مرثیه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
 
'''«مرثیه»''' به طور عام به [[شعر]] یا سخنی گفته می‌شود که در مدح و سوگواری مرده خوانده شود.<ref>فرهنگ معین.</ref> و در اصطلاح [[شیعه]]، به مراسم عزائی که به یاد شهیدان راه [[دین]] و بخصوص در ایام [[ماه محرم|محرم]] و به یاد واقعه [[کربلا]] برپا کنند یا اشعاری که در ذکر مصائب و شرح شهادت پیشوایان دین و بخصوص [[شهدای کربلا]] سرایند و خوانند، گفته می‌شود.<ref>لغت نامه دهخدا.</ref>
 
'''«مرثیه»''' به طور عام به [[شعر]] یا سخنی گفته می‌شود که در مدح و سوگواری مرده خوانده شود.<ref>فرهنگ معین.</ref> و در اصطلاح [[شیعه]]، به مراسم عزائی که به یاد شهیدان راه [[دین]] و بخصوص در ایام [[ماه محرم|محرم]] و به یاد واقعه [[کربلا]] برپا کنند یا اشعاری که در ذکر مصائب و شرح شهادت پیشوایان دین و بخصوص [[شهدای کربلا]] سرایند و خوانند، گفته می‌شود.<ref>لغت نامه دهخدا.</ref>
 +
[[پرونده:Marsiieh.jpg|thumb|200px|left|پوستر اشک روضه - علی علوی‌ راد]]
  
 
در فرهنگ شیعه، مرثیه برای مصائب [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام از جایگاه ویژه ای برخوردار است و عزاداری یکی از عناصر اصلی و کلیدی در بررسی فرهنگ عاشورایی است، چنان که نمی‌توان نقش مثبت آن را در تحولات فرهنگی شیعه، نادیده گرفت.
 
در فرهنگ شیعه، مرثیه برای مصائب [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام از جایگاه ویژه ای برخوردار است و عزاداری یکی از عناصر اصلی و کلیدی در بررسی فرهنگ عاشورایی است، چنان که نمی‌توان نقش مثبت آن را در تحولات فرهنگی شیعه، نادیده گرفت.

نسخهٔ ‏۵ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۰:۲۲

«مرثیه» به طور عام به شعر یا سخنی گفته می‌شود که در مدح و سوگواری مرده خوانده شود.[۱] و در اصطلاح شیعه، به مراسم عزائی که به یاد شهیدان راه دین و بخصوص در ایام محرم و به یاد واقعه کربلا برپا کنند یا اشعاری که در ذکر مصائب و شرح شهادت پیشوایان دین و بخصوص شهدای کربلا سرایند و خوانند، گفته می‌شود.[۲]

پوستر اشک روضه - علی علوی‌ راد

در فرهنگ شیعه، مرثیه برای مصائب اهل بیت علیهم السلام از جایگاه ویژه ای برخوردار است و عزاداری یکی از عناصر اصلی و کلیدی در بررسی فرهنگ عاشورایی است، چنان که نمی‌توان نقش مثبت آن را در تحولات فرهنگی شیعه، نادیده گرفت.

بر پایه روایات، برپا داشتن عزا برای سالار شهیدان و یارانش، مرثیه‌سرایی برای آنان و گریه بر مصائبی که برایشان گذشته است، به ویژه در دهه اول محرم و مخصوصا در روز عاشورا، مورد تاکید اهل بیت عصمت و طهارت بوده است.

عزاداری برای سیدالشهداء علیه السلام در حقیقت اظهار محبت به خاندان پیامبر خدا صلی الله علیه وآله است که قرآن،‌ مودّت آن‌ها را واجب کرده است: « قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى».[۳]

در حقیقت عزاداری برای امام حسین علیه السلام اظهار همدردی در بزرگترین مصائبی است که برای اهل بیت علیهم السلام و در واقع برای اسلام پیش آمده است. شیخ صدوق، از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: "رَحِم الله شیعتَنا! شیعتُنا و الله هُم المؤمنون! فقد و الله شَرکونا فی المصیبة بِطول الحُزن و الحسرة"؛[۴] خداوند شیعیان ما را رحمت کند آنان به خدا سوگند حقیقتا مومنند. به خدا سوگند آنان در اندوه و حسرتی مدام در عزای ما سهیم اند.

و در روایات دیگری از ایشان نقل شده که فرمود: "وارحَم تلک الأعین الّتی جَرَت دموعُها رحمةً لَنا وارحَم تلک القلوب التی جزعَت واحترقَت لَنا، وارحَم الصرخة التی کانت لَنا"؛[۵] و بر آن چشم‌هایی که از سر دلسوزی بر ما اشک‌هایشان روان شده، رحم کن و بر آن دل‌هایی که برای ما بی تاب شده و آتش گرفته‌اند رحم نما و بر شیون‌هایی که برای ما بلند گرییدند، رحم آور.

عزاداری برای سیدالشهداء علیه السلام یکی از بزرگترین مصادیق بزرگداشت شعائر الهی و نشانه پروامندی دل‌هاست. تحقیقا یکی از مهم‌ترین امتیازات جامعه شیعه، برخورداری از چشمه پرفیض نورانیت و معنویت عاشوراست. این چشمه جوشان از نخستین روزی که موضوع یاد کرد مصیبت سیدالشهداء علیه السلام و یارانش مطرح شد، جریان یافت و تا امروزه همچنان جاری است و پس از این هم ادامه خواهد داشت.

پانویس

  1. فرهنگ معین.
  2. لغت نامه دهخدا.
  3. سوره شوری، آیه ۲۳.
  4. ثواب الاعمال، ج۳، ص۲۵۷.
  5. الکافی، ج۴، ص۵۸۲.


منابع

  • فرهنگ‌نامه مرثیه‌سرایی و عزاداری سیدالشهداء علیه‌السلام، محمد محمدی ری‌شهری، نشر مشعر، ص۱۱-۱۲.
  • فرهنگ معین.
  • لغت‌نامه دهخدا.
11.jpg
واقعه عاشورا
قبل از واقعه
شرح واقعه
پس از واقعه
بازتاب واقعه
وابسته ها
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه