اسلام

از نظر قرآن اسلام به معنای تسليم شدن به فرمان خدا دین پذیرفته شده نزد خداست و با این تعریف همه پیامبران به دین اسلام دعوت می نموده اند. اما در اصطلاح نامی است برای آخرین شریعت توحیدی که به واسطه حضرت محمد صلی الله علیه و آله برای هدایت بشر به کمال خویش آمده است. جمعیت مسلمانان جهان حدود یک و نیم میلیارد نفر است.

اسلام دین الهی از آدم تا خاتم

اسلام در لغت به معناى تسليم و گردن نهادن است و با توجه به آن دین اسلام آئینی است که برنامه کلى آن تسليم شدن انسان است به خداى جهان و جهانيان و با این تعریف همه پیامبران به دین اسلام دعوت می نموده اند. این مطلب را قرآن نیز تصدیق می نماید:

• «و من احسن دينا ممن اسلم وجهه لله و هو محسن و اتبع ملة ابراهيم حنيفا؛ کدام دين بهتر از آن است که شخص خودش را تسليم حکم خدا کند و نيکوکار هم باشد و از آيين پاک و معتدل ابراهيم پيروى نمايد».
• «قل يا اهل الکتاب تعالوا الى کلمة سواء بيننا و بينکم الا نعبد الا الله و لانشرک به شيئا و لايتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله فان تولوا فقولوا اشهدوا بانا مسلمون؛ به اهل کتاب بگو بياييد در يک سخن مشترک با هم همکارى کنيم. جز خدا را عبادت نکنيم و شريکى برايش قرار ندهيم و بعضى از ما بعض ديگر را ارباب قرار ندهد اگر از اين سخن اعراض کردند به ايشان بگو: پس گواه باشيد ما تسليم حق هستيم».
• «إِنَ‌ الدِّينَ‌ عِنْدَ اللَّهِ‌ الْإِسْلاَمُ‌؛ اى اهل ايمان! همگى داخل در مقام تسليم شويد». مسلماً دینِ [واقعی که همه پیامبرانْ مُبلّغ آن بودند] نزد خدا، اسلام است. که در اثر اين تسليم پرستش نکند جز خداى يگانه را و طاعت نکند جز فرمان او را، چنان که قرآن کريم خبر مى دهد

مطابق با قرآن اولين کسى که اين دين را «اسلام» و پيروان آن را «مسلمان» ناميد، حضرت ابراهيم عليه‌السلام بود.

اسلام (شریعت خاتم)

اسلام در اصطلاح آخرین شریعت توحیدی است که خدا توسط پیامبر اسلام؛ حضرت محمد صلی الله علیه و آله برای هدایت مردم فرستاده است. این شریعت در کتاب آسمانی قرآن تبیین شده است. و این کتاب به همراه روایات پیامبر اسلام (ص) مرجع مسلمانان برای شناخت باورها و دستور العمل های دینی خود است.

مسلمانان در مسئله جانشینی پیامبر به دو دسته اکثریت اهل سنت و اقلیت شیعه تقسیم می شوند. اهل سنت معمولا جانشینان پیامبر را کسانی می دانند که پس از او به ترتیب حکومت اسلامی را که پیامبر به مرکزیت مدینه تاسیس نموده بود به دست گرفته اند و شیعه معتقد است پس از پیامبر از دستور الهی که جانشینی حضرت علی علیه السلام بوده تخطی شده و امامت که به دست گرفتن حکومت جزئی از آن است بنا به تعیین الهی از آن امامان معصوم است که امام علی علیه السلام و سایر امامان مشخص شده از نسل او هستند. مطابق با اعتقاد شیعه روایات ائمه معصومین نیز در ردیف روایات پیامبر اسلام قرار دارد.

هر فرد با گفتن دو جمله «اشهد ان لااله الا الله» و «اشهد ان محمدا رسول الله» وارد دین اسلام می‌شود. ذکر این جملات در واقع شهادت دادن به یگانگی خداوند و رسالت پیامبر اسلام(ص) است.

معاد به معنای بازگشت به سوی خدا و مشاهده پاداش یا جزای اعمال پس از توحید و نبوت از اصول اعتقادی مسلمانان است.

در دین اسلام دستور العمل های مربوط به عبادات و نیز چگونگی انجام بسیاری از امور زندگی به گونه ای که مطابق با شریعت اسلام باشد احکام عملی نامیده می‌شود که دانشی به نام فقه مسوولیت تدوین و تبیین آن بر اساس قرآن و گفتار و رفتار پیامبر (و امامان معصوم مطابق با اعتقاد شیعه) را بر عهده دارد.

در اسلام آموزه‌های فراوانی برای رفتارهای اخلاقی وجود دارد. معرفی اخلاق پسندیده و ناپسند و راههای عملی رسیدن به کمالات اخلاقی، توصیه به رعایت حقوق دیگران و دستوراتی برای تنظیم روابط اجتماعی و خانوادگی جزو تعالیم اخلاقی اسلام است.

مسلمانان امروزه در بیشتر کشورهای جهان حضور دارند. جمعیت مسلمانان جهان حدود یک و نیم میلیارد نفر است. اکثر مسلمانان در قاره آسیا و به ویژه خاورمیانه زندگی می‌کنند.

توصیف اسلام در زبان امام اول شیعیان

علی علیه السلام در نهج البلاغه اسلام را اینگونه وصف می نماید:

خدا را سپاس كه اسلام را تشريع، و آبشخوارهاى آن را براى آن‌كه بخواهد وارد شود آسان نمود، و اركانش را در برابر آن‌كه قصد غلبه بر آن دارد غير قابل شكست قرار داد، و آن را براى كسى كه به آن آويخت پناهگاه امن و براى وارد بر آن حريم سلامت قرار داد. آن را برهان ساخت براى كسى كه به وسيله آن سخن گفت، و شاهد براى كسى كه به وسيله آن به دفاع برخاست، و نور براى آن‌كه طلب روشنى كرد، و فهم براى آن‌كه انديشه نمود، و مغز براى آن‌كه آراسته به تدبير شد، و نشانه براى بافراستى كه راه حق جست، و بينايى براى كسى كه عزم جزم كرد، و پند براى كسى كه پند آموخت، و نجات براى آن‌كه تصديق كرد، و تكيه ‌گاه براى كسى كه به آن متّكى شد، و آسايش براى آن‌كه خود را به آن واگذاشت، و سپر براى آن‌كه صبر پيشه كرد. اسلام روشن‌ترين راه، و آشكارترين مسلك‌هاست، علائم راهش بلند، جاده هايش روشن، چراغهايش درخشان، ميدان تمرينش آماده براى مسابقه، هدفش مرتفع، و جاى ‌دهنده مسابقه گذاران است، جايزه ‌اش مورد رغبت، و سوارانش شريف. راهش تصديق، نشانه ‌اش اعمال شايسته، پايانش مرگ، ميدان تمرينش دنيا، محل گرد آمدن مسابقه گذارانش قيامت، و جايزه مسابقه‌ اش بهشت است.

منابع

محمدحسین طباطبائی، شیعه در اسلام

مدخل اسلام در ویکی شیعه

نهج البلاغه