عقبة بن سمعان: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
 
سطر ۱: سطر ۱:
−
__toc__
+
عقبة بن سمعان غلام [[رباب همسر امام حسین علیه السلام|رباب]]، همسر [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] علیه السلام بود و همراه کاروان حسینی از [[مدینه|مدینه]] به [[مکه|مکه]] و سپس به [[عراق]] آمد. برخی گویند وی بعد از واقعه [[روز عاشورا|عاشورا]] زنده ماند و وقایع را گزارش کرده است. اما برخی معتقدند او در [[کربلا]] به شهادت رسید و نام او در [[زیارت رجبیه امام حسین علیه السلام|زیارت رجبیه]] نیز آمده است: السلام علی عقبة بن سمعان... .
  
−
عقبة بن سمعان غلام رباب، دختر امرؤ القيس كلبي، همسر امام حسين عليه السلام بود و همراه كاروان حسيني از مدينه به مكّه و سپس به عراق آمد. طبري گويد: عمر بن سعد، عقبة بن سمعان غلام رباب، دختر امرؤ القيس كلبي و مادر سكينه، دختر حسين عليه السلام، را دستگير كرد و گفت: چكاره اي؟ گفت: بنده اي مملوكم، پس رهايش كرد. <ref>تاريخ الطبري، ج4، ص347؛ الکامل في التاريخ، ج4، ص80.</ref>
+
== عقبة بن سمعان در حادثه کربلا ==
 +
طبری گوید: [[عمر بن سعد]]، عقبة بن سمعان غلام رباب، دختر امرؤ القیس کلبی و مادر [[حضرت سکینه سلام الله علیها|سکینه]]، دختر حسین علیه السلام، را دستگیر کرد و گفت: چکاره ای؟ گفت: بنده ای مملوکم، پس رهایش کرد.<ref>تاریخ الطبری، ج۴، ص۳۴۷؛ الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۸۰.</ref> [[حاج شیخ عباس قمی|شیخ عباس قمی]] نیز این مطلب را در [[نفس المهموم (کتاب)|نفس المهموم]]<ref> نفس المهموم، ص ۲۹۸. </ref> به نقل از طبری و جزری آورده است.
  
−
شيخ عباس قمي نيز اين مطلب را در نفس المهموم <ref> نفس المهموم، ص 298. </ref> به نقل از طبري و جزري آورده است. مامقاني در تنقيح المقال گويد: طبري و ديگر مورخان واقعه از او نام برده اند؛ و از آنچه گفته اند، دانسته مي شود كه عقبه غلام رباب، همسر امام حسين عليه السلام، بود و خدمتكاري و ركابداري اسب هايش را بر عهده داشت. چون حسين عليه السلام به شهادت رسيد، بر اسبي نشست و گريخت. كوفيان او را گرفتند. پس از آن كه مدعي شد غلام رباب، دختر امرؤ القيس كلبي، همسر امام حسين عليه السلام، است رهايش كردند. وي به نقل رويدادها همان طور كه اتفاق افتاده بود پرداخت و اخبار كربلا از او گرفته شده است. <ref> تنقيح المقال، ج 2، ص 254، حديث 7969. </ref>
+
[[عبدالله مامقانی|مامقانی]] در [[تنقيح المقال فى علم الرجال (کتاب)|تنقیح المقال]] گوید: طبری و دیگر مورخان واقعه از او نام برده اند؛ و از آنچه گفته اند، دانسته می شود که عقبه غلام [[رباب همسر امام حسین علیه السلام|رباب]]، همسر امام حسین علیه السلام، بود و خدمتکاری و رکابداری اسب هایش را بر عهده داشت. چون [[امام حسین علیه السلام|حسین]] علیه السلام به شهادت رسید، بر اسبی نشست و گریخت. کوفیان او را گرفتند. پس از آن که مدعی شد غلام رباب، دختر امرؤ القیس کلبی، همسر امام حسین علیه السلام، است رهایش کردند. وی به نقل رویدادها همان طور که اتفاق افتاده بود پرداخت و اخبار کربلا از او گرفته شده است.<ref> تنقیح المقال، ج ۲، ص ۲۵۴، حدیث ۷۹۶۹. </ref>
  
−
اما برخي از علماي ما به استناد سلامي كه در زيارت حسين عليه السلام (روز و شب اول رجب و شب نيمه شعبان) <ref> بحار، ج 101، ص 336 341، حديث 1 به نقل از مفيد و سيد بن طاوس رحمة الله عليهما.</ref> بر عقبه وارد شده است، بر اين باورند كه او نيز در زمره شهيدان كربلاست. از جمله اين عالمان سيد ابوالقاسم خويي، در معجم رجال الحديث است. آن جا كه مي گويد: از ياران حسين عليه السلام... در حضور آن حضرت به شهادت رسيد و سلام بر او در زيارت رجبيه آمده است و به گفته برخي مورخان عامه، وي از معركه گريخت و نجات يافت. <ref> معجم رجال الحديث، ج 11، ص 154، حديث 7723. </ref> ديگر، شيخ علي نمازي است كه در مستدركات علم رجال الحديث گويد: عقبة بن سمعان... از ياران امام حسين عليه السلام است و در كربلا با آن حضرت همراه بود؛ و همان طوري كه سيد در زيارت رجبيه، وي را در شمار شهيدان آورده است، او همراه سيدالشهدا در روز عاشورا به شهادت رسيد.<ref> مستدرکات علم رجال الحديث، ج 5، ص 248. </ref>  
+
اما برخی از علمای ما به استناد سلامی که در زیارت حسین علیه السلام (روز و شب اول رجب و شب نیمه شعبان)<ref> بحار، ج ۱۰۱، ص ۳۳۶ ۳۴۱، حدیث ۱ به نقل از مفید و سید بن طاوس رحمة الله علیهما.</ref> بر عقبه وارد شده است، بر این باورند که او نیز در زمره شهیدان کربلاست. از جمله این عالمان [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خویی]] است، آن جا در [[معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة (کتاب)|معجم رجال الحدیث]] که می گوید: از یاران حسین علیه السلام... در حضور آن حضرت به شهادت رسید و سلام بر او در [[زیارت رجبیه امام حسین علیه السلام|زیارت رجبیه]] آمده است و به گفته برخی مورخان [[عامه]]، وی از معرکه گریخت و نجات یافت.<ref> معجم رجال الحدیث، ج ۱۱، ص ۱۵۴، حدیث ۷۷۲۳. </ref>  
  
−
عقبه بن سمعان در روایتگری وقایع عاشورا نقش مهمی داشته است. «ابومخنف» خبر فرود سالار شایستگان در [[کربلا]] و نامه ی «ابن زیاد» به «حر» را با یک واسطه از او روایت می کند.
+
دیگری، شیخ علی نمازی است که در مستدرکات علم رجال الحدیث گوید: عقبة بن سمعان... از یاران امام حسین علیه السلام است و در [[کربلا|کربلا]] با آن حضرت همراه بود؛ و همان طوری که سید در زیارت رجبیه، وی را در شمار شهیدان آورده است، او همراه [[سیدالشهداء|سیدالشهدا]] در [[روز عاشورا]] به شهادت رسید.<ref> مستدرکات علم رجال الحدیث، ج ۵، ص ۲۴۸. </ref>
  
−
همچنین نامبرده جریان حرکت سالار شهیدان از [[مدینه]]، دیدارش با عبدالله بن مطیع، فرودش در [[مکه]]، دو سخن «ابن عباس و «ابن زبیر» به آن حضرت به هنگام حرکت از مکه، خبر فرستاده ی فرماندار آن روز مکه، برای بازگرداندن پیشوای آزادمردان به مکه، سخن مشهور حضرت علی‌اکبر علیه السلام به آن حضرت در «قصر بنی مقاتل»، فرود کاروان نور در کربلا، رسیدن نامه ابن زیاد به حر، آمدن عمر سعد به کربلا و سخنان و پیشنهادهای [[امام حسین]] علیه السلام به «ابن سعد» فرمانده سپاه اموی را، روایت می کند.
+
== روایتگری وقایع عاشورا ==
 +
عقبه بن سمعان در روایتگری وقایع عاشورا نقش مهمی داشته است. «[[ابومخنف]]» خبر فرود سالار شایستگان در [[کربلا]] و نامه ی «[[عبیدالله بن زیاد|ابن زیاد]]» به «[[حر بن یزید ریاحی|حر]]» را با یک واسطه از او روایت می کند.
  
−
لازم به یادآوری است که این مرد همه ی این رویدادها را از «حارث بن کعب» آورده است. نام او در [[زیارت رجبیه]] آمده است: السلام علی عقبة بن سمعان...
+
همچنین نامبرده جریان حرکت سالار شهیدان از [[مدینه]]، دیدارش با عبدالله بن مطیع، فرودش در [[مکه]]، دو سخن «[[ابن عباس]]» و «[[عبدالله بن زبیر|ابن زبیر]]» به آن حضرت به هنگام حرکت از مکه، خبر فرستاده فرماندار آن روز مکه، برای بازگرداندن پیشوای آزادمردان به مکه، سخن مشهور [[حضرت علی اکبر علیه السلام|حضرت علی‌اکبر]] علیه السلام به آن حضرت در «[[قصر مقاتل|قصر بنی مقاتل]]»، فرود کاروان نور در کربلا، رسیدن نامه ابن زیاد به حر، آمدن [[عمر بن سعد|عمر سعد]] به کربلا و سخنان و پیشنهادهای [[امام حسین]] علیه السلام به «ابن سعد» فرمانده سپاه [[بنی امیه|اموی]] را، روایت می کند. لازم به یادآوری است که این مرد همه ی این رویدادها را از «حارث بن کعب» آورده است.  
−
 
 
−
[[ابن اثیر]] در الکامل ضمن شرح کربلا و عاشورا از [[عقبه بن سمعان]] نقل می کند که می گوید: من با امام حسین علیه السلام از [[مدینه]] تا [[مکه]] و از مکه تا کربلا بودم و همه خطابه ها و کلماتش را شنیدم نه در آن اظهار عجز بود و نه تحمل ذلت یا بیعت با یزید.
 
−
 
 
−
فقط می فرمود: دعونی لاذهب فی هذه الارض العریضه تنظر بما یسیر امر الناس؛ بگذارید که من در این وسعت پهناور زمین بروم تا ببینم کار به کجا می کشد. و می فرمود: به خدا قسم نه چون ذلیلان به شما تسلیم می شوم و نه چون بردگان فرار می کنم...
 
−
<ref> جواد محدثی, فرهنگ عاشورا، ص 809.</ref>
 
  
 +
[[ابن اثیر]] در [[الکامل فی التاریخ|الکامل]] ضمن شرح کربلا و [[روز عاشورا|عاشورا]] از عقبه بن سمعان نقل می کند که می گوید: من با امام حسین علیه السلام از [[مدینه]] تا [[مکه]] و از مکه تا کربلا بودم و همه خطابه ها و کلماتش را شنیدم نه در آن اظهار عجز بود و نه تحمل [[ذلت نفس|ذلت]] یا بیعت با [[یزید بن معاویه|یزید]]. فقط می فرمود: دعونی لأذهب فی هذه الارض العریضه تنظر بما یسیر امر الناس؛ بگذارید که من در این وسعت پهناور زمین بروم تا ببینم کار به کجا می کشد. و می فرمود: به خدا قسم نه چون ذلیلان به شما تسلیم می شوم و نه چون بردگان فرار می کنم...
 +
.<ref> جواد محدثی, فرهنگ عاشورا، ص ۸۰۹.</ref>
 
==پانویس==
 
==پانویس==
−
<references/>
+
<references />
  
 
==منابع==
 
==منابع==
−
* [http://sarallah.valiasr-aj.com/include/VIEW.php?bankname=LIBLIST&RADIF=0000001249 عقبة بن سمعان، سایت ثارالله]، بازیابی: 23 آبان 1391.
+
 
−
* جواد محدثی، فرهنگ عاشورا
+
*[http://sarallah.valiasr-aj.com/include/VIEW.php?bankname=LIBLIST&RADIF=0000001249 عقبة بن سمعان، سایت ثارالله]، بازیابی: ۲۳ آبان ۱۳۹۱.
 +
*جواد محدثی، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]].
 
{{الگو:واقعه عاشورا}}
 
{{الگو:واقعه عاشورا}}
 
[[رده:راویان واقعه کربلا]]
 
[[رده:راویان واقعه کربلا]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۴۱

عقبة بن سمعان غلام رباب، همسر امام حسین علیه السلام بود و همراه کاروان حسینی از مدینه به مکه و سپس به عراق آمد. برخی گویند وی بعد از واقعه عاشورا زنده ماند و وقایع را گزارش کرده است. اما برخی معتقدند او در کربلا به شهادت رسید و نام او در زیارت رجبیه نیز آمده است: السلام علی عقبة بن سمعان... .

عقبة بن سمعان در حادثه کربلا

طبری گوید: عمر بن سعد، عقبة بن سمعان غلام رباب، دختر امرؤ القیس کلبی و مادر سکینه، دختر حسین علیه السلام، را دستگیر کرد و گفت: چکاره ای؟ گفت: بنده ای مملوکم، پس رهایش کرد.[۱] شیخ عباس قمی نیز این مطلب را در نفس المهموم[۲] به نقل از طبری و جزری آورده است.

مامقانی در تنقیح المقال گوید: طبری و دیگر مورخان واقعه از او نام برده اند؛ و از آنچه گفته اند، دانسته می شود که عقبه غلام رباب، همسر امام حسین علیه السلام، بود و خدمتکاری و رکابداری اسب هایش را بر عهده داشت. چون حسین علیه السلام به شهادت رسید، بر اسبی نشست و گریخت. کوفیان او را گرفتند. پس از آن که مدعی شد غلام رباب، دختر امرؤ القیس کلبی، همسر امام حسین علیه السلام، است رهایش کردند. وی به نقل رویدادها همان طور که اتفاق افتاده بود پرداخت و اخبار کربلا از او گرفته شده است.[۳]

اما برخی از علمای ما به استناد سلامی که در زیارت حسین علیه السلام (روز و شب اول رجب و شب نیمه شعبان)[۴] بر عقبه وارد شده است، بر این باورند که او نیز در زمره شهیدان کربلاست. از جمله این عالمان سید ابوالقاسم خویی است، آن جا در معجم رجال الحدیث که می گوید: از یاران حسین علیه السلام... در حضور آن حضرت به شهادت رسید و سلام بر او در زیارت رجبیه آمده است و به گفته برخی مورخان عامه، وی از معرکه گریخت و نجات یافت.[۵]

دیگری، شیخ علی نمازی است که در مستدرکات علم رجال الحدیث گوید: عقبة بن سمعان... از یاران امام حسین علیه السلام است و در کربلا با آن حضرت همراه بود؛ و همان طوری که سید در زیارت رجبیه، وی را در شمار شهیدان آورده است، او همراه سیدالشهدا در روز عاشورا به شهادت رسید.[۶]

روایتگری وقایع عاشورا

عقبه بن سمعان در روایتگری وقایع عاشورا نقش مهمی داشته است. «ابومخنف» خبر فرود سالار شایستگان در کربلا و نامه ی «ابن زیاد» به «حر» را با یک واسطه از او روایت می کند.

همچنین نامبرده جریان حرکت سالار شهیدان از مدینه، دیدارش با عبدالله بن مطیع، فرودش در مکه، دو سخن «ابن عباس» و «ابن زبیر» به آن حضرت به هنگام حرکت از مکه، خبر فرستاده فرماندار آن روز مکه، برای بازگرداندن پیشوای آزادمردان به مکه، سخن مشهور حضرت علی‌اکبر علیه السلام به آن حضرت در «قصر بنی مقاتل»، فرود کاروان نور در کربلا، رسیدن نامه ابن زیاد به حر، آمدن عمر سعد به کربلا و سخنان و پیشنهادهای امام حسین علیه السلام به «ابن سعد» فرمانده سپاه اموی را، روایت می کند. لازم به یادآوری است که این مرد همه ی این رویدادها را از «حارث بن کعب» آورده است.

ابن اثیر در الکامل ضمن شرح کربلا و عاشورا از عقبه بن سمعان نقل می کند که می گوید: من با امام حسین علیه السلام از مدینه تا مکه و از مکه تا کربلا بودم و همه خطابه ها و کلماتش را شنیدم نه در آن اظهار عجز بود و نه تحمل ذلت یا بیعت با یزید. فقط می فرمود: دعونی لأذهب فی هذه الارض العریضه تنظر بما یسیر امر الناس؛ بگذارید که من در این وسعت پهناور زمین بروم تا ببینم کار به کجا می کشد. و می فرمود: به خدا قسم نه چون ذلیلان به شما تسلیم می شوم و نه چون بردگان فرار می کنم... .[۷]

پانویس

  1. ↑ تاریخ الطبری، ج۴، ص۳۴۷؛ الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۸۰.
  2. ↑ نفس المهموم، ص ۲۹۸.
  3. ↑ تنقیح المقال، ج ۲، ص ۲۵۴، حدیث ۷۹۶۹.
  4. ↑ بحار، ج ۱۰۱، ص ۳۳۶ ۳۴۱، حدیث ۱ به نقل از مفید و سید بن طاوس رحمة الله علیهما.
  5. ↑ معجم رجال الحدیث، ج ۱۱، ص ۱۵۴، حدیث ۷۷۲۳.
  6. ↑ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج ۵، ص ۲۴۸.
  7. ↑ جواد محدثی, فرهنگ عاشورا، ص ۸۰۹.

منابع

11.jpg
واقعه عاشورا
قبل از واقعه
شرح واقعه
پس از واقعه
بازتاب واقعه
وابسته ها
برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=عقبة_بن_سمعان&oldid=120700»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا