موسوعة الإمام الجواد عليه‌السلام (کتاب)

نویسنده	مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر
موضوع	زندگی و روایات امام جواد
زبان	عربی
تعداد جلد	۲
نظارت	ابوالقاسم خزعلی

کتاب «موسوعة الإمام الجواد علیه‌السلام» توسط مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولى عصر با نظارت آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی، نگارش یافته است. این مجموعه‌ مشتمل بر اخبار تاریخى و زندگى امام جواد علیه‌السلام از آغاز تا شهادت امام و نیز نقل روایات ایشان در موضوعات مختلف است.

معرفی کتاب

مؤسسه ولى عصر، مجموعه‌اى مفصل درباره زندگانى ائمه معصومین علیهم‌السلام را آغاز کرده که تاکنون زندگى سه امام تدوین و منتشر شده است: «موسوعة الامام الجواد علیه‌السلام» در ۲ جلد، «موسوعة الإمام الهادی علیه‌السلام» در ۴ جلد و «موسوعة الإمام العسکری علیه‌السلام» در ۶ جلد.

این مجموعه‌ها مشتمل بر اخبار تاریخى و زندگى هر امام از آغاز تا وفات و سپس نقل روایات و همچنین ذکر همه راویان و اصحاب آن بزرگوار است. مؤلفان این مجموعه‌ها تمامى روایات مربوط به زندگى و آثار هر امام را به طور کامل جمع آورى و ارائه کرده‌اند. در این مجموعه آثار، عناوین بسیار جزئى شده و گاه ذیل یک عنوان تنها یکى دو خبر نقل شده است. البته روایات و اخبار، تجزیه شده و در قسمت مربوطه، فقط آنچه از روایت که مرتبط با عنوان بوده، آورده شده است.

این موسوعه‌ها مشتمل بر هیچ گونه تحلیل و بررسى نیست و تنها به جمع‌آورى و نقل اخبار می‌پردازد. شیوه نقل هر خبر بر اساس نام مؤلف منبعى است که آن را گزارش کرده و پس از نام مؤلف مانند شیخ مفید، ابوعمرو کشی یا علامه مجلسى، سلسله اسناد وى ذکر شده و در پاورقى آدرس کامل آن اثر آمده است.

بناى مؤلفان موسوعه‌ها بر آن است که در موارد تکرار و اختلاف روایات، به قدیمى ترین منبع مراجعه و متن خبر آن درج شود و بقیه موارد در پاورقى تذکر داده شود.

محتوای کتاب

کتاب «موسوعة الإمام الجواد علیه‌السلام» در نه فصل و ده‌ها باب، به شرح زیر تنظیم شده است:

• فصل نخست، در زندگینامه امام جواد علیه‌السلام از تولد تا شهادت امام.

• فصل دوم، در فضایل و مناقب آن حضرت است که درباره امامت آن حضرت نقل شده و شامل دانش او و نشانه های امامتش و معجزات ایشان می باشد. در همین فصل، زیارت و توسل به آن حضرت نیز، تشریح شده است.

• فصل سوم را سیره اجتماعی امام جواد در رفتار، عبادت، صدقه، دعا، تسبیح، معاشرت با همسران و فرزندان و غلامان و آداب نیکو در رفتار شخصی و مراودات اجتماعی، تعامل با خلفای وقت و کسانی که وی آنها را در سخنان خود ستوده و یا سرزنش کرده و افراد مورد اعتماد ایشان، تشکیل داده است.

• فصل چهارم کتاب، در عقاید اسلامی از جمله توحید، نبوت، امامت و معاد است.

• فصل پنجم، در احکام فقهی است که به ترتیب به مباحثی درباره طهارت، نماز، روزه، زکات، خمس، حج، جهاد، نکاح، طلاق، وقف و رهن، دین، وصیت، اجاره، شفعه، بیع و تجارت، آزادی برده، ارث، شکار و ذبح، خوردنی ها و آشامیدنی ها، لباس و زینت، نذر و سوگند و حدود و زیارت است.

• فصل ششم شامل مباحثی درباره قرآن و تفسیر برخی آیات از سوی امام جواد و دعاها و ذکرهایی که ایشان در مکان ها و زمان ها و مناسبت های گوناگون قرائت می کرده و حرز و تعویذ ها، است.

• فصل هفتم کتاب، در موعظه و پند و اندرزهای امام جواد علیه‌السلام و در طبابت است.

• فصل هشتم، در احتجاج ها و مناظره ها و نامه های امام جواد علیه‌السلام است.

• فصل نهم، روایت هایی است که امام جواد علیه‌السلام از پدران خود و از دیگران نقل کرده است.

منابع

• "موسوعة الإمام الجواد عليه‌السلام"، پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه (حدیث نت).
• نرم افزار سیره معصومان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.