حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام
حضرت عبدالعظیم حسنی از نوادگان حضرت امام حسن مجتبی علیه السّلام و از یاران امام هادی علیه السلام است.
محتویات
ولادت حضرت عبدالعظیم حسنی
حضرت «عبدالعظيم» عليه السلام فرزند عبدالله بن علي، از نوادگان حضرت امام حسن مجتبي عليه السلام است و نسبش با چهار واسطه به آن حضرت می‌‌رسد. پدرش عبدالله نام داشت و مادرش فاطمه دختر عقبه بن قيس.
ولادت با سعادت حضرت عبدالعظيم عليه السلام در چهارم ربیع الثانی سال 173 هجري قمري در شهر مقدس مدينه واقع شده است و مدت 79 سال عمر بابركت او با دوران امامت چهار امام معصوم، يعني امام موسي كاظم عليه السلام، امام رضا علیه السلام، امام محمد تقی عليه السلام و امام علی النقی عليه السلام مقارن بوده و محضر مبارك امام رضا عليه السلام، امام محمدتقي عليه اسلام و امام هادی عليه السلام را درك كرده و احاديث فراواني از آنان روايت كرده است.
اين فرزند حضرت پیامبر صلی الله عليه و آله و سلم، از آن‌جا كه از نوادگان حضرت امام حسن مجتبي عليه السلام است به «حسني» شهرت يافته است.
آثار علمی حضرت عبدالعظیم علیه السلام
یکی از ابعاد مهمّ در شخصیّت حضرت عبدالعظیم علیه السلام مقام و منزلت علمی و دانش و خدمات علمی اوست. وی علاوه بر نقل احادیث از ائمه معاصر خویش کتاب هایی نیز تالیف نموده است که این دو اثر از آن جمله است:
1-خطبه های امیرالمومنین علیه السلام : این اثر مشتمل بر چند خطبه مولای متقیان امیرالمومنان علی علیه السلام است.
2-کتاب یوم و لیله: در این اثر درباره وظایف و اعمال مستحب و اخلاقی افراد در هر شبانه روز مطالبی عرضه شده است. با کمال تاسف اصل این اثر همانند بسیاری از آثار ارزشمند اسلامی در طول تاریخ از بین رفته است. در هر حال توضیحات علمای تاریخ و سیره به خوبی گویای این حقیقت است که حضرت عبدالعظیم علیه السلام علاوه بر تلاش برای آموزش عقاید سالم و مراقبت بر عبادات و اعمال فردی و دفاع از اهل بیت علیهم السلام ، به منظور ارشاد تعلیم و تربیت صحیح دینی مردم آثاری را تألیف کردند که هر یک در نوع خود بسیار مفید و موثر بوده اند.
گفتار علما درباره حضرت عبدالعظیم
«صاحب ابن عباد» در وصف علم عبدالعظیم گفته است: «روایت کرده ابوتراب رویانی که گفت شنیدم از ابوحماد رازی که می گفت وارد شدم بر حضرت امام «علی النقی» علیه السلام در «سُرّ مَن رای»، پس سوال کردم از آن حضرت جمله‌ای از مسائل حلال و حرام خود و جواب فرمود مسائل مرا؛ سپس حضرت فرمود ای حماد هرگاه مشکل شد بر تو چیزی از امور دینت پس سوال کن آن را از عبدالعظیم ابن عبدالله حسنی و سلام مرا به او برسان. همچنین امام هادی علیه السلام فرمود: «اگر زیارت می‌کردی قبر عبدالعظیم حسنی را که نزد شماست، هر آینه مثل کسی بودی که امام حسین علیه السلام را زیارت کرده باشد».
نجاشی در رجال خود حضرت عبدالعظيم عليه السلام را پس از ذکر شجره‌اش، صاحب کتاب «خطب اميرالمؤمنين» عليه السلام ذکر نموده است.
مرحوم ميرزا حسين نوري محدث قرن اخير در مستدرک الوسائل صفحه 614 ذکر نام و معروفيت وي را به امانت و راستگويي و درستکاري و اهل زهد و عبادت بودن تأکيد می‌‌نمايد و از قول حضرت ابوالحسن الهادي عليه السلام پاداش زيارت او را بهشت می‌‌داند.
مرحوم کجوري در «روح و ريحان» از قول سید مرتضی علم الهدي، حديث عرض دين آن حضرت را نقل کرده است.
مرحوم مجلسی در «هدية الزائرين» ص 546 از مزارات معلوم و مشهور، مرقد منور حضرت عبدالعظيم عليه السلام را در مقابل شجره ري ذکر می‌‌کند.
شیخ الطائفه نیز در رجال خود حضرت عبدالعظيم عليه السلام را از اصحاب امام هادی عليه السلام ذکر کرده و در پايان نام او را به «رضي الله عنه» ياد نموده که رضي الله عنه نزد اصحاب حديث با اهميت است.
علامه حلی در خلاصه الاقوال، حضرت عبدالعظيم را جزء «ثقات» و «ممدوحين» ذکر کرده و مرحوم شیخ صدوق در صفحه 92 «ثواب الاعمال» از محاسن برقي حديثي را از حضرت عبدالعظيم عليه السلام نقل کرده و صاحب محاسن او را رضي قلمداد نموده است.
مرحوم میرداماد رحمةالله عليه در راشحه خامسه از «رواشح السماويه» گفته است: واضح است که طريق عبدالعظيم حسني عليه السلام «حسن» شمرده شود، زيرا که اهل حديث و علما رجال وي را مدح و توصيف و تمجيد نموده‌اند... مگر حضرت هادي عليه السلام به او نفرمود، تو به حق از دوستان ما هستي؛ اين فرمايش امام عليه السلام جامع‌ترين تعريف درباره حضرت عبد العظیم با در نظر گرفتن شرافت، نسب و عظمت خانوادگي اوست.
شیخ صدوق در کتاب صفات شیعه از امام هادی علیه السلام نقل کرده که به ایشان فرمودند: انت ولیُنا حقاً؛ تو به حقیقت از دوستان و یاران ما هستی.
رحلت
بعضی گفته اند كه از تاریخ وفات او اطلاعی در دست نیست ولی قدر مسلم آن است كه در زمان امام هادی علیه السّلام وفات كرده است . ولی بعضی دیگر در تاریخ وفات آن جناب نتیجه تحقیق را چنین دانسته اند كه او در 15 شوال سال 252 هجری رحلت كرده است . بنابراین نقل ، آن جناب ده ساله بوده اند كه امام موسی بن جعفر علیه السّلام از دنیا رفته اند ، یعنی تمامی زمان امام هشتم و نهم و امام دهم را درك كرده و دو سال قبل از شهادت حضرت هادی علیه السّلام رحلت كرده اند . بعضی نیز نقل كرده اند كه آن حضرت به مرگ طبیعی ازدنیا نرفت بلكه دشمنان او را به طور زنده ، در همین محلی كه فعلاً قبر آن بزرگوار قرار دارد در زیر خاك مدفون ساختند
منابع
- کتاب مفاتیح الجنان.
- سایت اختصاصی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی.
- نگاهي كوتاه به زندگي حضرت عبدالعظيم حسني (علیه السلام)،شیعه نیوز تاریخ بازیابی:4 دی ماه 1392.
