اعجاز عددی قرآن: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | '''کلیدواژه:اعجاز قرآن، اعجاز عددی قرآن، رشاد خلیفه، تناسب در تکرار کلمات قرآن، نظریه روابط ریاضی در قرآن''' | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==پیدایش بحث اعجاز عددی قرآن== | ==پیدایش بحث اعجاز عددی قرآن== | ||
| − | بحث اعجاز قرآن، با ادعاهای رشاد خلیفه آغاز شد. او به مدت سه سال در مورد قرآن با استفاده از رايانه تحقيق كرد و نتيجه اين تحقيقات را در سال 1351 ش به روزنامه‌هاي دنيا داد. | + | بحث اعجاز قرآن، با ادعاهای رشاد خلیفه آغاز شد. او به مدت سه سال در مورد [[قرآن]] با استفاده از رايانه تحقيق كرد و نتيجه اين تحقيقات را در سال 1351 ش به روزنامه‌هاي دنيا داد. |
| − | او ادعا کرد که نظمی را در قرآن کشف نموده که ویژگی خاص قرآن بوده و یکی از بزرگترین جنبه‌های اعجازی آن به شمار می‌رود. كتاب او تحت عنوان | + | او ادعا کرد که نظمی را در قرآن کشف نموده که ویژگی خاص قرآن بوده و یکی از بزرگترین جنبه‌های اعجازی آن به شمار می‌رود. كتاب او تحت عنوان «معجزة القرآن الكريم» در سال 1983 م در بيروت چاپ شد و به زبان انگليسي نيز در آمريكا چاپ شد. |
| − | رشاد خليفه تلاش نمود اثبات نماید كه رابطه نزديكي ميان حروف | + | رشاد خليفه تلاش نمود اثبات نماید كه رابطه نزديكي ميان حروف مذكور با حروف سوره‌اي كه در آغاز آن قرار گرفته‌اند، وجود دارد. او براي محاسبات خود از رايانه كمك گرفت و نسبت اين حروف را در 114 سوره قرآن سنجيد. برخی از نتایجی که بدان رسید عبارتند از: |
| − | + | * نسبت حرف «ق» در سوره «ق» از تمام سوره‌هاي قرآن بدون استثناء بيشتر است. | |
| + | * مقدار حرف «ص» در سوره «ص» نيز به تناسب مجموع حروف سوره از هر سوره ديگر بيشتر است. | ||
| + | * حروف «ن» در سوره «ن والقلم» بزرگترين رقم نسبي را در 114 سوره قرآن دارد. | ||
| − | + | رشاد خلیفه عدد 19 را يك عدد اساسي در قرآن مي‌داند كه از « تسعة عشر» اخذ كرده و اعداد برخي آيات و كلمات را بر آنها تطبيق كرده و يك نظام رياضي را ارائه مي‌دهد. | |
| − | + | البته نظریات رشاد خلیفه بعداً مورد مناقشه قرار گرفت اما به هر روی نظریات او باعث جلب توجه عده زیادی به بحث اعجاز علمی قرآن گردید. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==نوشته های موافقان اعجاز قرآن== | |
| − | + | * 1ـ معجزة القرآن الكريم، دكتر رشاد خليفه: | |
| − | + | همانگونه که گفته شد ايشان عدد مي‌داند كه از «تسعة عشر» اخذ كرده و اعداد برخي آيات و كلمات را بر آنها تطبيق كرده و يك نظام رياضي را ارائه مي‌دهد. ايشان با محاسبات زياد و جدول‌هاي متعدد 19 را يك عدد اساسي در [[قرآن]] اثبات می کند و از آن نتايج زير را مي‌گيرد: | |
| − | |||
| − | همانگونه که گفته شد ايشان عدد | ||
| − | ايشان با محاسبات زياد و جدول‌هاي متعدد 19 را يك عدد اساسي در قرآن اثبات می کند و از آن نتايج زير را مي‌گيرد: | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | الف: قرآن كلام خداست. محل حروف مقطعه قرآن در جاي مشخص خود طرح پيشرفته توزيع الفبايي در سراسر قرآن را اثبات مي‌كند. هيچ كس نمي‌تواند ادعا كند كه اين گونه طرح پيشرفته توسط انسان، هر قدر هم متعالي باشد قابل وصول باشد. | |
| − | + | ايشان از رايانه مي‌خواهد كه تعداد تبديل‌هاي ممكن را به منظور كتابي مثل قرآن كه از لحاظ رياضي دقيق و حساب‌شده است محاسبه كند كه 626 سپتيلون (000/000/000/000/000/000/000/000/626) مي‌شود. كه قطعاً از توان ظرفيت هر مخلوقي خارج است و كسي نه در گذشته، نه حال و نه آينده قادر نخواهد بود اثري همتاي قرآن بياورد و سپس اعجاز قرآن را از اين مطلب نتيجه‌گيري مي‌كند و حتي معجزات [[حضرت موسی]] علیه السلام و [[حضرت عیسی]] علیه السلام را از طريق [[قرآن]] اثبات مي‌كند. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | ب: ترتيب موجود تدوين سوره‌هاي قرآن ترتيبي ملهم از ذات الهي است. | |
| − | + | ج: ترتيب نزول سوره‌هاي قرآن، آنچنان كه امروزه مي‌دانيم از جانب خداي تعالي است. | |
| − | + | د: محل نزول سوره‌هاي قرآن، اعم از مكي يا مدني، مورد تأييد قرار مي‌گيرد. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | هـ: شيوه مخصوص كتابت كلمات در [[قرآن]] را خداي تعالي خود دستور فرموده است ولذا توصيه مي‌كند در كتابت قرآن (صلوة، به صلاة) تغيير داده نشود. | |
| − | + | و: طريق خاص قرآن در تقسيم هر سوره به آيات با امر الهي صورت گرفته است. | |
| − | + | ز: آيه «بسم‌الله الرحمن الرحيم» جزء لايتجزاي هر سوره، بجز سوره 9 (التوبه) است. كه آن را با دلايلي از نظم رياضي ثابت مي‌كند. | |
| − | + | * 2ـ اعجاز قرآن، تحليل آماري حروف مقطعه، تأليف رشاد خليفه، ترجمه و ضمائم از سيد محمدتقي آيت‌اللهي: | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | مترجم محترم كتاب را از نسخه اصل انگليسي ترجمه كرده و در سال 1365 توسط انتشارات دانشگاه شيراز منتشر شده است. | |
| − | + | * 3ـ معجزة‌القرآن العشرين من كشف سباعية و ثلاثية اوامر القرآن الكريم، ابن خليفه عليوي: | |
| − | + | ايشان در كتاب خود كه 110 صفحه است، مي‌گويد 90% اوامر قرآن هفتگانه يا سه‌گانه يا يگانه است و تكرار آنها در موارد خود لازم بوده است. | |
| − | + | براي مثال: امر «اعبدوا» (بپرستيد) را سه بار به همه مردم خطاب كرده است؛ سه بار نسبت به اهل [[مكه]] در [[قرآن]] آمده و سه بار نسبت به [[پيامبر اسلام]] صلی الله علیه و آله آمده است و شعيب پيامبر صلی الله علیه و آله سه بار به قوم خود گفته است و [[حضرت نوح]] علیه السلام سه بار و [[حضرت هود]] علیه السلام سه بار و [[حضرت صالح]] علیه السلام سه بار و [[حضرت عیسی]] علیه السلام سه بار گفته‌اند كه اين سر غريب و عجيبي است. ايشان از اين اعداد منظم اعجاز قرآن را نتيجه مي‌گيرند. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | * 4ـ المنظومات العددية في‌القرآن العظيم، مهندس مصطفي ابوسيف بدران: اين كتاب در 88 صفحه چاپ شده است و روابط رياضي حروف مقطعه را بررسي كرده است. به ويژه حالات مختلف لفظ «الله» را بررسي كرده است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | * 5ـ الاعجاز العددي للقرآن الكريم، عبدالرزاق نوفل: اين كتاب در سه جزء جداگانه چاپ شده است و سپس تحت عنوان «اعجاز عددي در قرآن كريم» توسط مصطفي حسيني طباطبائي ترجمه شده است. ايشان تلاش كرده تا نظام رياضي تكرار واژه‌ها را در قرآن نشان دهد. | |
| − | ايشان در | ||
| − | + | * 6ـ اعجازات حديثة علمية و رقمية في‌القرآن، دكتر رفيق ابوالسعود: ايشان در يك فصل كتاب خود معجزه اعداد و ارقام را در [[قرآن ]] مطرح مي‌كند و مطالبي شبيه مطالب عبدالرزاق نوفل مي‌آورد. براي مثال مي‌نويسد: | |
| − | ايشان | ||
| − | |||
| − | + | - الرحمن 57 مرتبه، الرحيم 114 مرتبه | |
| − | + | - الفجار 3 مرتبه، الابرار 6 مرتبه | |
| − | + | - العسر 12 مرتبه، اليسر 36 مرتبه | |
| − | + | - قل 332 مرتبه، قالوا 332 مرتبه | |
| − | + | - المصيبة 75 مرتبه، الشكر 75 مرتبه | |
| − | + | - الشدة 102 مرتبه، الصبر 102 مرتبه | |
| + | - المحبة 83 مرتبه، الطاعة 83 مرتبه | ||
| − | ايشان | + | * 7ـ كاربرد روش سيستم‌ها (راسل. ل.ا.ك) به ضميمه تعبير قرآن آربري، ترجمه محمدجواد سهلاني: ايشان در يك فصل كتاب مطالب رشاد خليفه را ترجمه كرده و آورده است. |
| − | + | * 8ـ اعجاز الرقم 19 في‌القرآن الكريم، بسام نهاد جرار: ايشان پس از آن كه نظام رياضي دكتر رشاد خليفه را توضيح مي‌دهد و به آن اشكالاتي مي‌گيرد، به صورت جديدي اعجاز عدد 19 را در [[قرآن]] اثبات مي‌كند. براي مثال مي‌گويد: اعدادي كه در قرآن آمده است 38 عدد است و اين عدد از مضاعف‌هاي عدد 19 است و نيز تعداد اعداد صحيحي كه به صورت مكرر در قرآن آمده است 285 بار است كه اين عدد هم از مضاعف‌هاي عدد 19 (285 = 19×15) است. ايشان فصل سوم كتاب (ص 140ـ152) را به همين امر اختصاص داده است. | |
| − | ايشان | + | * 9ـ اعجاز عددي [[قرآن كريم]] و رد شبهات، محمود احمدي: ايشان كوشش نموده است تا اشكالاتي را كه بر اعجاز عددي و محاسبات عبدالرزاق نوفل و رشاد خليفه نموده‌اند، جواب دهد. او در ابتدا تمام مطالب رشاد خليفه و عبدالرزاق نوفل را خلاصه كرده و بيان نموده است. ايشان اشكالات را يكي پس از ديگري برمي‌شمارد و حتي برخي از آنها را به نقل از نامه‌هاي دكتر رشاد خليفه پاسخ مي‌دهد. |
| − | |||
| − | |||
| − | ايشان | + | * 10ـ المعجزة، مهندس عدنان رفاعي: ايشان هم مطالبي شبيه سخنان عبدالرزاق نوفل و دكتر رفيق ابوالسعود مي‌آورند. |
| − | + | * 11ـ الاعجاز العددي في سورة الفتاتحة، طلحة جوهر: ايشان نيز محور بحث خويش را عدد 19 قرار داده است و آيه «بسم‌الله الرحمن الرحيم» را با آيه «تسعة‌عشر» مقايسه مي‌كند و در پايان آياتي را كه 19 حرف دارد، جمع‌آوري كرده است و از همه مطالب كتاب اعجاز عددي و رياضي قرآن را ثابت مي‌كند. | |
| − | + | * 12 ـ اعجاز رياضي زوج و فرد در قرآن كريم، كوروش جم نشان: ايشان با توجه به آيه سوم سوره والفجر كه خداوند متعال به زوج و فرد سوگند ياد كرده است به فكر افتاده است كه شايد يك نظام عددي بر مبناي زوج و فرد در قرآن باشد. | |
| − | + | در نهايت جمع اعداد زوج دقيقاً مساوي با جمع تعداد آيات قرآن يعني 6236 و جمع اعداد فرد مساوي با 6555 است كه حاصل جمع شماره سوره‌ها مي‌باشد و بدين ترتيب نمونه ديگري از اعجاز عددي قرآن را اثبات مي‌كند. | |
| − | + | * 13 ـ ماوراء احتمال، عبدالله اريك: برخي نويسندگان با استفاده از كتاب فوق‌مقاله‌اي تحت عنوان «بسم‌الله مفقوده» نوشته و مدعي شده‌اند كه نبودن بسم‌الله در صدر [[سوره توبه]] و تكرار آن در [[سوره نمل]] بسيار حكميانه و از معجزات قرآن است. ايشان با استفاده از سوره‌ها اين مطلب را اثبات مي‌كند. | |
| − | ايشان كار دكتر رشاد خليفه را ادامه داده است و براي مثال مي‌گويد در قرآن 34 مرتبه واژه سجده آمده كه اشاره به 34 سجده نمازهاي يوميه است. | + | * 14ـ من‌الاعجاز البلاغي والعددي للقرآن الكريم، دكتر ابوزهرا نجدي: ايشان كار دكتر رشاد خليفه را ادامه داده است و براي مثال مي‌گويد در [[قرآن]] 34 مرتبه واژه سجده آمده كه اشاره به 34 سجده نمازهاي يوميه است. |
==نوشته های مخالفان اعجاز عددي قرآن== | ==نوشته های مخالفان اعجاز عددي قرآن== | ||
| − | 1ـ تسعة عشر | + | * 1ـ تسعة عشر ملكاً، بيان ان فرية الاعجاز العددي للقرآن خدعة بهائية، حسين ناجي محمد محي‌الدين: ايشان به شدت به كساني كه عدد 19 را يكي از اسرار [[قرآن]] مي‌دانند حمله مي‌كند و آنها را نوعي دروغ بستن بر خدا دانسته است. |
| − | + | سپس متذكر مي‌شود كه عدد 19 از شعارهاي بهائيان است كه در نظر مسلمانان مرتد و كافر هستند؛ و شواهدي مي آورد كه سال در نظر آنان 19 ماه است؛ هر ماهي نيز 19 روز است؛ كتاب «البيان» آنان 19 قسمت است و هر قسم آن 19 باب است و عدد نمازهاي و يوميه آنها 19 ركعت است و... | |
| − | + | در بخش ديگر متذكر مي‌شود كه عدد 19 مختص قرآن نيست و جملاتي را بيان مي‌كند كه بدون استفاده از رايانه بر اساس عدد 19 شكل گرفته است در حالي كه مطالب آن باطل است. مثل: «لابعث و لاحساب و لاجهنم؛ لاصراط و لاجنة و لانعيم و...». (19 حرف است و 4 الف دارد.) | |
| − | + | و سپس بيان مي‌كند كه رابطه‌اي بين بسم‌الله الرحمن الرحيم و حروف مقطعه سوره‌ها و جهنم (نوزده ملك جهنم) وجود ندارد. در بخش ديگري خطاهاي عددي قائلين به اعجاز عددي را توضيح مي‌دهد. | |
| − | + | * 2ـ المعجزة القرآنية، دكتر محمدحسن هيتو: ايشان تقريباً همان مطالب حسين ناجي محمد را تأييد و تكرار مي‌كند. | |
| − | و | + | * 3ـ اعجاز الرقم 19 في‌القران‌الكريم، بسام نهاد جرار: ايشان هر چند خود به نوعي اعجاز عدد 19 را در [[قرآن]] پذيرفته است اما با ذكر مطالبي خطاها و اشتباهات دكتر رشاد خليفه را بيان كرده است. |
| − | در | + | او مي‌نويسد: بعد از تحقيق در مورد تكرار حروف در سوره‌ها متوجه شدم كه دكتر رشاد خليفه به صورت عمدي دروغ گفته است تا اين كه به نتايج مورد نظرش در تكرار حروف در هر سوره برسد و ثابت كند كه همگي بر عدد 19 قابل تقسيم است. |
| − | + | ايشان در جاي ديگر به انحراف فكري رشاد خليفه اشاره كرده و مي‌گويد پس از آن كه كتاب «معجزة القرآن الكريم» از ايشان چاپ شد و اشكالات آن ظاهر شد، رشاد خليفه (كه امام جماعت مسجد توسان بود) با نمازگزاران اختلاف پيدا كرد و او را طرد كردند و رشاد خليفه مركزي را افتتاح كرد و سنت را منكر شد و در نهايت ادعاي [[نبوت]] كرد و سرانجام نيز بوسيله كاردي در همان مركز كشته شد. | |
| − | ايشان | + | * 4ـ اعجاز عددي و نظم رياضي قرآن، عباس يزداني: ايشان در مقاله‌اي مفصل در مجله كيهان انديشه اشكالات متعددي نسبت به برخي از كتاب‌ها و مقالاتي كه اعجاز عددي را پذيرفته‌اند، مطرح مي‌كند و اين جريان را انحرافي دانسته كه موجب سرگرداني افراد مي‌شود. |
| − | + | ايشان اين نكته را متذكر مي‌شوند كه در [[قرآن]] به وصفي برخورد نمي‌كنيم كه به جنبه لفظي قرآن، آن هم از زاويه اعجاز عددي نظر داشته باشد. (و همينگونه در احاديث) | |
| − | + | دكتر رشاد خليفه مي‌گفت: بسم‌الله الرحمن الرحيم داراي 19 حرف و تك تك كلمات اين آيه اول [[قرآن]] به صورتي كه بر عدد 19 قابل تقسيم است در قرآن بكار رفته است. چنانكه در كل قرآن 19 مرتبه «بسم‌الله» و 2698 بار «الله» و 57 «رحمن» و 114 بار «رحيم» بكار رفته است. | |
| − | + | و ايشان در جواب مي‌نويسد: از اين آمار فقط رقم 57 صحيح است و سپس تذكر مي‌دهد كه براي اين كه عدد «الله» درست شود بايد واژه «بالله و تالله و لله و فالله» را حساب كنيم اما «اللهم» را حساب نكنيم و يا واژه «اسم» در قرآن 22 بار آمده و «باسم» فقط 7 بار بكار رفته است. | |
| − | + | سپس به استفاده‌هاي ذوقي از آيات قرآن اشاره مي‌كند و مي‌نويسد: «ن» در سوره «ن والقلم» 131 مرتبه آمده است نه 132 مرتبه تا مضرب 19 باشد. بخاطر همين دكتر رشاد خليفه مجبور شده «ن» اول را به صورت «نون» بنويسد تا يك نون اضافه شود و يك نون هم از بسم‌الله الرحمن الرحيم آغاز سوره وام گرفته است تا تعداد 133 عدد نون تمام شود. | |
| − | + | و در سوره «طه» مجموع اين دو حرف 339 آمده است نه 342 تا مضرب 19 باشد و ايشان تاء گرد را هاء محسوب كرده است.(زينة ـ زينه) | |
| − | ايشان در | + | سپس ايشان در جواب مهندس عدنان رفاعي كه گفته واژه «يوم» 365 بار در [[قرآن]] آمده است. مي‌نويسد: «يوم» را به صورت مفرد در نظر گرفته و در همان حال «يومئذا» و «يومكم» و «يومهم» را حساب نكرده است. در حالي كه «باليوم» و «فاليوم» را حساب كرده است. |
| − | + | و به طور كلي اسلوب منطقي در موارد شمارش اعداد رعايت نشده است در بعضي موارد مفرد را حساب كرده‌اند و در برخي موارد (مثل جنات) مشتقات آن را هم حساب كرده‌اند و سپس در پاسخ صاحب كتاب «آيت كبري» كه مي‌گويد: در اوايل اسلام نقطه‌گذاري نبوده پس بايد حروف معجمه (نقطه‌دار مثل ج) را با حروف مهمله (بدون نقطه مثل ح) حساب كرد. | |
| − | + | مي‌نويسد كه : اصل مطلب صحيح است اما كتابت و نگارش چندان مهم نيست آنچه است قرائت است و در عصر نزول مسلماً حاء و خاء و جيم در تلفظ فرق داشته‌اند. | |
| − | + | ايشان در پاسخ كورش جم نشان در مورد « اعجاز زوج و فرد» قرآن مي‌نويسد: اشكال اساسي‌تر اين است كه چنين چيزي اثبات اعجاز قرآن نيست زيرا به راحتي مي‌توان كتابي نوشت و از آغاز بين ابواب و فصول و تعداد جملات آن چنين نظمي را جاسازي نمود. | |
| − | و | + | در جاي ديگر، ايشان به عبدالرزاق نوفل اشكال مي‌كند كه لفظ ابليس 11 مرتبه در [[قرآن]] آمده است اما ادعاي ايشان در مورد لفظ استعاذه صحيح نيست و لفظ صريح استعاذه 7 مرتبه در قرآن آمده است و با مشتقات آن 16 مرتبه آمده است. |
| − | + | و سپس اشكال ديگري به عبدالرزاق نوفل مي‌كند كه ارتباط مفهومي بين مصيبت و شكر (كه هر كدام 75 مرتبه با مشتقات آنها در قرآن آمده است) روشن نيست. | |
| − | + | در بخش ديگري متذكر مي‌شود كه بر فرض كه تناسب و توازن‌ها در حدي از كثرت باشند كه اتفاقي بودن اين آمار و ارقام عادتاً محال باشد، باز غير بشري بودن قرآن را نمي‌توان نتيجه گرفت زيرا عقلاً و عادتاً محال باشد، كسي كتابي تدوين كند و در عين حال چنين معادلاتي را در آن بگنجاند. | |
| − | + | ايشان در پايان، مطالب خود را خلاصه كرده و نتايجي مي‌گيرد كه عبارتند از: | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | * الف ـ اعجاز عددي قرآن كه توسط رشاد خليفه مطرح شد، ردپاي آن در كتاب «الاتقان» سيوطي مطرح است. | |
| + | * ب ـ اين، جرياني انحرافي و نامبارك بود كه هيچ خدمتي به نشر فرهنگ قرآن نكرد و خود رشاد خليفه با طرح مطالبي مخرب از جمله تعيين دقيق زمان برپايي قيامت (1709 ق) و ادعاي رسالت خود را به كشتن داد. | ||
| + | * ج ـ آمار و ارقام اعلام شده در مورد نظم رياضي قرآن غالباً درست نيست. | ||
| + | * د ـ در شمارش كلمات و حروف، روش واحدي را رعايت نمي‌كنند. | ||
| + | * هـ ـ بر فرض كه توازن و تناسبي در تكرار واژه‌هاي قرآن باشد، اين به تنهايي معجزه بودن قرآن را ثابت نمي‌كند. زيرا مشابه اين امور در كارهاي بشري وجود دارد. | ||
| + | * و ـ بين نتيجه‌گيري هاي خاصي كه از توازن و تناسب كلمات گرفته مي‌شود با اين گونه مطالب رابطه منطقي وجود ندارد و پاره‌اي از اين استنتاج ها مبتلا به مغالطه «هست و بايد» مي‌باشند. | ||
| + | * زـ اين جريان انحرافي دستاويزي براي معتقدان به تحريف قرآن مي‌شود كه در مواردي كه نظم رياضي به حد نصاب نرسد نتيجه بگيرند كه پس قرآن تحريف شده است. | ||
| + | * ح ـ استفاده شاعرانه (نه برهاني) از بعضي تناسب‌ها اشكال ندارد ولي اين يك بيان خطابي و شاعران است. | ||
| + | * ط ـ در كتاب و سنت هيچ اشاره و كنايه‌اي به وجود نظم رياضي در قرآن ديده نمي‌شود. بلكه قرآن كتاب هدايت و عمل است. | ||
| + | * ي ـ راه پي‌بردن به اعجاز قرآن تسلط به فنون ادبيات عرب و تلاوت فراوان و تأمل در قرآن است، نه سير انحرافي فوق. | ||
| − | + | آقای دكتر محمدعلي رضائي اصفهاني با آوردن نمونه هائی از دیدگاه های دو طرف در مور اعجاز عددی قرآن در پیاان نتایج زیر را می گیرد: | |
| − | + | * 1ـ تعداد زيادي از دانشمندان مسلمان نظم رياضي قرآن را دنبال كرده‌اند و به نتايج قابل توجهي رسيده‌اند، هر چند كه برخي از محاسبات آنها خطا بوده و يا با اعمال سليقه و ذوق شخصي همراه بوده است. از سخنان طرفين استفاده مي‌شود كه نظم رياضي قرآن به صورت موجبه جزئيه مورد پذيرش موافقان و مخالفان اعجاز عددي واقع شده است اما به صورت موجبه كليه (يعني در همه موارد ادعا شده) مورد قبول نيست. | |
| − | |||
| − | و | ||
| − | در | + | * 2ـ مبنا بودن عدد 19 در همه آيات و ارقام قرآني، مخدوش است. اما اين مطلب بدان معنا نيست كه بگوئيم متفكران اسلامي كه اين سخن را گفته‌اند، بهائي بوده يا منحرف بوده‌اند. اين گونه برخوردها در مطالب علمي صحيح به نظر نمي‌رسد. |
| − | + | جالب اين است كه برخي از اين افراد در حالي دكتر رشاد خليفه و امثال او را متهم به انحراف فكري و... مي‌كنند كه خود اعجاز عددي 19 را به صورتي ديگر در كتاب خويش پذيرفته‌اند. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | * 3ـ نظم رياضي قرآن (در همان موارد محدودي كه وجود دارد و مورد پذيرش طرفين است) يك مطلب شگفت‌انگيز است چرا كه يك فرد امي و درس‌ناخوانده در طي 23 سال كتابي با نظم خاص رياضي آورده است كه در حالات رواني مختلف مثل جنگ و صلح و در مكان‌ها و زمان‌هاي متفاوت آورده شده است. (نه مثل يك دانشمند فارغ از همه چيز كه در يك كتابخانه با آرامش كتابي منظم تدوين مي‌كند) و مطالبي عالي و همراه با فصاحت و بلاغت در آن وجود دارد. | |
| − | + | اين مطلب خود بسي شگفت‌آور و عجيب است اما آيا مي‌توان ادعا كرد كه اين نظم رياضي اعجاز قرآن را نيز ثابت كند؟ | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | در اينجا دو اشكال عمده وجود دارد: نخست آنكه اين مطلب از لحاظ صغري قابل خدشه است چرا كه نظم رياضي به صورت موجبه كليه اثبات نشد و كثرت مطالب اثبات شده به طوري نيست كه اعجاز را ثابت كند. | |
| − | + | و دوم از لحاظ كبري قابل خدشه است چرا كه [[قرآن كريم]] كه تحدي و مبارزه طلبي كرده است (كه اگر مي‌توانيد مثل قرآن را بياوريد) تحدي آن عام نيست و شامل همه جنبه‌هاي اعجاز قرآن نمي‌شود و در قرآن نيز اشاره‌اي به اعجاز عددي آن نشده است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
هر چند كه ما در فصل اول كتاب به اشكال دوم پاسخ داديم و بيان كرديم كه ممكن است تحدي قرآن عام باشد اما اشكال اول هنوز سر جاي خود باقي است، پس اعجاز علمي قرآن از طريق اعجاز عددي آن فعلاً قابل اثبات نيست. | هر چند كه ما در فصل اول كتاب به اشكال دوم پاسخ داديم و بيان كرديم كه ممكن است تحدي قرآن عام باشد اما اشكال اول هنوز سر جاي خود باقي است، پس اعجاز علمي قرآن از طريق اعجاز عددي آن فعلاً قابل اثبات نيست. | ||
| − | 4ـ با توجه به مطالب فوق و عدم اثبات قطعي اعجاز عددي قرآن، نتايجي كه دكتر رشاد خليفه از اين مطلب مي‌گرفت مخدوش مي‌شود و محل نزول سوره‌ها و ترتيب سوره‌ها و شيوه كتابت و طريقه خاص تقسيم آيات اثبات نمي‌شود مگر | + | * 4ـ با توجه به مطالب فوق و عدم اثبات قطعي اعجاز عددي قرآن، نتايجي كه دكتر رشاد خليفه از اين مطلب مي‌گرفت مخدوش مي‌شود و محل نزول سوره‌ها و ترتيب سوره‌ها و شيوه كتابت و طريقه خاص تقسيم آيات اثبات نمي‌شود مگر آن كه به صورتي قطعي و جامع اعجاز عددي قرآن اثبات گردد. |
| − | 5ـ برخي از طرفداران اعجاز عددي | + | * 5ـ برخي از طرفداران اعجاز عددي قرآن از آن مطلب براي اثبات تحريف‌ناپذيري قرآن و برخي به عنوان خطر توهم تحريف قرآن ياد كرده بودند، در حالي كه اعجاز عددي زبان گزارشي دارد، پس فقط مي‌تواند بگويد كه اين گونه نظم رياضي هست اما چگونه بايد باشد را بيان نمي‌كند. بنابراين نظم رياضي قرآن دليل بر تحريف‌پذيري يا تحريف ناپذيري قرآن نيست. |
| − | 6ـ برخي از اشكالات طرفداران اعجاز عددي | + | * 6ـ برخي از اشكالات طرفداران اعجاز عددي قرآن در سخنان مخالفان منعكس شد و برخي اشكالات سخنان مخالفان اعجاز عددي قرآن را در پاورقي‌ها بيان كرديم ولذا تكرار نمي‌كنيم. |
==نمونه هائی از اعجاز عددی قرآن== | ==نمونه هائی از اعجاز عددی قرآن== | ||
| − | === تناسب کلمات با مصداق های | + | === تناسب کلمات با مصداق های آنها=== |
# کلمه یوم (روز) به صورت مفرد 365 مرتبه (دقیقاً به تعداد روزهای سال) و به صورت مثنی و جمع 30 مرتبه (به تعداد روزهای ماه). | # کلمه یوم (روز) به صورت مفرد 365 مرتبه (دقیقاً به تعداد روزهای سال) و به صورت مثنی و جمع 30 مرتبه (به تعداد روزهای ماه). | ||
| سطر ۲۱۸: | سطر ۱۷۰: | ||
# کلمه امام به صورت مفرد و جمع 12 مرتبه. | # کلمه امام به صورت مفرد و جمع 12 مرتبه. | ||
| − | === تساوی در کلمات متضاد=== | + | ===تساوی در کلمات متضاد=== |
# [[دنیا]] و [[آخرت]]؛ 115 مرتبه. | # [[دنیا]] و [[آخرت]]؛ 115 مرتبه. | ||
| سطر ۲۲۹: | سطر ۱۸۱: | ||
# صیف (تابستان) و شتا (زمستان)؛ 1 مرتبه. | # صیف (تابستان) و شتا (زمستان)؛ 1 مرتبه. | ||
| − | === تناسب در کلمات مرتبط با هم=== | + | ===تناسب در کلمات مرتبط با هم=== |
این قسمت مثال های متعددی دارد که به منظور رعایت اختصار به ذکر تعدادی از آنها اکتفا می شود: | این قسمت مثال های متعددی دارد که به منظور رعایت اختصار به ذکر تعدادی از آنها اکتفا می شود: | ||
# روایات، لازمه محبت را طاعت دانستند. لذا هر کدام از کلمات محبت و طاعت 83 مرتبه آمده اند. | # روایات، لازمه محبت را طاعت دانستند. لذا هر کدام از کلمات محبت و طاعت 83 مرتبه آمده اند. | ||
| − | # [[زکات]] برای مال برکت می آورد. هر کدام از کلمات زکات و برکت 32 مرتبه آمده اند. | + | # [[زکات]] برای مال برکت می آورد. هر کدام از کلمات [[زکات]] و برکت 32 مرتبه آمده اند. |
| − | # صلوة برای انسان نجات را | + | # صلوة برای انسان نجات را دربردارد. این دو کلمه مساوی هم و هر یک 67 مرتبه آمده است. |
# کافرین در قیامت در نار (آتش) عذاب می شوند، این دو کلمه مساوی هم و هر یک 154 مرتبه آمده است. | # کافرین در قیامت در نار (آتش) عذاب می شوند، این دو کلمه مساوی هم و هر یک 154 مرتبه آمده است. | ||
# مسلمین همواره در جهاد هستند، این دو کلمه مساوی هم و هر یک 41 مرتبه آمده است. | # مسلمین همواره در جهاد هستند، این دو کلمه مساوی هم و هر یک 41 مرتبه آمده است. | ||
| سطر ۲۵۳: | سطر ۲۰۵: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * | + | * محمدعلي رضائي اصفهاني، اعجاز عددي و نظم رياضي قرآن، پژوهشي در اعجاز علمي قرآن، جلد اول، صفحه 232ـ220 در دسترس در [http://maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,5447 سایت مرکز فرهنگ و معارف قرآن]، بازیابی: 4 دی 1392. |
| − | *مجید بسمل، مجله رشد (آموزش قرآن)، پاییز 1383، شماره 6. | + | * مجید بسمل، مجله رشد (آموزش قرآن)، پاییز 1383، شماره 6. |
==مقالات مرتبط== | ==مقالات مرتبط== | ||
| − | برای مطالعه مقالات در این موضوع رجوع کنید به [http://maarefquran.org/index.php/page,articleList/categoryID,46] | + | برای مطالعه مقالات در این موضوع رجوع کنید به [http://maarefquran.org/index.php/page,articleList/categoryID,46]. |
[[Category:اعجاز قرآن]] | [[Category:اعجاز قرآن]] | ||
نسخهٔ ۲۶ دسامبر ۲۰۱۳، ساعت ۰۶:۰۷
کلیدواژه:اعجاز قرآن، اعجاز عددی قرآن، رشاد خلیفه، تناسب در تکرار کلمات قرآن، نظریه روابط ریاضی در قرآن
محتویات
پیدایش بحث اعجاز عددی قرآن
بحث اعجاز قرآن، با ادعاهای رشاد خلیفه آغاز شد. او به مدت سه سال در مورد قرآن با استفاده از رايانه تحقيق كرد و نتيجه اين تحقيقات را در سال 1351 ش به روزنامه‌هاي دنيا داد.
او ادعا کرد که نظمی را در قرآن کشف نموده که ویژگی خاص قرآن بوده و یکی از بزرگترین جنبه‌های اعجازی آن به شمار می‌رود. كتاب او تحت عنوان «معجزة القرآن الكريم» در سال 1983 م در بيروت چاپ شد و به زبان انگليسي نيز در آمريكا چاپ شد.
رشاد خليفه تلاش نمود اثبات نماید كه رابطه نزديكي ميان حروف مذكور با حروف سوره‌اي كه در آغاز آن قرار گرفته‌اند، وجود دارد. او براي محاسبات خود از رايانه كمك گرفت و نسبت اين حروف را در 114 سوره قرآن سنجيد. برخی از نتایجی که بدان رسید عبارتند از:
- نسبت حرف «ق» در سوره «ق» از تمام سوره‌هاي قرآن بدون استثناء بيشتر است.
- مقدار حرف «ص» در سوره «ص» نيز به تناسب مجموع حروف سوره از هر سوره ديگر بيشتر است.
- حروف «ن» در سوره «ن والقلم» بزرگترين رقم نسبي را در 114 سوره قرآن دارد.
رشاد خلیفه عدد 19 را يك عدد اساسي در قرآن مي‌داند كه از « تسعة عشر» اخذ كرده و اعداد برخي آيات و كلمات را بر آنها تطبيق كرده و يك نظام رياضي را ارائه مي‌دهد.
البته نظریات رشاد خلیفه بعداً مورد مناقشه قرار گرفت اما به هر روی نظریات او باعث جلب توجه عده زیادی به بحث اعجاز علمی قرآن گردید.
نوشته های موافقان اعجاز قرآن
- 1ـ معجزة القرآن الكريم، دكتر رشاد خليفه:
همانگونه که گفته شد ايشان عدد مي‌داند كه از «تسعة عشر» اخذ كرده و اعداد برخي آيات و كلمات را بر آنها تطبيق كرده و يك نظام رياضي را ارائه مي‌دهد. ايشان با محاسبات زياد و جدول‌هاي متعدد 19 را يك عدد اساسي در قرآن اثبات می کند و از آن نتايج زير را مي‌گيرد:
الف: قرآن كلام خداست. محل حروف مقطعه قرآن در جاي مشخص خود طرح پيشرفته توزيع الفبايي در سراسر قرآن را اثبات مي‌كند. هيچ كس نمي‌تواند ادعا كند كه اين گونه طرح پيشرفته توسط انسان، هر قدر هم متعالي باشد قابل وصول باشد.
ايشان از رايانه مي‌خواهد كه تعداد تبديل‌هاي ممكن را به منظور كتابي مثل قرآن كه از لحاظ رياضي دقيق و حساب‌شده است محاسبه كند كه 626 سپتيلون (000/000/000/000/000/000/000/000/626) مي‌شود. كه قطعاً از توان ظرفيت هر مخلوقي خارج است و كسي نه در گذشته، نه حال و نه آينده قادر نخواهد بود اثري همتاي قرآن بياورد و سپس اعجاز قرآن را از اين مطلب نتيجه‌گيري مي‌كند و حتي معجزات حضرت موسی علیه السلام و حضرت عیسی علیه السلام را از طريق قرآن اثبات مي‌كند.
ب: ترتيب موجود تدوين سوره‌هاي قرآن ترتيبي ملهم از ذات الهي است.
ج: ترتيب نزول سوره‌هاي قرآن، آنچنان كه امروزه مي‌دانيم از جانب خداي تعالي است.
د: محل نزول سوره‌هاي قرآن، اعم از مكي يا مدني، مورد تأييد قرار مي‌گيرد.
هـ: شيوه مخصوص كتابت كلمات در قرآن را خداي تعالي خود دستور فرموده است ولذا توصيه مي‌كند در كتابت قرآن (صلوة، به صلاة) تغيير داده نشود.
و: طريق خاص قرآن در تقسيم هر سوره به آيات با امر الهي صورت گرفته است.
ز: آيه «بسم‌الله الرحمن الرحيم» جزء لايتجزاي هر سوره، بجز سوره 9 (التوبه) است. كه آن را با دلايلي از نظم رياضي ثابت مي‌كند.
- 2ـ اعجاز قرآن، تحليل آماري حروف مقطعه، تأليف رشاد خليفه، ترجمه و ضمائم از سيد محمدتقي آيت‌اللهي:
مترجم محترم كتاب را از نسخه اصل انگليسي ترجمه كرده و در سال 1365 توسط انتشارات دانشگاه شيراز منتشر شده است.
- 3ـ معجزة‌القرآن العشرين من كشف سباعية و ثلاثية اوامر القرآن الكريم، ابن خليفه عليوي:
ايشان در كتاب خود كه 110 صفحه است، مي‌گويد 90% اوامر قرآن هفتگانه يا سه‌گانه يا يگانه است و تكرار آنها در موارد خود لازم بوده است.
براي مثال: امر «اعبدوا» (بپرستيد) را سه بار به همه مردم خطاب كرده است؛ سه بار نسبت به اهل مكه در قرآن آمده و سه بار نسبت به پيامبر اسلام صلی الله علیه و آله آمده است و شعيب پيامبر صلی الله علیه و آله سه بار به قوم خود گفته است و حضرت نوح علیه السلام سه بار و حضرت هود علیه السلام سه بار و حضرت صالح علیه السلام سه بار و حضرت عیسی علیه السلام سه بار گفته‌اند كه اين سر غريب و عجيبي است. ايشان از اين اعداد منظم اعجاز قرآن را نتيجه مي‌گيرند.
- 4ـ المنظومات العددية في‌القرآن العظيم، مهندس مصطفي ابوسيف بدران: اين كتاب در 88 صفحه چاپ شده است و روابط رياضي حروف مقطعه را بررسي كرده است. به ويژه حالات مختلف لفظ «الله» را بررسي كرده است.
- 5ـ الاعجاز العددي للقرآن الكريم، عبدالرزاق نوفل: اين كتاب در سه جزء جداگانه چاپ شده است و سپس تحت عنوان «اعجاز عددي در قرآن كريم» توسط مصطفي حسيني طباطبائي ترجمه شده است. ايشان تلاش كرده تا نظام رياضي تكرار واژه‌ها را در قرآن نشان دهد.
- 6ـ اعجازات حديثة علمية و رقمية في‌القرآن، دكتر رفيق ابوالسعود: ايشان در يك فصل كتاب خود معجزه اعداد و ارقام را در قرآن مطرح مي‌كند و مطالبي شبيه مطالب عبدالرزاق نوفل مي‌آورد. براي مثال مي‌نويسد:
- الرحمن 57 مرتبه، الرحيم 114 مرتبه - الفجار 3 مرتبه، الابرار 6 مرتبه - العسر 12 مرتبه، اليسر 36 مرتبه - قل 332 مرتبه، قالوا 332 مرتبه - المصيبة 75 مرتبه، الشكر 75 مرتبه - الشدة 102 مرتبه، الصبر 102 مرتبه - المحبة 83 مرتبه، الطاعة 83 مرتبه
- 7ـ كاربرد روش سيستم‌ها (راسل. ل.ا.ك) به ضميمه تعبير قرآن آربري، ترجمه محمدجواد سهلاني: ايشان در يك فصل كتاب مطالب رشاد خليفه را ترجمه كرده و آورده است.
- 8ـ اعجاز الرقم 19 في‌القرآن الكريم، بسام نهاد جرار: ايشان پس از آن كه نظام رياضي دكتر رشاد خليفه را توضيح مي‌دهد و به آن اشكالاتي مي‌گيرد، به صورت جديدي اعجاز عدد 19 را در قرآن اثبات مي‌كند. براي مثال مي‌گويد: اعدادي كه در قرآن آمده است 38 عدد است و اين عدد از مضاعف‌هاي عدد 19 است و نيز تعداد اعداد صحيحي كه به صورت مكرر در قرآن آمده است 285 بار است كه اين عدد هم از مضاعف‌هاي عدد 19 (285 = 19×15) است. ايشان فصل سوم كتاب (ص 140ـ152) را به همين امر اختصاص داده است.
- 9ـ اعجاز عددي قرآن كريم و رد شبهات، محمود احمدي: ايشان كوشش نموده است تا اشكالاتي را كه بر اعجاز عددي و محاسبات عبدالرزاق نوفل و رشاد خليفه نموده‌اند، جواب دهد. او در ابتدا تمام مطالب رشاد خليفه و عبدالرزاق نوفل را خلاصه كرده و بيان نموده است. ايشان اشكالات را يكي پس از ديگري برمي‌شمارد و حتي برخي از آنها را به نقل از نامه‌هاي دكتر رشاد خليفه پاسخ مي‌دهد.
- 10ـ المعجزة، مهندس عدنان رفاعي: ايشان هم مطالبي شبيه سخنان عبدالرزاق نوفل و دكتر رفيق ابوالسعود مي‌آورند.
- 11ـ الاعجاز العددي في سورة الفتاتحة، طلحة جوهر: ايشان نيز محور بحث خويش را عدد 19 قرار داده است و آيه «بسم‌الله الرحمن الرحيم» را با آيه «تسعة‌عشر» مقايسه مي‌كند و در پايان آياتي را كه 19 حرف دارد، جمع‌آوري كرده است و از همه مطالب كتاب اعجاز عددي و رياضي قرآن را ثابت مي‌كند.
- 12 ـ اعجاز رياضي زوج و فرد در قرآن كريم، كوروش جم نشان: ايشان با توجه به آيه سوم سوره والفجر كه خداوند متعال به زوج و فرد سوگند ياد كرده است به فكر افتاده است كه شايد يك نظام عددي بر مبناي زوج و فرد در قرآن باشد.
در نهايت جمع اعداد زوج دقيقاً مساوي با جمع تعداد آيات قرآن يعني 6236 و جمع اعداد فرد مساوي با 6555 است كه حاصل جمع شماره سوره‌ها مي‌باشد و بدين ترتيب نمونه ديگري از اعجاز عددي قرآن را اثبات مي‌كند.
- 13 ـ ماوراء احتمال، عبدالله اريك: برخي نويسندگان با استفاده از كتاب فوق‌مقاله‌اي تحت عنوان «بسم‌الله مفقوده» نوشته و مدعي شده‌اند كه نبودن بسم‌الله در صدر سوره توبه و تكرار آن در سوره نمل بسيار حكميانه و از معجزات قرآن است. ايشان با استفاده از سوره‌ها اين مطلب را اثبات مي‌كند.
- 14ـ من‌الاعجاز البلاغي والعددي للقرآن الكريم، دكتر ابوزهرا نجدي: ايشان كار دكتر رشاد خليفه را ادامه داده است و براي مثال مي‌گويد در قرآن 34 مرتبه واژه سجده آمده كه اشاره به 34 سجده نمازهاي يوميه است.
نوشته های مخالفان اعجاز عددي قرآن
- 1ـ تسعة عشر ملكاً، بيان ان فرية الاعجاز العددي للقرآن خدعة بهائية، حسين ناجي محمد محي‌الدين: ايشان به شدت به كساني كه عدد 19 را يكي از اسرار قرآن مي‌دانند حمله مي‌كند و آنها را نوعي دروغ بستن بر خدا دانسته است.
سپس متذكر مي‌شود كه عدد 19 از شعارهاي بهائيان است كه در نظر مسلمانان مرتد و كافر هستند؛ و شواهدي مي آورد كه سال در نظر آنان 19 ماه است؛ هر ماهي نيز 19 روز است؛ كتاب «البيان» آنان 19 قسمت است و هر قسم آن 19 باب است و عدد نمازهاي و يوميه آنها 19 ركعت است و...
در بخش ديگر متذكر مي‌شود كه عدد 19 مختص قرآن نيست و جملاتي را بيان مي‌كند كه بدون استفاده از رايانه بر اساس عدد 19 شكل گرفته است در حالي كه مطالب آن باطل است. مثل: «لابعث و لاحساب و لاجهنم؛ لاصراط و لاجنة و لانعيم و...». (19 حرف است و 4 الف دارد.)
و سپس بيان مي‌كند كه رابطه‌اي بين بسم‌الله الرحمن الرحيم و حروف مقطعه سوره‌ها و جهنم (نوزده ملك جهنم) وجود ندارد. در بخش ديگري خطاهاي عددي قائلين به اعجاز عددي را توضيح مي‌دهد.
- 2ـ المعجزة القرآنية، دكتر محمدحسن هيتو: ايشان تقريباً همان مطالب حسين ناجي محمد را تأييد و تكرار مي‌كند.
- 3ـ اعجاز الرقم 19 في‌القران‌الكريم، بسام نهاد جرار: ايشان هر چند خود به نوعي اعجاز عدد 19 را در قرآن پذيرفته است اما با ذكر مطالبي خطاها و اشتباهات دكتر رشاد خليفه را بيان كرده است.
او مي‌نويسد: بعد از تحقيق در مورد تكرار حروف در سوره‌ها متوجه شدم كه دكتر رشاد خليفه به صورت عمدي دروغ گفته است تا اين كه به نتايج مورد نظرش در تكرار حروف در هر سوره برسد و ثابت كند كه همگي بر عدد 19 قابل تقسيم است.
ايشان در جاي ديگر به انحراف فكري رشاد خليفه اشاره كرده و مي‌گويد پس از آن كه كتاب «معجزة القرآن الكريم» از ايشان چاپ شد و اشكالات آن ظاهر شد، رشاد خليفه (كه امام جماعت مسجد توسان بود) با نمازگزاران اختلاف پيدا كرد و او را طرد كردند و رشاد خليفه مركزي را افتتاح كرد و سنت را منكر شد و در نهايت ادعاي نبوت كرد و سرانجام نيز بوسيله كاردي در همان مركز كشته شد.
- 4ـ اعجاز عددي و نظم رياضي قرآن، عباس يزداني: ايشان در مقاله‌اي مفصل در مجله كيهان انديشه اشكالات متعددي نسبت به برخي از كتاب‌ها و مقالاتي كه اعجاز عددي را پذيرفته‌اند، مطرح مي‌كند و اين جريان را انحرافي دانسته كه موجب سرگرداني افراد مي‌شود.
ايشان اين نكته را متذكر مي‌شوند كه در قرآن به وصفي برخورد نمي‌كنيم كه به جنبه لفظي قرآن، آن هم از زاويه اعجاز عددي نظر داشته باشد. (و همينگونه در احاديث)
دكتر رشاد خليفه مي‌گفت: بسم‌الله الرحمن الرحيم داراي 19 حرف و تك تك كلمات اين آيه اول قرآن به صورتي كه بر عدد 19 قابل تقسيم است در قرآن بكار رفته است. چنانكه در كل قرآن 19 مرتبه «بسم‌الله» و 2698 بار «الله» و 57 «رحمن» و 114 بار «رحيم» بكار رفته است.
و ايشان در جواب مي‌نويسد: از اين آمار فقط رقم 57 صحيح است و سپس تذكر مي‌دهد كه براي اين كه عدد «الله» درست شود بايد واژه «بالله و تالله و لله و فالله» را حساب كنيم اما «اللهم» را حساب نكنيم و يا واژه «اسم» در قرآن 22 بار آمده و «باسم» فقط 7 بار بكار رفته است.
سپس به استفاده‌هاي ذوقي از آيات قرآن اشاره مي‌كند و مي‌نويسد: «ن» در سوره «ن والقلم» 131 مرتبه آمده است نه 132 مرتبه تا مضرب 19 باشد. بخاطر همين دكتر رشاد خليفه مجبور شده «ن» اول را به صورت «نون» بنويسد تا يك نون اضافه شود و يك نون هم از بسم‌الله الرحمن الرحيم آغاز سوره وام گرفته است تا تعداد 133 عدد نون تمام شود.
و در سوره «طه» مجموع اين دو حرف 339 آمده است نه 342 تا مضرب 19 باشد و ايشان تاء گرد را هاء محسوب كرده است.(زينة ـ زينه)
سپس ايشان در جواب مهندس عدنان رفاعي كه گفته واژه «يوم» 365 بار در قرآن آمده است. مي‌نويسد: «يوم» را به صورت مفرد در نظر گرفته و در همان حال «يومئذا» و «يومكم» و «يومهم» را حساب نكرده است. در حالي كه «باليوم» و «فاليوم» را حساب كرده است.
و به طور كلي اسلوب منطقي در موارد شمارش اعداد رعايت نشده است در بعضي موارد مفرد را حساب كرده‌اند و در برخي موارد (مثل جنات) مشتقات آن را هم حساب كرده‌اند و سپس در پاسخ صاحب كتاب «آيت كبري» كه مي‌گويد: در اوايل اسلام نقطه‌گذاري نبوده پس بايد حروف معجمه (نقطه‌دار مثل ج) را با حروف مهمله (بدون نقطه مثل ح) حساب كرد.
مي‌نويسد كه : اصل مطلب صحيح است اما كتابت و نگارش چندان مهم نيست آنچه است قرائت است و در عصر نزول مسلماً حاء و خاء و جيم در تلفظ فرق داشته‌اند.
ايشان در پاسخ كورش جم نشان در مورد « اعجاز زوج و فرد» قرآن مي‌نويسد: اشكال اساسي‌تر اين است كه چنين چيزي اثبات اعجاز قرآن نيست زيرا به راحتي مي‌توان كتابي نوشت و از آغاز بين ابواب و فصول و تعداد جملات آن چنين نظمي را جاسازي نمود.
در جاي ديگر، ايشان به عبدالرزاق نوفل اشكال مي‌كند كه لفظ ابليس 11 مرتبه در قرآن آمده است اما ادعاي ايشان در مورد لفظ استعاذه صحيح نيست و لفظ صريح استعاذه 7 مرتبه در قرآن آمده است و با مشتقات آن 16 مرتبه آمده است.
و سپس اشكال ديگري به عبدالرزاق نوفل مي‌كند كه ارتباط مفهومي بين مصيبت و شكر (كه هر كدام 75 مرتبه با مشتقات آنها در قرآن آمده است) روشن نيست.
در بخش ديگري متذكر مي‌شود كه بر فرض كه تناسب و توازن‌ها در حدي از كثرت باشند كه اتفاقي بودن اين آمار و ارقام عادتاً محال باشد، باز غير بشري بودن قرآن را نمي‌توان نتيجه گرفت زيرا عقلاً و عادتاً محال باشد، كسي كتابي تدوين كند و در عين حال چنين معادلاتي را در آن بگنجاند.
ايشان در پايان، مطالب خود را خلاصه كرده و نتايجي مي‌گيرد كه عبارتند از:
- الف ـ اعجاز عددي قرآن كه توسط رشاد خليفه مطرح شد، ردپاي آن در كتاب «الاتقان» سيوطي مطرح است.
- ب ـ اين، جرياني انحرافي و نامبارك بود كه هيچ خدمتي به نشر فرهنگ قرآن نكرد و خود رشاد خليفه با طرح مطالبي مخرب از جمله تعيين دقيق زمان برپايي قيامت (1709 ق) و ادعاي رسالت خود را به كشتن داد.
- ج ـ آمار و ارقام اعلام شده در مورد نظم رياضي قرآن غالباً درست نيست.
- د ـ در شمارش كلمات و حروف، روش واحدي را رعايت نمي‌كنند.
- هـ ـ بر فرض كه توازن و تناسبي در تكرار واژه‌هاي قرآن باشد، اين به تنهايي معجزه بودن قرآن را ثابت نمي‌كند. زيرا مشابه اين امور در كارهاي بشري وجود دارد.
- و ـ بين نتيجه‌گيري هاي خاصي كه از توازن و تناسب كلمات گرفته مي‌شود با اين گونه مطالب رابطه منطقي وجود ندارد و پاره‌اي از اين استنتاج ها مبتلا به مغالطه «هست و بايد» مي‌باشند.
- زـ اين جريان انحرافي دستاويزي براي معتقدان به تحريف قرآن مي‌شود كه در مواردي كه نظم رياضي به حد نصاب نرسد نتيجه بگيرند كه پس قرآن تحريف شده است.
- ح ـ استفاده شاعرانه (نه برهاني) از بعضي تناسب‌ها اشكال ندارد ولي اين يك بيان خطابي و شاعران است.
- ط ـ در كتاب و سنت هيچ اشاره و كنايه‌اي به وجود نظم رياضي در قرآن ديده نمي‌شود. بلكه قرآن كتاب هدايت و عمل است.
- ي ـ راه پي‌بردن به اعجاز قرآن تسلط به فنون ادبيات عرب و تلاوت فراوان و تأمل در قرآن است، نه سير انحرافي فوق.
آقای دكتر محمدعلي رضائي اصفهاني با آوردن نمونه هائی از دیدگاه های دو طرف در مور اعجاز عددی قرآن در پیاان نتایج زیر را می گیرد:
- 1ـ تعداد زيادي از دانشمندان مسلمان نظم رياضي قرآن را دنبال كرده‌اند و به نتايج قابل توجهي رسيده‌اند، هر چند كه برخي از محاسبات آنها خطا بوده و يا با اعمال سليقه و ذوق شخصي همراه بوده است. از سخنان طرفين استفاده مي‌شود كه نظم رياضي قرآن به صورت موجبه جزئيه مورد پذيرش موافقان و مخالفان اعجاز عددي واقع شده است اما به صورت موجبه كليه (يعني در همه موارد ادعا شده) مورد قبول نيست.
- 2ـ مبنا بودن عدد 19 در همه آيات و ارقام قرآني، مخدوش است. اما اين مطلب بدان معنا نيست كه بگوئيم متفكران اسلامي كه اين سخن را گفته‌اند، بهائي بوده يا منحرف بوده‌اند. اين گونه برخوردها در مطالب علمي صحيح به نظر نمي‌رسد.
جالب اين است كه برخي از اين افراد در حالي دكتر رشاد خليفه و امثال او را متهم به انحراف فكري و... مي‌كنند كه خود اعجاز عددي 19 را به صورتي ديگر در كتاب خويش پذيرفته‌اند.
- 3ـ نظم رياضي قرآن (در همان موارد محدودي كه وجود دارد و مورد پذيرش طرفين است) يك مطلب شگفت‌انگيز است چرا كه يك فرد امي و درس‌ناخوانده در طي 23 سال كتابي با نظم خاص رياضي آورده است كه در حالات رواني مختلف مثل جنگ و صلح و در مكان‌ها و زمان‌هاي متفاوت آورده شده است. (نه مثل يك دانشمند فارغ از همه چيز كه در يك كتابخانه با آرامش كتابي منظم تدوين مي‌كند) و مطالبي عالي و همراه با فصاحت و بلاغت در آن وجود دارد.
اين مطلب خود بسي شگفت‌آور و عجيب است اما آيا مي‌توان ادعا كرد كه اين نظم رياضي اعجاز قرآن را نيز ثابت كند؟
در اينجا دو اشكال عمده وجود دارد: نخست آنكه اين مطلب از لحاظ صغري قابل خدشه است چرا كه نظم رياضي به صورت موجبه كليه اثبات نشد و كثرت مطالب اثبات شده به طوري نيست كه اعجاز را ثابت كند.
و دوم از لحاظ كبري قابل خدشه است چرا كه قرآن كريم كه تحدي و مبارزه طلبي كرده است (كه اگر مي‌توانيد مثل قرآن را بياوريد) تحدي آن عام نيست و شامل همه جنبه‌هاي اعجاز قرآن نمي‌شود و در قرآن نيز اشاره‌اي به اعجاز عددي آن نشده است.
هر چند كه ما در فصل اول كتاب به اشكال دوم پاسخ داديم و بيان كرديم كه ممكن است تحدي قرآن عام باشد اما اشكال اول هنوز سر جاي خود باقي است، پس اعجاز علمي قرآن از طريق اعجاز عددي آن فعلاً قابل اثبات نيست.
- 4ـ با توجه به مطالب فوق و عدم اثبات قطعي اعجاز عددي قرآن، نتايجي كه دكتر رشاد خليفه از اين مطلب مي‌گرفت مخدوش مي‌شود و محل نزول سوره‌ها و ترتيب سوره‌ها و شيوه كتابت و طريقه خاص تقسيم آيات اثبات نمي‌شود مگر آن كه به صورتي قطعي و جامع اعجاز عددي قرآن اثبات گردد.
- 5ـ برخي از طرفداران اعجاز عددي قرآن از آن مطلب براي اثبات تحريف‌ناپذيري قرآن و برخي به عنوان خطر توهم تحريف قرآن ياد كرده بودند، در حالي كه اعجاز عددي زبان گزارشي دارد، پس فقط مي‌تواند بگويد كه اين گونه نظم رياضي هست اما چگونه بايد باشد را بيان نمي‌كند. بنابراين نظم رياضي قرآن دليل بر تحريف‌پذيري يا تحريف ناپذيري قرآن نيست.
- 6ـ برخي از اشكالات طرفداران اعجاز عددي قرآن در سخنان مخالفان منعكس شد و برخي اشكالات سخنان مخالفان اعجاز عددي قرآن را در پاورقي‌ها بيان كرديم ولذا تكرار نمي‌كنيم.
نمونه هائی از اعجاز عددی قرآن
تناسب کلمات با مصداق های آنها
- کلمه یوم (روز) به صورت مفرد 365 مرتبه (دقیقاً به تعداد روزهای سال) و به صورت مثنی و جمع 30 مرتبه (به تعداد روزهای ماه).
- کلمه شهر (به معنای ماه) در کل قرآن 12 مرتبه (به تعداد ماه های سال).
- کلمه امام به صورت مفرد و جمع 12 مرتبه.
تساوی در کلمات متضاد
- دنیا و آخرت؛ 115 مرتبه.
- شیطان و ملائکه؛ 68 مرتبه.
- حیات و موت؛ 145 مرتبه.
- سیّئات (گناهان) و صالحات (کارهای نیک)؛ 167 مرتبه.
- کفر و ایمان؛ 25 مرتبه.
- نفع و فساد؛ 50 مرتبه.
- حرّ (گرما) و برد (سرما)؛ 4 مرتبه.
- صیف (تابستان) و شتا (زمستان)؛ 1 مرتبه.
تناسب در کلمات مرتبط با هم
این قسمت مثال های متعددی دارد که به منظور رعایت اختصار به ذکر تعدادی از آنها اکتفا می شود:
- روایات، لازمه محبت را طاعت دانستند. لذا هر کدام از کلمات محبت و طاعت 83 مرتبه آمده اند.
- زکات برای مال برکت می آورد. هر کدام از کلمات زکات و برکت 32 مرتبه آمده اند.
- صلوة برای انسان نجات را دربردارد. این دو کلمه مساوی هم و هر یک 67 مرتبه آمده است.
- کافرین در قیامت در نار (آتش) عذاب می شوند، این دو کلمه مساوی هم و هر یک 154 مرتبه آمده است.
- مسلمین همواره در جهاد هستند، این دو کلمه مساوی هم و هر یک 41 مرتبه آمده است.
- دین با مساجد آمیخته است، این دو کلمه مساوی هم و هر یک 92 مرتبه آمده است.
- به تعبیر قرآن، بندگان شکور (یعنی بسیار شکرکننده) قلیل هستند، این دو کلمه مساوی هم و 75 مرتبه آمده است.
- در شدت باید صبر کرد، این دو کلمه مساوی هم و 102 بار آمده است.
- بخل برای انسان حسرت ابدی را همراه دارد، این دو کلمه مساوی هم و 12 مرتبه آمده است.
- در مصیبت هم باید خدا را شکر کرد، این دو کلمه مساوی هم و 75 مرتبه آمده است.
- انفاق باید به قصد رضا (یعنی رضایت خداوند) باشد، این دو کلمه مساوی هم و 73 مرتبه آمده است.
- انبیاء، بشیر (یعنی بشارت‌دهنده) و نذیر (یعنی بیم دهنده) هستند، کلمه نبی 75 مرتبه آمده است که با مجموع کلمات بشیر (18 مرتبه) و نذیر (57 مرتبه) برابر است. (75=18+57)
- حساب خدا با عدل و قسط همراه است، کلمه حساب 29 مرتبه آمده که با مجموع کلمات عدل (14 مرتبه) و قسط (15 مرتبه) برابر است. (29=14+15)
چند برابری ها
- خداوند در دنیا که کوتاه و گذراست، رحمن است و در دنیا و آخرت رحیم است. کلمه رحیم 114 مرتبه (به تعداد سوره های قرآن) و دو برابر رحمن که 57 مرتبه می باشد، آمده است.
- کلمه یسر (آسانی) 36 مرتبه و 3 برابر کلمه عسر (سختی) که 12 مرتبه می باشد، آمده است.
منابع
- محمدعلي رضائي اصفهاني، اعجاز عددي و نظم رياضي قرآن، پژوهشي در اعجاز علمي قرآن، جلد اول، صفحه 232ـ220 در دسترس در سایت مرکز فرهنگ و معارف قرآن، بازیابی: 4 دی 1392.
- مجید بسمل، مجله رشد (آموزش قرآن)، پاییز 1383، شماره 6.
مقالات مرتبط
برای مطالعه مقالات در این موضوع رجوع کنید به [۱].
