سید کمال فقیه ایمانی

نام کامل	سید کمال فقیه ایمانی
زادروز	1313 شمسی
زادگاه	اصفهان
اساتید	آیت‌الله شیخ محمدحسن نجف‌آبادی، آیت الله مشکینی، آیت‌الله‌العظمی بروجردى، امام خمینی، آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی
آثار	نور القرآن في تفسير القرآن، دسته گلي از اخبار اهل بيت علیهم السلام و تقريرات دروس آيت الله العظمی بروجردي، حضرت امام خميني، آيت الله گلپايگاني

آیت الله سید کمال فقیه ایمانی (1313 هـ.ش / 1353 هـ.ق - ) عالم خیری است که از مدرسه تا بیمارستان و از تفسیر قرآن تا کتابخانه، به همّت او بناشده و وی پدید آورنده اولین تفسیر شیعی قرآن به 13 زبان زنده دنیا می باشد.

خاندان

آیت الله حاج سید کمال فقیه ایمانی، در سال 1313 هجری خورشیدی برابر با 1353 هجری قمری، در خانواده ای روحانی در محله امام زاده اسماعیل اصفهان چشم به جهان گشود. پدر ایشان آیت الله حاج سید مصطفی فقیه ایمانی و پدر بزرگشان آیت الله حاج کاظم، از علمای بزرگ اصفهان بودند. مادر وی، که دختر آیت الله حاج عبدالحسین فقیه ایمانی و اهل توسل و صبر بود، به پیروی از مادر شیخ انصاری، همیشه با وضو بود و هرگز بی وضو به کودکش شیر نمی داد. شیخ عبدالحسین، پدربزرگ سید کمال با آن که 94 بهار را سپری کرده بود، هنوز چشمانی سالم و تیزبین داشت. دانشمندان شهر نیز همواره برای رؤیت هلال ماه نو نزد وی می رفتند و به او اعتماد کامل داشتند. ایشان در جواب کسی که پرسیده بود «آقا! چگونه است که با این سن و سال هنوز دیدگانتان سالم و تیزبین مانده است؟» گفت: «روزی که به تکلیف رسیدم، با پروردگارم عهد کردم چشم به نامحرم ندوزم و تاکنون بر این پیمان استوار مانده ام».

تحصیلات

پس از تحصیلات ابتدایی، پانزده ساله بود که وارد مدرسه جده بزرگ اصفهان شد؛ مدرسه ای که محل تحصیل و تدریس بسیاری از بزرگان و اعلام بود. جامع المقدمات را نزد آقای شیخ محمدحسن نجف آبادی آموخت و مطول را زیر نظر آقای ادیب خواند. در همان مدرسه، حجره نشینی را تجربه کرد و در حجره پدر و دایی اش به تحصیل و زندگی طلبگی ادامه داد.

در این میان، هم بحث هایی نیز برای خود پیدا کرد. آقای حاج احمد امامی و ابراهیم امینی، هم دوره ای و هم بحث های سید کمال بودند. سید کمال تحصیلات مغنی را در اصفهان گذراند و پس از کسب مقدمات در مدرسه جده، راه قم را در پیش گرفت. وی در همان ابتدای ورود به قم، به دارالشفا رفت و تتمه مغنی را نزد حاج شیخ مصطفی که اهل آذربایجان بود، گذراند و پس از آن شرح لمعه را نزد بزرگوارانی چون آقای خلیلی و باقری بهره برد.

سید کمال چند سال اول را با برادر بزرگ تر خود در مدرسه دارالشفا هم حجره بود و بعد به مدرسه فیضیه رفت که با بزرگانی مثل احمدی گلپایگانی و شهید باهنر هم حجره شد.

سید کمال با شهریه چهل تومان، زندگی را در حجره های مدارس قم می گذراند. در کنار آن، قبض نانی بود که از سوی آیت الله حجت به وی تعلق می گرفت و جمعاً 465 ریال می شد. به زندگیِ ساده و بی ریای حجره خو گرفته بود. با دوستان خود آقا سید محمدباقر موحد، آقای تویسرکانی، حاج آقامحمد و آقای مناقبی، داماد علامه طباطبایی در مدرسه حجتیه هم حجره بود.

ملبس شدن

سال 1333 برای سید که بیستمین بهار زندگی اش را پشت سر می گذاشت، سالی فراموش نشدنی بود. عید غدیر همان سال، لباس روحانیت را به تن کرد و به دیدار بزرگان دین، مراجع تقلید و فقها رفت. وی همان روز به دیدار امام خمینی نیز رفت. امام او را در آغوش گرفت و این روز فرخنده و این اتفاق مبارک را به وی تبریک گفت. سپس فرمود: «از امروز تاج رسول الله بر سر شماست. مبادا در راه رفتن، خندیدن و حرکات خود کاری کنید که برای اسلام زیان بار باشد!».

اساتید

سید کمال در مدت تحصیل در حوزه، از محضر استادان دیگر نیز بهره برد و به مدرسه های گوناگون چون مدرسه حجتیه، فیضیه، دارالشفا و مدرسه خان رفت. همچنین، در محضر استادان بزرگواری چون آیت الله نوری همدانی، حاج شیخ عبدالجواد اصفهانی، آیت الله مجاهدی تبریزی، آیت الله طباطبایی، آیت الله سلطانی و آیت الله مشکینی شاگردی کرد. مدارج علمی را یکی پس از دیگری پشت سر گذاشت و به مراتب بالا دست یافت. سید کمال پس از گذراندن سطح، به فراگرفتن درس خارج روآورد و توانست کتاب الزکوه را نزد آیت الله داماد و کتاب الصلوه رانزد آیت الله العظمی بروجردی به پایان برساند. وی همچنین، از درس خارج آیات عظام بروجردی، امام خمینی و آیت الله العظمی گلپایگانی بهره برد. بزرگوارانی چون مظاهری، ارسنجانی، احمد امامی، حجتی کرمانی، هاشمی رفسنجانی، یوسف صانعی، موسوی اردبیلی و شهید باهنر نیز هم درس و هم نشین بود.

ازدواج

در سال 1338 ازدواج کرد. سپس به همراه آیت الله مظاهری، در خیابان صفائیه قم خانه ای را اجاره کردند و با خانواده خود در آنجا ساکن شدند.

بازگشت از قم

آیت الله حاج سید کمال فقیه ایمانی در خصوص علت بازگشت به اصفهان و آغاز خدمات گسترده تبلیغی و علمی خود، چنین می گوید: زمان فوت مرحوم آیت الله العظمی بروجردی، به علت فوت ناگهانی پدرم منتقل به اصفهان شدم. برادرم در نجف بود. پس از انجام مراسم سوگواری، قصد برگشتن به قم را داشتم، مردم گفتند:
«حالا که پدرتان دارفانی را وداع گفته و برادرتان در نجف هستند، بهتر است در اصفهان بمانید». به خواسته مردم پاسخ مثبت دادم و به مسجدی که پدر بزرگوارم نماز اقامه می کردند، رفتم و اشتغال علمی و تبلیغی پیدا کردم که با استقبال اهل علم و مردم شریف اصفهان روبرو شد.

تدریس

آیت الله فقیه ایمانی در اصفهان، به تدریس و تربیت طالبان علوم دینی پرداخت. و برای شروع تدریس، شرح لمعه را برگزید. سپس از آن جلسه درس رسائل را برپا کرد و توانست مشتاقان زیادی را جذب کند. از سال 1345 برای طالبان علوم دینی شهریه در نظر گرفت.

مبارزات سیاسی

در روزهای حکومت ستمشاهی آیت الله به شدت زیرنظر بود. ایشان وجوه شرعی را با اسم مستعار برای امام می فرستاد. مأموران ساواک که این مطلب را دریافته بودند، ادعا داشتند که ایشان در ظاهر نمایند آیت الله خویی است، ولی در عمل به سود امام خمینی کار می کند. امام نیز با واسطه آیت الله فقیه ایمانی برای آیت الله خادمی پیام ارسال می کردند. در یکی از این پیام ها، آیت الله سید کمال فقیه ایمانی با منزل آیت الله خادمی تماس می گیرد و می گوید: «آقا از نجف تلفن کردند که اجازه بدهید نماز و منبر آزاد شود. الان دولت از خدا می خواهد منبر و نماز تعطیل باشد.»

وی دعوت ساواک برای استقبال از شاه را به علت کسالت نپذیزفت و مورد غضب آن ها واقع شد. ایشان در جریان حکم دیه ضارب آمریکایی نقش داشتند. سید رضا میرمحمد صادقی در شرح ماوقع می گوید:
«بعد از دستگیری ضارب آمریکایی و بردن او به خانه آیت الله خادمی، زنگ زدیم به پاریس و با حاج احمدآقا صحبت کردیم و خواستیم از امام کسب تکلیف کند. امام فرمودند: هر کاری را که آقای خادمی صلاح می‌داند، انجام بدهید و ... بالاخره در حضور خبرنگار لوموند، آیت‌الله خادمی، آیت‌الله احمد امامی، آیت‌الله حسن امامی و آیت‌الله کمال فقیه امامی، مرد سیاهپوست را محاکمه و به پرداخت ۱۹ هزار تومان دیه محکوم کردیم. کنسولگری امریکا این پول را پرداخت و ما هم او را تحویل دادگستری دادیم.»
روزی که روزنامه اطلاعات مقاله توهین آمیزی درباره امام چاپ کرد، آیت الله فقیه ایمانی بسیار ناراحت شد و روحانیون اصفهان را فراخواند و آنها را از این رفتار زشت آگاه ساخت. سپس با محکوم کردن روزنامه تأکید کرد که باید حرمت مراجع حفظ شود و مسئولان باید به این امر رسیدگی گنند.

حضرت آیت الله درباره نحوه دستگیریشان توسط ساواک می گویند: «شب اول حکومت نظامی اصفهان که ماه رمضان هم بود وارد منزل بنده شدند، منزل حقیر مرکز فعالیت علماء اعلام و انقلابیون واقع شد و به دلیل همکاری با نهضت امام خمینی و رساندن پیام ایشان به مردم پس از مزاحمت زیاد نیروهای طاغوت مرا به مرکز نیروهای ارتش و نظامی بردند. دو روز بازداشت بودم سپس به زندان منتقل شدم تا بالاخره دادستان نظامی برای من حکم صادر کرد و اعلام نمود با توجه به اینکه منزل وی مرکز توطیه علیه شاه و نظام شاهنشاهی بوده و با آیت الله خمینی ارتباط دارد برای من تقاضای اعدام نمود. الحمدلله پس از چندی، با اعلام آزادی زندانیان سیاسی ایشان نیز از زندان آزاد شدند.

فعالیتهای فرهنگی و درمانی

آیت الله حاج سید کمالی فقیه ایمانی منشا خدمات و اثرات بزرگ آبادانی، اجتماعی، فرهنگی و درمانی زیادی بوده اند. از جمله می توان به عناوین ذیل اشاره کرد:

• ایجاد کتابخانه بزرگ و باارزش با حجم زیادی از کتاب های ارزنده به نام کتابخانه امیرالمومنین علیه السلام و مرکز تحقیقات و پژوهشهای علمی
• ایجاد و تاسیسن حوزه علمیه اصفهان به نام دارالحکمه باقر العلوم علیه السلام با گنجایش بیش از 1000 طلبه و پرداخت هزینه تحصیلی به طلاب علوم دینی
• پژوهش، چاپ و نشر کتابهای ارزشمند در این مرکز شیعه و فرستادن آنها به سراسر جهان
• تاسیس بیمارستان امام حسین علیه السلام و مرکز تخصصی بیماری های عفونی
• بیمارستان سوانح و سوختگی امام موسی کاظم علیه السلام
• بیمارستان زنان وزایمان حضرت زهرا ( سلام الله علیها )
• درمانگاه شهدا
• مدرسه حجتیه مشهد
• تاسیس صندوق جهیزیه
• سفرهای تبلیغی به خارج از کشور از جمله هلند، بلژیک، کویت، عراق، لبنان، بوسنی و هند و پاکستان و…
• صندوق قرض الحسنه
• ساخت واحد های مسکونی برای طلاب

سفارش امام خمینی جهت تفسیر انگلیسی قرآن کریم

آیت الله فقیه ایمانی می گویند: «این اواخر یک بار رفتم خدمت حضرت امام. فرمودند: «آقای فقیه علمای بزرگوار گذشته شاید غفلت کردند یا توجه خاصی نبوده که تفسیر قرآن به زبان انگلیسی و روسی نداریم. ترجمه داریم اما تفسیر نداریم. خواهش می کنم شما همه کارهای آخوندی را بگذار کنار و وارد این مرحله شو که این کار زنده شود.» من هم گفتم: چشم اطاعت می کنم» گفتند: «هر کاری هم داری من در خدمتم.» گفتم: نه من فقط دعا می خواهم. دعا کنید که بتوانم. گفتند: «چند نفر هم به میدان آمدند اما عقب زدند. سفت و محکم برو جلو بلکه به حول و قوه خدا این کار انجام گرفت.»
آمدم اصفهان و چند نفر از رفقا را جمع کردم. بنا شد فارسی این کار را خودم انتخاب کنم. از چند تفسیر سنی و شیعه گلچین می کردم. مواردی که رویش حساسیت بود را نمی آوردم. اخبار اهل بیت علیهم السلام از فریقین را هم چاشنی آن می کردم. آن گروه این را از من می گرفت و ترجمه می کرد. در زمان حیات امام سه جلدش بیرون آمد. باقی اش هم بیست جلد شد. آقا خیلی از این کار خوشحال بودند. آن زمان که امام این را به من فرمودند آمدم قم پیش آقای گلپایگانی. گفتم که آقا این طور می گویند. گفتند: «بله من هم آرزویم همین است. وقتی این دارالقرآن را در قم برپا کردم آرزو داشتم این کار را کنم ولی نکردم. من در اختیار شما هستم هر کاری دارید.» گفتم: «همین دعا را می خواهم.» بحمدالله موفق شدیم؛ تفسیر در بیست جلد به انگلیسی منتشر شد و نسخه روسی هم چون حروف و صفحه اش را ریزتر گرفتند، هجده جلد شد. بعد از مالزی و اندونزی هم گفتند که این جا هم چیزی نیست که هر بیست جلد را به زبان آن ها هم برگرداندیم. سه جلدش را به زبان ایتالیایی، دو جلدش به زبان فرانسوی و دو سه جلدش هم به زبان آذری آذربایجان منتشر شده است.» تفسیر نورالقرآن فی تفسیر القرآن گلچینی از تفسیرهای گوناگون است که با چشم پوشی از اختلاف های لغوی و موارد اختلاف شیعه و سنی، مجموعه ای روان و قابل اعتماد را به مخاطبان عرضه کرده است. روزانه 60 تا 70 جلد تفسیر برای درخواست کنندگان فرستاده می شد، حتی برخی از کشورها نیز خود تصمیم به چاپ این کتاب گرفتند. همچنین، این کتاب در اینترنت نیز موجود و در اختیار علاقه مندان است.

منابع

• مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک ویژه اصفهان.
• علی باباجاني، حيات نيكان 7: آيت الله سيدكمال فقيه ايماني، مركز پژوهش هاي اسلامي صدا و سيما. اداره كل خدمات رسانه اي. ـ ـ قم، 1388.
• آستان مقدس امام خمینی (ره)، هفته نامه حریم امام.

آرشیو عکس و تصویر

• 

  سید کمال فقیه ایمانی در جوانی

• 

  سید کمال فقیه ایمانی

• 

  سید کمال فقیه ایمانی

• 

  ردیف جلو از راست: ابوالفضل معزي (معزالدين)، سید محمدعلی موحد ابطحی، عباسعلی ادیب و سید حسین خادمی - ردیف عقب: 1. سید عبدالحسین روضاتی، 2. سید محمدعلی روضاتی، 3. مهدی مظاهری و سید کمال فقیه ایمانی

• 

  سید حسین خادمی، شهید سید محمد حسینی بهشتی، سید کمال فقیه ایمانی و مهدی مظاهری در میان رزمندگان اسلام

• 

  سید کمال فقیه ایمانی در حال تیراندازی

• 

  از راست: ناشناس، سید کمال فقیه ایمانی و حسین مظاهری

• 

  سید کمال فقیه ایمانی در کتابخانه امیرالمومنین علیه السلام

• 

  همایش نکوداشت از سید کمال فقیه ایمانی در موسسه اهل البیت علیهم السلام اصفهان