميگذرد در كافى از امام صادق عليه السّلام در ذيل اين آيه نقل نموده است كه نيست براى كسى پيچ و تاب رگى و صدمه سنگى و لغزش پائى و خراش بدن از چوبى مگر بسبب گناه و امّا آنچه خدا عفو مينمايد بيشتر است از آنچه تعجيل ميفرمايد در عقوبت آن در دنيا و خدا اجلّ و اكرم است از آنكه باز او را در آخرت عقوبت نمايد و در مجمع قريب به اين معنى از امير المؤمنين عليه السّلام نقل شده و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام در جواب كسيكه سؤال نموده از مصائب وارده بر اهل بيت عصمت و طهارت نقل نموده كه خداوند اولياء خود را مخصوص بمصائبى ميفرمايد براى مزيد اجرشان بدون گناه و ظاهرا اختصاص باولياء ندارد مصائب وارده بر اطفال و اشخاص بيگناه ديگر هم موجب اجر خواهد بود و اللّه اعلم.
جلد 4 صفحه 583
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ ما أَصابَكُم مِن مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَت أَيدِيكُم وَ يَعفُوا عَن كَثِيرٍ (30)
و آنچه اصابت ميكند شما را مصيبتي پس بواسطه اعمال زشت
جلد 15 - صفحه 490
شما است که هر عملي اثري دارد و با اينكه خداوند از بسيار از آنها عفو ميفرمايد.
وَ ما أَصابَكُم مِن مُصِيبَةٍ مصائب وارده بر انسان منشأهاي مختلف دارد که از آن جمله:
فَبِما كَسَبَت أَيدِيكُم است و مكرر گفته شده که معاصي آثار وخيمه بسيار دارد مثل سياهي قلب قساوت غفلت تسلط شيطان بعد از رحمت رنجش خواطر پيغمبر و ائمه اطهار و سلب توفيق و ضعف ايمان و بسا زوال ايمان و طغيان و سركشي و من جمله نزول بليات و مصائب که تمام اينها در اثر معاصي و نافرماني است.
وَ يَعفُوا عَن كَثِيرٍ که بسا ميشود به توبه يا به عمل صالحي يا دعاء مؤمنين يا توسل به ائمه هدي و شفاعت آنها يا اسباب ديگري خداوند عفو ميفرمايد. تنبيه: بليات حكم و مصالحي دارد غير از معاصي مثل اينكه بسا صورة بلاء است و در باطن نعمت است و بسا براي امتحان است و بسا براي تزكيه نفس است و تكميل اخلاق مثل صبر و تحمل مشاق‌ّ و بردباري و حلم و توجه بخدا و دعا و امثال اينها لكن اينها حقيقت مصيبت نيست بلكه تفضل است و با عموم اينکه آيه تنافي ندارد و اللّه العالم.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 30)- از آنجا که در آیات گذشته سخن از رحمت خدا در میان بود و این سخن طبعا این سؤال را بر می‌انگیزد که این مصائبی که ما با آن دست به گریبانیم از کجاست؟
آیه شریفه به این سؤال پاسخ می‌گوید: «هر مصیبتی به شما رسد به خاطر اعمالی است که انجام داده‌اید» (وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصِیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ).
تازه این تمام مجازات اعمال ناروای شما نیست چرا که «بسیاری را نیز عفو می‌کند» (وَ یَعْفُوا عَنْ کَثِیرٍ).
به این ترتیب یکی از فلسفه‌های حوادث دردناک و مشکلات زندگی مجازات الهی و کفاره گناهان است.
در حدیثی از امیر مؤمنان علی علیه السّلام نقل شده که فرمود: «بلاها برای ظالم
ج4، ص345
تأدیب است، و برای مؤمنان امتحان، و برای پیامبران درجه، و برای اولیاء کرامت و مقام است».
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
