محبت اهل بیت: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
سطر ۱: سطر ۱:
قرآن کريم «اهل بيت علیهم السلام» را به عنوان شايسته ترين الگوها برا انسانها معرفي نموده است. تا انسانها با پيروي از آنان به سر منزل مقصود برسند. معصومان علیهم السلام مجراي ولايت خداوند متعال در عالم هستند و در [[احاديث]] از آنان با عنوان باب الله ياد شده است. در موضعي است که از آن وارد خانه مي شوند و اگر کسي بخواهد وارد خانه معرفت و بندگي خدا بشود بايد صرفاً از اين در وارد شود.
+
[[قرآن|قرآن کریم]] «[[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام» را به عنوان شایسته ترین الگوها برای انسانها معرفی نموده است. تا انسانها با پیروی از آنان به سر منزل مقصود برسند. [[عصمت|معصومان]] علیهم السلام مجرای ولایت خداوند متعال در عالم هستند و در [[احادیث]] از آنان با عنوان باب الله یاد شده است. در، موضعی است که از آن وارد خانه می شوند و اگر کسی بخواهد وارد خانه [[معرفت]] و بندگی خدا بشود باید صرفاً از این در وارد شود.
  
اگر کسي بخواهد به هدف بندگي و معرفت خداوند برسد بايد از دري که خود خدا قرار داده وارد شود وگرنه به هدف خود نمي رسد. در [[حديث]] آمده است «ولو لانحن ما عُبدالله». زيرا راه بندگي خدا را ائمه به خلايق ياد داده اند حتي ملائکه نيز درس [[توحيد]] و تنزيه را از اهل بيت علیهم السلام آموخته اند.
+
اگر کسی بخواهد به هدف بندگی و معرفت [[الله|خداوند]] برسد باید از دری که خود خدا قرار داده وارد شود وگرنه به هدف خود نمی رسد. در [[حدیث]] آمده است «و لولا نحن ما عُبِدالله». زیرا راه بندگی خدا را [[ائمه اطهار|ائمه]] به خلایق یاد داده اند حتی [[فرشتگان|ملائکه]] نیز درس [[توحید]] و تنزیه را از اهل بیت علیهم السلام آموخته اند.
  
پس محبت اهل بيت علیهم السلام راهي است براي رسيدن به محبت خداوند. [[امام صادق]] علیه السلام فرمود: «من عرف حقّنا و أحبّنا فقد أحبّ فقد احبّ الله تبارك و تعالي»؛<ref>كليني، 1367، ج8، ص102.</ref> هر كس حق ما را شناخته و ما را دوست بدارد در حقيقت خداوند تبارك و تعالي را دوست داشته است.
+
پس محبت اهل بیت علیهم السلام راهی است برای رسیدن به محبت خداوند. [[امام صادق]] علیه السلام فرمود: «من عرف حقّنا و أحبّنا فقد أحبّ الله تبارک و تعالی»؛<ref>[[شیخ کلینی|کلینی]]، ۱۳۶۷، ج۸، ص۱۰۲.</ref> هر کس حق ما را شناخته و ما را دوست بدارد در حقیقت خداوند تبارک و تعالی را دوست داشته است.
  
در نتيجه انسان بايد محبت به اهل‌ بيت علیهم السلام را حفظ کند زيرا خداوند انسان‌هاي کامل و نمونه‌هاي اعلاي انسانيت را پرورانده و به انسانها معرفي کرده است و دستور داده به آن نمونه‌هاي اعلاي انسانيت مودّت بورزيد و وقتي مودت و محبت به صحنه آمد به‌ طور طبيعي تبعيت از آن‌ها به صحنه مي‌آيد. زيرا وقتي مودت و محبت به محبوبي متعالي در ميان آمد تبعيت از آن محبوب عين ادامه‌ي مودّت است.
+
در نتیجه انسان باید محبت به اهل‌ بیت علیهم السلام را حفظ کند زیرا خداوند انسان‌های کامل و نمونه‌های اعلای انسانیت را پرورانده و به انسانها معرفی کرده است و دستور داده به آن نمونه‌های اعلای انسانیت مودّت بورزید و وقتی مودت و محبت به صحنه آمد به‌ طور طبیعی تبعیت از آن‌ها به صحنه می‌آید. زیرا وقتی مودت و محبت به محبوبی متعالی در میان آمد تبعیت از آن محبوب عین ادامه‌ی مودّت است.
  
خداوند دستور داده است انسان نسبت به اهل بيت علیهم السلام مودت بورزند. {{متن قرآن|«قُلْ لاأَسْئَلُكُمْ عَلَيهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى»}}.<ref>[[سوره شوری]]/21.</ref>
+
خداوند دستور داده است انسان نسبت به اهل بیت علیهم السلام مودت بورزند. {{متن قرآن|«قُلْ لاأَسْئَلُکمْ عَلَیهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى»}}.<ref>[[سوره شوری]]/۲۱.</ref>
  
مودت به معناي محبت تثبيت شده در قلب است و مودت با نزديکان پيامبر صلی الله علیه و آله بازگشت به مسأله ولايت و قبول رهبري ائمه معصومين دارد و اجراي اين دستور در واقع تداوم خط رهبري پيامبر و ادامه مساله ولايت الهي است. پذيرش ولايت ائمه علیهم السلام و دوست داشتن آنها باعث نجات و رستگاري خواهد شد. زيرا انسان همواره با کسي است که او را دوست دارد و به ويژه کساني که دوستي آنها در جانشان رخنه کرده و تثبيت شده. آدمي در قيامت نيز با کساني محشور مي شود که دوستشان دارد بنابراين پذيرش اين ولايت منجر به سعادت آدمي در دنيا و آخرت خواهد شد. قربي، عترت رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام هستند و بنابراين مودتي که اجر رسالت فرض شده چيزي ماوراي خود رسالت ديني و بقا و دوام آن نيست زيرا پذيرش ولايت عترت جزء، مهمي از اين رسالت است از همين رو آيه و تفسير آن منافاتي با آياتي که طلب اجر رسالت، از مردم را نفي مي کنند، منافات ندارد.<ref>طباطبائي، 1375، ج18، ص46؛ مکارم شيرازي، 1421ق، ج15، ص508.</ref>
+
مودت به معنای محبت تثبیت شده در قلب است و مودت با نزدیکان پیامبر صلی الله علیه و آله بازگشت به مسأله [[ولایت]] و قبول رهبری ائمه معصومین دارد و اجرای این دستور در واقع تداوم خط رهبری پیامبر و ادامه مساله ولایت الهی است. پذیرش ولایت ائمه علیهم السلام و دوست داشتن آنها باعث نجات و رستگاری خواهد شد. زیرا انسان همواره با کسی است که او را دوست دارد به ویژه کسانی که دوستی آنها در جانشان رخنه کرده و تثبیت شده. آدمی در قیامت نیز با کسانی محشور می شود که دوستشان دارد بنابراین پذیرش این ولایت منجر به سعادت آدمی در دنیا و آخرت خواهد شد. قربی، عترت رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام هستند و بنابراین مودتی که اجر رسالت فرض شده چیزی ماورای خود رسالت دینی و بقا و دوام آن نیست زیرا پذیرش ولایت [[عترت]]، جزء مهمی از این رسالت است. از همین رو آیه و [[تفسیر قرآن|تفسیر]] آن منافاتی با آیاتی که طلب اجر رسالت، از مردم را نفی می کنند، منافات ندارد.<ref>طباطبائی، ۱۳۷۵، ج۱۸، ص۴۶؛ [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، ۱۴۲۱ق، ج۱۵، ص۵۰۸.</ref>
  
در آيه 82 [[سوره طه]] آمده است: {{متن قرآن|«وَ إِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدى‌»}}.
+
در آیه ۸۲ [[سوره طه]] آمده است: {{متن قرآن|«وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدى‌»}}.
  
آيات قبل از اين آيه به گوساله پرست شدن قوم [[حضرت موسی]] علیه السلام اشاره دارد. [[علامه طباطبایی]] ذيل اين آيه مي نويسد: بنى اسرائيل با اين كه به خداى سبحان ايمان داشتند و رسالت موسى و هارون علیه السلام را تصديق كرده بودند ولى درباره ولايت آن دو بزرگوار يا متوقف بوده‌اند و از آن دو تبعيت کامل نداشتند. بدان جهت بوده كه قيد "ثُمَّ اهْتَدى‌" را بر ايمان به خدا و عمل صالح اضافه‌ کرده است.
+
آیات قبل از این آیه به گوساله پرست شدن قوم [[حضرت موسی]] علیه السلام اشاره دارد. [[علامه طباطبایی]] ذیل این آیه می نویسد: [[بنی اسرائیل|بنى اسرائیل]] با این که به خداى سبحان ایمان داشتند و رسالت موسى و [[حضرت هارون علیه السلام|هارون]] علیهما السلام را تصدیق کرده بودند ولى درباره ولایت آن دو بزرگوار متوقف بوده‌اند و از آن دو تبعیت کامل نداشتند. بدان جهت بوده که قید "ثُمَّ اهْتَدى‌" را بر ایمان به خدا و عمل صالح اضافه‌ کرده است.
  
در اين آيه قيد و شرطى كه ايمان به خدا و عمل صالح را در تأثير و قبولش نزد خدا مقيد و مشروط كند، ديده نمي شود مگر همين قيد كه شخص، به رسول هم ايمان داشته باشد به اين معنا كه تسليم رسول باشد و او را در هر كار و امرى چه بزرگ و چه كوچك اطاعت كند و دين خود را از او بگيرد و راهى را كه او پيش پايش گذاشته سير نمايد و بدون هيچ استبداد او را پيروى كند، پس معلوم مي شود كه مراد از "اهتداء" در آيه شريفه همان شرطى است كه ساير آيات قرآنى نيز بدان راهنمايى فرموده و آن عبارت است از پيروى پيغمبر در امر دين و دنيا و به عبارت ديگر اهتداء به ولايت رسول خدا صلی الله علیه و آله است.<ref>طباطبايى، 1374، ج14، ص265.</ref>
+
در این آیه قید و شرطى که [[ایمان|ایمان]] به خدا و عمل صالح را در تأثیر و قبولش نزد خدا مقید و مشروط کند، دیده نمی شود مگر همین قید که شخص، به رسول هم ایمان داشته باشد به این معنا که تسلیم رسول باشد و او را در هر کار و امرى چه بزرگ و چه کوچک اطاعت کند و دین خود را از او بگیرد و راهى را که او پیش پایش گذاشته سیر نماید و بدون هیچ استبداد او را پیروى کند، پس معلوم می شود که مراد از "اهتداء" در آیه شریفه همان شرطى است که سایر آیات قرآنى نیز بدان راهنمایى فرموده و آن عبارت است از پیروى پیغمبر در امر [[دین|دین]] و دنیا و به عبارت دیگر اهتداء به ولایت [[پیامبر اسلام|رسول خدا]] صلی الله علیه و آله است.<ref>طباطبایى، ۱۳۷۴، ج۱۴، ص۲۶۵.</ref>
  
[[امام باقر]] علیه السلام فرموده اند: منظور از «اهتدى» اين است كه به ولايت اهل بيت علیهم السلام نائل آيد. به خدا قسم اگر مردى تمام عمر در ميان ركن و مقام ابراهيم خدا را عبادت كند، آنگاه بميرد و از ولايت ما دور باشد، خدا او را بر پيشانى در جهنم ساقط مي كند.<ref>طبرسي، 1372، ج7، ص39؛ بانو امين، ج8، ص196، مکارم شيرازي، 1374، ج13، ص261.</ref>
+
[[امام باقر]] علیه السلام فرموده اند: منظور از «اهتدى» این است که به ولایت اهل بیت علیهم السلام نائل آید. به خدا قسم اگر مردى تمام عمر در میان رکن و [[مقام ابراهیم]] خدا را عبادت کند، آنگاه بمیرد و از ولایت ما دور باشد، خدا او را بر پیشانى در [[جهنم]] ساقط می کند.<ref>[[شیخ طبرسی|طبرسی]]، ۱۳۷۲، ج۷، ص۳۹؛ [[بانو مجتهده امین|بانو امین]]، ج۸، ص۱۹۶، مکارم شیرازی، ۱۳۷۴، ج۱۳، ص۲۶۱.</ref>
  
[[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله فرمود: «أساس الاسلام حبّي و حبّ أهل بيتي».<ref>متقي، 1409ق، ج12، ص105.</ref> اساس اسلام، دوستي من و اهل بيت من است.
+
[[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله فرمود: «أساس الاسلام حبّی و حبّ أهل بیتی».<ref>متقی، ۱۴۰۹ق، ج۱۲، ص۱۰۵.</ref> اساس [[اسلام]]، دوستی من و اهل بیت من است.
  
قرآن در پاسخ به اين سوال که چرا نبي اکرم صلی الله علیه و آله دوستي و محبت عترت خود را به عنوان پاداش رسالت از مردم خواست جواب مي دهد: «قُلْ مَا سَأَلْتُكُم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِىَ إِلَّا عَلىَ اللَّهِ وَ هُوَ عَلىَ‌ كلُ‌ِّ شىَ‌ْءٍ شهَِيد»؛<ref>[[سوره سبا]]/47.</ref> بگو مزدي را که درخواست کردم چيزي است که سودش عايد شما است مزد من جز بر خدا نيست. يعني آنچه به عنوان مزد خواستم، عايد شما مي گردد و اين دوستي و محبت اولياء همچون اکسير، تحول آفرين، رشددهنده است.
+
قرآن در پاسخ به این سوال که چرا نبی اکرم صلی الله علیه و آله دوستی و محبت عترت خود را به عنوان پاداش [[نبوت|رسالت]] از مردم خواست جواب می دهد: «قُلْ مَا سَأَلْتُکم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَکمْ إِنْ أَجْرِىَ إِلَّا عَلىَ اللَّهِ وَ هُوَ عَلىَ‌ کلُ‌ِّ شىَ‌ْءٍ شهَِید»؛<ref>[[سوره سبا]]/۴۷.</ref> بگو مزدی را که درخواست کردم چیزی است که سودش عاید شما است مزد من جز بر خدا نیست... .  
 +
 
 +
یعنی آنچه به عنوان مزد خواستم، عاید شما می گردد و این دوستی و محبت اولیاء همچون اکسیر تحول آفرین، رشددهنده است.
  
 
==نتایج محبت به اهل بیت علیهم السلام==
 
==نتایج محبت به اهل بیت علیهم السلام==
  
الف) رسيدن به سعادت: انسان در سايه دوستي اهل بيت علیهم السلام به نيکبختي مي رسد. [[امام علی]] علیه السلام در اين باره مي فرمايند: «أسعد الناس من عرف فضلنا و تقرب الي الله بنا و أخلص حبنا و عمل بما اليه ندبنا وانتهي عما عنه نهينا فذاک منا و هو في دارالمقامه معنا»؛ نيکبخت ترين مردمان کسي است که برتري جايگاه ما را بشناسد و به وسيله ما به خدا نزديک شود و محبت ما را در خود خالص گرداند و به آنچه او را فراخوانده ايم عمل کند و از آنچه او را نهي کرده ايم باز ايستد، پس چنين کسي از ما است و در خانه آخرت همراه ما است.<ref>خوانساري، 1373، ج2، ص461.</ref>
+
الف) رسیدن به سعادت: انسان در سایه دوستی اهل بیت علیهم السلام به نیکبختی می رسد. [[امام علی]] علیه السلام در این باره می فرمایند: «أسعد الناس من عرف فضلنا و تقرب الی الله بنا و أخلص حبنا و عمل بما الیه ندبنا وانتهی عما عنه نهینا فذاک منا و هو فی دارالمقامه معنا»؛ نیکبخت ترین مردمان کسی است که برتری جایگاه ما را بشناسد و به وسیله ما به خدا نزدیک شود و محبت ما را در خود خالص گرداند و به آنچه او را فراخوانده ایم عمل کند و از آنچه او را نهی کرده ایم باز ایستد، پس چنین کسی از ما است و در خانه [[آخرت]] همراه ما است.<ref>خوانساری، ۱۳۷۳، ج۲، ص۴۶۱.</ref>
  
ب) علاقه و محبت به کسي يا چيزي از قويترين عوامل تلاش و انگيزه ساز در انسان به خصوص نوجوانان و جوانان است. وابستگي هاي عاطفي، انسان را فعالتر و باانگيزه تر مي سازد. پيدايش محبت در دل، موجب تحول و دگرگوني انسان مي شود. آدمي همواره به سوي فکر و فرهنگ محبوب کشيده مي شود.  
+
ب) علاقه و محبت به کسی یا چیزی از قویترین عوامل تلاش و انگیزه ساز در انسان به خصوص نوجوانان و جوانان است. وابستگی های عاطفی، انسان را فعالتر و باانگیزه تر می سازد. پیدایش محبت در دل، موجب تحول و دگرگونی انسان می شود. آدمی همواره به سوی فکر و فرهنگ محبوب کشیده می شود.  
  
از راه محبت اهل بيت علیهم السلام، به ويژه حضرت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف مي توان ديگر احكام ديني و آموزه هاي اخلاقي را به فرزندان منتقل كرد؛ چون وقتي امام خوبي ها نزد آنها محبوب شد در عمل به سوي او گرايش مي يابند و او را الگو و مرجع خود قرار مي دهند.
+
از راه محبت اهل بیت علیهم السلام، به ویژه حضرت [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام زمان]] عجل الله تعالی فرجه الشریف می توان دیگر احکام دینی و آموزه های [[اخلاق|اخلاقی]] را به فرزندان منتقل کرد؛ چون وقتی امام خوبی ها نزد آنها محبوب شد در عمل به سوی او گرایش می یابند و او را الگو و مرجع خود قرار می دهند.
  
اين از ويژگي هاي انسان است كه اگر كسي نزد او محبوب شد، سعي مي كند در گفتار و رفتار به او توجه كند و از او الگو گيرد. شايد حضرت علي علیه السلام بر اساس همين نكته مي فرمايد: «مَن أحَبَّ شيئاً لَهِجَ بذكرِه» كسي كه چيزي را دوست داشته باشد، همواره به ياد اوست. بنابراين محبت حضرت، بستري فراهم مي آورد كه فرزندان به سمت خوبي ها گرايش يابند.
+
این از ویژگی های انسان است که اگر کسی نزد او محبوب شد، سعی می کند در گفتار و رفتار به او توجه کند و از او الگو گیرد. شاید حضرت علی علیه السلام بر اساس همین نکته می فرماید: «مَن أحَبَّ شیئاً لَهِجَ بذکرِه» کسی که چیزی را دوست داشته باشد، همواره به یاد اوست. بنابراین محبت حضرت، بستری فراهم می آورد که فرزندان به سمت خوبی ها گرایش یابند.
  
اما نکته مهم در محبت اهل بيت علیهم السلام شناخت و محبت امام زمان خويش است. چرا که کسي که امام زمان خويش را نشناسد از هيچيک از معتقدات خود حتي از ولايت ائمه قبل نيز بهره نخواهد گرفت. بهترين دليل بر اين ادعا روايت مشهوري است که اهل سنت و شيعيان را نقل مي کنند و آن اين که پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله مي فرمايند: «من مات ولم يعرف امام زمانه مات ميته جاهليه».<ref>ري شهري، ميزان الحکمه، بي تا، ج1، ص171.</ref>
+
اما نکته مهم در محبت اهل بیت علیهم السلام شناخت و محبت امام زمان خویش است. چرا که کسی که امام زمان خویش را نشناسد از هیچیک از معتقدات خود حتی از ولایت ائمه قبل نیز بهره نخواهد گرفت. بهترین دلیل بر این ادعا روایت مشهوری است که [[اهل سنت]] و [[شیعه|شیعیان]] را نقل می کنند و آن این که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: «من مات ولم یعرف امام زمانه مات میته جاهلیه».<ref>ری شهری، [[میزان الحکمه|میزان الحکمه]]، بی تا، ج۱، ص۱۷۱.</ref>
  
هر قدر محبت و دلباختگي و ارتباط قلبي با [[ائمه اطهار]] عليهم السلام بيشتر باشد، تبعيت و همرنگي و همراهي و همدلي با آنها نيز بيشتر خواهد شد. نقش عشق و محبت در ايجاد همساني، همفکري و همراهي بسيار مهم است و مردم پيوسته از چهره هاي محبوبشان الگو و سرمشق مي گيرند. ايمان عاطفي به رهبري حتي در اطاعت سياسي و اجتماعي هم تأثير مي گذارد و زمينه ساز تبعيتي عاشقانه مي شود نه يک اطاعت رسمي و تشريفاتي. در اين صورت ميان «شناخت»، «عشق» و «پيروي» رابطه اي مستحکم به وجود مي آيد زيرا معرفت، محبت مي آورد و محبت ولايت و تبعيت.
+
هر قدر محبت و دلباختگی و ارتباط قلبی با [[ائمه اطهار]] علیهم السلام بیشتر باشد، تبعیت و همرنگی و همراهی و همدلی با آنها نیز بیشتر خواهد شد. نقش عشق و محبت در ایجاد همسانی، همفکری و همراهی بسیار مهم است و مردم پیوسته از چهره های محبوبشان الگو و سرمشق می گیرند. ایمان عاطفی به رهبری حتی در اطاعت سیاسی و اجتماعی هم تأثیر می گذارد و زمینه ساز تبعیتی عاشقانه می شود نه یک اطاعت رسمی و تشریفاتی. در این صورت میان «شناخت»، «عشق» و «پیروی» رابطه ای مستحکم به وجود می آید زیرا معرفت، محبت می آورد و محبت ولایت و تبعیت.
  
ج. کسب آرامش و امنيت فردي و اجتماعي: انسان مطيع و معتقد ولايت ائمه اطهار علیهم السلام در ابعاد فردي و اجتماعي، برخوردار از وجود آثار و برکات ائمه علیهم السلام خواهند شد. به طوري که بعد فردي در روح وي طمأنينه و آرامش مي آفريند. انسان تحت ولايت ائمه علیهم السلام از آن جهت که خود را به واسطه جريان فيض الهي در همه هستي وابسته مي بيند همواره بر آنان تکيه مي کند و به رحمت آنان دل مي بندد. همواره اميدوار است و کمتر دچار اضطراب و آشفتگي روحي مي شود و چون خود را در محضر آنان مي بيند کمتر دچار لغزش و گناه مي شود. در بعد اجتماعي نيز جامعه معتقدين به ولايت معصومين علیهم السلام جامعه اي است که در آن همبستگي و همنوايي و نيز رعايت بسياري از هنجارهاي ديني در حد بسيار بالايي وجود دارد در نتيجه نظم و امنيت بيشتري در آن جامعه حکمفرماست.
+
ج. کسب آرامش و امنیت فردی و اجتماعی: انسان مطیع و معتقد ولایت ائمه اطهار علیهم السلام در ابعاد فردی و اجتماعی، برخوردار از وجود آثار و برکات ائمه علیهم السلام خواهند شد. به طوری که بعد فردی در روح وی طمأنینه و آرامش می آفریند. انسان تحت ولایت ائمه علیهم السلام از آن جهت که خود را به واسطه جریان فیض الهی در همه هستی وابسته می بیند همواره بر آنان تکیه می کند و به رحمت آنان دل می بندد. همواره امیدوار است و کمتر دچار اضطراب و آشفتگی روحی می شود و چون خود را در محضر آنان می بیند کمتر دچار لغزش و گناه می شود. در بعد اجتماعی نیز جامعه معتقدین به ولایت [[عصمت|معصومین]] علیهم السلام جامعه ای است که در آن همبستگی و همنوایی و نیز رعایت بسیاری از هنجارهای دینی در حد بسیار بالایی وجود دارد، در نتیجه نظم و امنیت بیشتری در آن جامعه حکمفرماست.
  
 
==پانویس==  
 
==پانویس==  
سطر ۴۳: سطر ۴۵:
  
 
==منابع==
 
==منابع==
* بررسي تطبيقي شيوه هاي «تربيت فرزند» در اسلام و «فرزندپروري» در روانشناسي، حمیده اله یاری، دانشگاه اصفهان، دکتر اعظم پرچم، ص73. تاریخ بازیابی: 4 شهریور 1392.
+
 
 +
*بررسي تطبيقي شيوه هاي «تربيت فرزند» در اسلام و «فرزندپروري» در روانشناسي، حمیده اله یاری، دانشگاه اصفهان، دکتر اعظم پرچم، ص73. تاریخ بازیابی: 4 شهریور 1392.
  
 
[[رده:اهل بیت]]
 
[[رده:اهل بیت]]

نسخهٔ ‏۱۷ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۴۶

قرآن کریم «اهل بیت علیهم السلام» را به عنوان شایسته ترین الگوها برای انسانها معرفی نموده است. تا انسانها با پیروی از آنان به سر منزل مقصود برسند. معصومان علیهم السلام مجرای ولایت خداوند متعال در عالم هستند و در احادیث از آنان با عنوان باب الله یاد شده است. در، موضعی است که از آن وارد خانه می شوند و اگر کسی بخواهد وارد خانه معرفت و بندگی خدا بشود باید صرفاً از این در وارد شود.

اگر کسی بخواهد به هدف بندگی و معرفت خداوند برسد باید از دری که خود خدا قرار داده وارد شود وگرنه به هدف خود نمی رسد. در حدیث آمده است «و لولا نحن ما عُبِدالله». زیرا راه بندگی خدا را ائمه به خلایق یاد داده اند حتی ملائکه نیز درس توحید و تنزیه را از اهل بیت علیهم السلام آموخته اند.

پس محبت اهل بیت علیهم السلام راهی است برای رسیدن به محبت خداوند. امام صادق علیه السلام فرمود: «من عرف حقّنا و أحبّنا فقد أحبّ الله تبارک و تعالی»؛[۱] هر کس حق ما را شناخته و ما را دوست بدارد در حقیقت خداوند تبارک و تعالی را دوست داشته است.

در نتیجه انسان باید محبت به اهل‌ بیت علیهم السلام را حفظ کند زیرا خداوند انسان‌های کامل و نمونه‌های اعلای انسانیت را پرورانده و به انسانها معرفی کرده است و دستور داده به آن نمونه‌های اعلای انسانیت مودّت بورزید و وقتی مودت و محبت به صحنه آمد به‌ طور طبیعی تبعیت از آن‌ها به صحنه می‌آید. زیرا وقتی مودت و محبت به محبوبی متعالی در میان آمد تبعیت از آن محبوب عین ادامه‌ی مودّت است.

خداوند دستور داده است انسان نسبت به اهل بیت علیهم السلام مودت بورزند. «قُلْ لاأَسْئَلُکمْ عَلَیهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى».[۲]

مودت به معنای محبت تثبیت شده در قلب است و مودت با نزدیکان پیامبر صلی الله علیه و آله بازگشت به مسأله ولایت و قبول رهبری ائمه معصومین دارد و اجرای این دستور در واقع تداوم خط رهبری پیامبر و ادامه مساله ولایت الهی است. پذیرش ولایت ائمه علیهم السلام و دوست داشتن آنها باعث نجات و رستگاری خواهد شد. زیرا انسان همواره با کسی است که او را دوست دارد به ویژه کسانی که دوستی آنها در جانشان رخنه کرده و تثبیت شده. آدمی در قیامت نیز با کسانی محشور می شود که دوستشان دارد بنابراین پذیرش این ولایت منجر به سعادت آدمی در دنیا و آخرت خواهد شد. قربی، عترت رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام هستند و بنابراین مودتی که اجر رسالت فرض شده چیزی ماورای خود رسالت دینی و بقا و دوام آن نیست زیرا پذیرش ولایت عترت، جزء مهمی از این رسالت است. از همین رو آیه و تفسیر آن منافاتی با آیاتی که طلب اجر رسالت، از مردم را نفی می کنند، منافات ندارد.[۳]

در آیه ۸۲ سوره طه آمده است: «وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدى‌».

آیات قبل از این آیه به گوساله پرست شدن قوم حضرت موسی علیه السلام اشاره دارد. علامه طباطبایی ذیل این آیه می نویسد: بنى اسرائیل با این که به خداى سبحان ایمان داشتند و رسالت موسى و هارون علیهما السلام را تصدیق کرده بودند ولى درباره ولایت آن دو بزرگوار متوقف بوده‌اند و از آن دو تبعیت کامل نداشتند. بدان جهت بوده که قید "ثُمَّ اهْتَدى‌" را بر ایمان به خدا و عمل صالح اضافه‌ کرده است.

در این آیه قید و شرطى که ایمان به خدا و عمل صالح را در تأثیر و قبولش نزد خدا مقید و مشروط کند، دیده نمی شود مگر همین قید که شخص، به رسول هم ایمان داشته باشد به این معنا که تسلیم رسول باشد و او را در هر کار و امرى چه بزرگ و چه کوچک اطاعت کند و دین خود را از او بگیرد و راهى را که او پیش پایش گذاشته سیر نماید و بدون هیچ استبداد او را پیروى کند، پس معلوم می شود که مراد از "اهتداء" در آیه شریفه همان شرطى است که سایر آیات قرآنى نیز بدان راهنمایى فرموده و آن عبارت است از پیروى پیغمبر در امر دین و دنیا و به عبارت دیگر اهتداء به ولایت رسول خدا صلی الله علیه و آله است.[۴]

امام باقر علیه السلام فرموده اند: منظور از «اهتدى» این است که به ولایت اهل بیت علیهم السلام نائل آید. به خدا قسم اگر مردى تمام عمر در میان رکن و مقام ابراهیم خدا را عبادت کند، آنگاه بمیرد و از ولایت ما دور باشد، خدا او را بر پیشانى در جهنم ساقط می کند.[۵]

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «أساس الاسلام حبّی و حبّ أهل بیتی».[۶] اساس اسلام، دوستی من و اهل بیت من است.

قرآن در پاسخ به این سوال که چرا نبی اکرم صلی الله علیه و آله دوستی و محبت عترت خود را به عنوان پاداش رسالت از مردم خواست جواب می دهد: «قُلْ مَا سَأَلْتُکم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَکمْ إِنْ أَجْرِىَ إِلَّا عَلىَ اللَّهِ وَ هُوَ عَلىَ‌ کلُ‌ِّ شىَ‌ْءٍ شهَِید»؛[۷] بگو مزدی را که درخواست کردم چیزی است که سودش عاید شما است مزد من جز بر خدا نیست... .

یعنی آنچه به عنوان مزد خواستم، عاید شما می گردد و این دوستی و محبت اولیاء همچون اکسیر تحول آفرین، رشددهنده است.

نتایج محبت به اهل بیت علیهم السلام

الف) رسیدن به سعادت: انسان در سایه دوستی اهل بیت علیهم السلام به نیکبختی می رسد. امام علی علیه السلام در این باره می فرمایند: «أسعد الناس من عرف فضلنا و تقرب الی الله بنا و أخلص حبنا و عمل بما الیه ندبنا وانتهی عما عنه نهینا فذاک منا و هو فی دارالمقامه معنا»؛ نیکبخت ترین مردمان کسی است که برتری جایگاه ما را بشناسد و به وسیله ما به خدا نزدیک شود و محبت ما را در خود خالص گرداند و به آنچه او را فراخوانده ایم عمل کند و از آنچه او را نهی کرده ایم باز ایستد، پس چنین کسی از ما است و در خانه آخرت همراه ما است.[۸]

ب) علاقه و محبت به کسی یا چیزی از قویترین عوامل تلاش و انگیزه ساز در انسان به خصوص نوجوانان و جوانان است. وابستگی های عاطفی، انسان را فعالتر و باانگیزه تر می سازد. پیدایش محبت در دل، موجب تحول و دگرگونی انسان می شود. آدمی همواره به سوی فکر و فرهنگ محبوب کشیده می شود.

از راه محبت اهل بیت علیهم السلام، به ویژه حضرت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف می توان دیگر احکام دینی و آموزه های اخلاقی را به فرزندان منتقل کرد؛ چون وقتی امام خوبی ها نزد آنها محبوب شد در عمل به سوی او گرایش می یابند و او را الگو و مرجع خود قرار می دهند.

این از ویژگی های انسان است که اگر کسی نزد او محبوب شد، سعی می کند در گفتار و رفتار به او توجه کند و از او الگو گیرد. شاید حضرت علی علیه السلام بر اساس همین نکته می فرماید: «مَن أحَبَّ شیئاً لَهِجَ بذکرِه» کسی که چیزی را دوست داشته باشد، همواره به یاد اوست. بنابراین محبت حضرت، بستری فراهم می آورد که فرزندان به سمت خوبی ها گرایش یابند.

اما نکته مهم در محبت اهل بیت علیهم السلام شناخت و محبت امام زمان خویش است. چرا که کسی که امام زمان خویش را نشناسد از هیچیک از معتقدات خود حتی از ولایت ائمه قبل نیز بهره نخواهد گرفت. بهترین دلیل بر این ادعا روایت مشهوری است که اهل سنت و شیعیان را نقل می کنند و آن این که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: «من مات ولم یعرف امام زمانه مات میته جاهلیه».[۹]

هر قدر محبت و دلباختگی و ارتباط قلبی با ائمه اطهار علیهم السلام بیشتر باشد، تبعیت و همرنگی و همراهی و همدلی با آنها نیز بیشتر خواهد شد. نقش عشق و محبت در ایجاد همسانی، همفکری و همراهی بسیار مهم است و مردم پیوسته از چهره های محبوبشان الگو و سرمشق می گیرند. ایمان عاطفی به رهبری حتی در اطاعت سیاسی و اجتماعی هم تأثیر می گذارد و زمینه ساز تبعیتی عاشقانه می شود نه یک اطاعت رسمی و تشریفاتی. در این صورت میان «شناخت»، «عشق» و «پیروی» رابطه ای مستحکم به وجود می آید زیرا معرفت، محبت می آورد و محبت ولایت و تبعیت.

ج. کسب آرامش و امنیت فردی و اجتماعی: انسان مطیع و معتقد ولایت ائمه اطهار علیهم السلام در ابعاد فردی و اجتماعی، برخوردار از وجود آثار و برکات ائمه علیهم السلام خواهند شد. به طوری که بعد فردی در روح وی طمأنینه و آرامش می آفریند. انسان تحت ولایت ائمه علیهم السلام از آن جهت که خود را به واسطه جریان فیض الهی در همه هستی وابسته می بیند همواره بر آنان تکیه می کند و به رحمت آنان دل می بندد. همواره امیدوار است و کمتر دچار اضطراب و آشفتگی روحی می شود و چون خود را در محضر آنان می بیند کمتر دچار لغزش و گناه می شود. در بعد اجتماعی نیز جامعه معتقدین به ولایت معصومین علیهم السلام جامعه ای است که در آن همبستگی و همنوایی و نیز رعایت بسیاری از هنجارهای دینی در حد بسیار بالایی وجود دارد، در نتیجه نظم و امنیت بیشتری در آن جامعه حکمفرماست.

پانویس

  1. کلینی، ۱۳۶۷، ج۸، ص۱۰۲.
  2. سوره شوری/۲۱.
  3. طباطبائی، ۱۳۷۵، ج۱۸، ص۴۶؛ مکارم شیرازی، ۱۴۲۱ق، ج۱۵، ص۵۰۸.
  4. طباطبایى، ۱۳۷۴، ج۱۴، ص۲۶۵.
  5. طبرسی، ۱۳۷۲، ج۷، ص۳۹؛ بانو امین، ج۸، ص۱۹۶، مکارم شیرازی، ۱۳۷۴، ج۱۳، ص۲۶۱.
  6. متقی، ۱۴۰۹ق، ج۱۲، ص۱۰۵.
  7. سوره سبا/۴۷.
  8. خوانساری، ۱۳۷۳، ج۲، ص۴۶۱.
  9. ری شهری، میزان الحکمه، بی تا، ج۱، ص۱۷۱.


منابع

  • بررسي تطبيقي شيوه هاي «تربيت فرزند» در اسلام و «فرزندپروري» در روانشناسي، حمیده اله یاری، دانشگاه اصفهان، دکتر اعظم پرچم، ص73. تاریخ بازیابی: 4 شهریور 1392.