رجاء بن ابی ضحاک

«رجاء بن ابی ضحّاک جرجرایی»، از مأموران و کارگزاران دستگاه خلافت مأمون، و از نزدیکان فضل بن سهل بود. وقتی مکاتبات مأمون با امام رضا علیه السلام مبنی بر دعوت امام به خراسان بی‌نتیجه ماند، مأمون تصمیم گرفت تا مأمورانی را به مدینه فرستاده و امام را بالاجبار و تهدید به خراسان بیاورند. بنابراین به پیشنهاد فضل، رجاء بن ابی ضحاک را بهترین فرد برای این امر خطیر دانستند.

رجاء به همراهی یاسر خادم، در قالب سپاهی از مأموران حکومتی به سوی مدینه به راه افتاد. او از سوی شخص مأمون دستور اکید داشت تا امام رضاعلیه السلام را از راه کوفه و قم که مرکز شیعیان است، به سوی خراسان نیاورد و برای این که انتقال امام به آسانی و بدون درگیری و مشکل به خراسان صورت بگیرد، راه بصره و فارس پیشنهاد شد.

یکی از اموری که رجاء به رعایت آن موظف بود، کنترل شدید و لحظه به لحظ، امام رضاعلیه السلام بود. او می‌بایست رفتار و اعمال امام رضا را مو به مو و با دقت کامل، زیر نظر بگیرد و لحظه‌ای چشم از امام بر ندارد. رجاء به مدینه آمده و آخرین نامه مأمون را تسلیم امام رضا نمود و به ایشان عرض کرد: «إنّ المأمون أمرنا بإشخاصك إلى خراسان؛ مأمون ما را فرمان داده و مأمور ساخته است تا تو را به خراسان ببریم.»، سپس به امام فرصت دادند تا خودشان را برای سفر آماده کنند.

رجاء بن ابی ضحاک در تمام طول راه، رفتار امام را زیر نظر داشت و تحت تأثیر کمالات و فضایل ایشان قرار گرفت و نسبت به امام ارادت خاصی پیدا نمود و به خاندان عباسی بدبین گشت.

با مستقر شدن امام رضا در مرو، رجاء در هر فرصت مناسبی که به‌دست می‌آورد، خدمت امام رضا علیه السلام مشرف می‌شد و نسبت به ایشان نهایت احترام و ادب را رعایت می‌نمود. بعد از شهادت امام رضا، روایاتی موثق از رجاء بن ضحاک نقل شده که تاریخ از آنها به عنوان سندی معتبر یاد کرده است.

منابع

رضانامه، حسین محمدی، ص ۳۱۹.