لیلة الرغائب: تفاوت بین نسخه‌ها
| سطر ۶: | سطر ۶: | ||
كلمة "رغائب" جمع "رغیبه" به معنای چیزی كه مورد رغبت و میل است و نیز به معنای عطا و بخشش فراوان می باشند. بنابر معنای اول "لیله الرغائب" یعنی شبی كه میل و توجه به عبادت و بندگی در آن فراوان است و بندگان خوب و شایسته خداوند در این شب تمایل زیادی به رفتن به در خانه خداوند و ارتباط و انس با معبود خویش دارند. بنابر معنای دوم "لیله الرغاب" یعنی شبی كه در آن عطاء و بخشش خداوند فراوان است و بندگان مخلص خداوند با روآوردن به بارگاه قدس ربوبی و خاكساری در برابر عظمت حق، شایسته دریافت انعام و عطا و بخشش بیكرانه حق می گردند. | كلمة "رغائب" جمع "رغیبه" به معنای چیزی كه مورد رغبت و میل است و نیز به معنای عطا و بخشش فراوان می باشند. بنابر معنای اول "لیله الرغائب" یعنی شبی كه میل و توجه به عبادت و بندگی در آن فراوان است و بندگان خوب و شایسته خداوند در این شب تمایل زیادی به رفتن به در خانه خداوند و ارتباط و انس با معبود خویش دارند. بنابر معنای دوم "لیله الرغاب" یعنی شبی كه در آن عطاء و بخشش خداوند فراوان است و بندگان مخلص خداوند با روآوردن به بارگاه قدس ربوبی و خاكساری در برابر عظمت حق، شایسته دریافت انعام و عطا و بخشش بیكرانه حق می گردند. | ||
| − | ==لیلة الرغائب | + | ==روایت مربوط به لیلة الرغائب == |
| + | منشاء بحث لیله الرغائب روایتی است که از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است. این روایت در منابع متعددی ذکر شده است. از آن جمله میرزا جواد آقای ملکی تبریزی در کتاب المراقبات این روایت را به این صورت می آورند: | ||
| − | + | از پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم روايت شده است كه فرمودند: از اولين شب جمعه در ماه رجب غافل نشويد. زيرا شبى است كه فرشتگان آن را «ليلة الرغائب» مى نامند. اين نامگذارى به اين جهت است كه هنگامى كه يك سوم از شب گذشت هيچ فرشته اى در آسمان‌ها و زمين نمى ماند مگر اين كه در كعبه و اطراف آن جمع مى شوند. آنگاه خداوند بطور غير منتظره اى بر آنان وارد شده و مى فرمايد: اى فرشتگانم هر چه مى خواهيد از من درخواست كنيد. | |
| − | + | فرشتگان عرض مى كنند: حاجت ما اين است كه از روزه داران رجب درگذرى. خداوند مى فرمايد: اين كار را انجام دادم. - بهتر است كسى كه اين حديث را مى شنود، در اين شب، زياد بر فرشتگان صلوات فرستاده تا تكليفى را كه آيه تحيت به عهده ما گذاشته باندازه توانايى انجام داده باشد - سپس رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند: كسى كه روز پنجشنبه اول رجب را روزه گرفته و سپس بين نماز مغرب و عشا دوازده ركعت نماز بجا آورده هر دو ركعت به يك سلام و در هر ركعتى [[سوره فاتحه]] يك بار،انا انزلناه في ليلة القدر سه بار و قل هو اللّه احد را دوازده بار خوانده، و هنگامى كه نماز تمام شد، هفتاد بار بر من (با اين الفاظ) صلوات بفرستد: | |
| − | و در | + | اللّهمّ صلّ على محمّد النّبىّ الأمىّ و على آله |
| + | |||
| + | سپس سجده كرده و در سجده هفتاد بار بگويد: | ||
| + | |||
| + | سبّوح قدّوس ربّ الملائكة و الرّوح | ||
| + | |||
| + | سپس سر خود را بلند كرده و بگويد: | ||
| + | |||
| + | ربّ اغفر و ارحم و تجاوز عمّا تعلّم إنّك أنت العلىّ الأعظم | ||
| + | |||
| + | آنگاه بار ديگر به سجده رفته و در سجده همان چيزى را بگويد كه در سجده اول گفت، سپس حاجت خود را از خدا بخواهد، ان شاء اللّه تعالى برآورده مى شود. | ||
| + | |||
| + | سپس رسول خدا فرمودند: قسم به كسى كه جانم در دست اوست، هيچ بنده يا كنيزى - از بندگان و كنيزان خدا - اين نماز را بجا نمى آورد، مگر اين كه خداوند گناهان او را مى بخشد گرچه گناهان او مثل كف دريا و بعدد شن و بوزن كوه ها و بعدد برگ هاى درختان باشد و روز قيامت هفتصد نفر از خويشان خود را كه همگى سزاوار آتش باشند شفاعت مى كند. و در شب اول قبر خداوند ثواب آن را به بهترين صورت، با روى گشاده و خندان و زبان فصيح براى او مى فرستد كه مى گويد: اى محبوب من مژده بده، از هر سختى نجات پيدا كردى. مى پرسد: تو كيستى؟ رويى بهتر از روى تو نديده و بويى به خوشبويى تو مشامم نرسيده. جواب مى دهد: اى محبوب من من ثواب آن نمازى هستم كه در فلان شب، فلان منطقه، فلان ماه و فلان سال بجا آوردى، امشب آمده ام تا حقت را ادا كرده، مونس تنهايى تو بوده و وحشتت را از بين ببرم، و زمانى كه در شيپور دميده شود، در عرصه قيامت بر سرت سايه افكنم. و تو هرگز هيچ خيرى را از جانب مولايت از دست نخواهى داد. | ||
| + | |||
| + | ==اسناد روایت لیله الرغائب== | ||
| + | |||
| + | سید ابن طاووس در اقبال الاعمال این نماز را آورده است. ایشان در قبل از نقل روایت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله که این نماز در آن بیان شده می گویند: من آن را در كتاب‌هاى عبادات به نقل از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دیده ام و خودم آن را از از برخی كتاب‌هاى راويان شیعه اماميّه-رحمهم اللّه نقل می کنم. | ||
| + | |||
| + | معنی سخن ایشان این است که روایت مربوط به این نماز در کتابهای مربوط به عبادات سنی و شیعه آمده است و ایشان آن را به نقل از یکی از کتابهای شیعه آورده اند. البته کتابهایی که سید بن طاووس بدانها اشاره نموده است به دست ما نرسیده است . | ||
| + | |||
| + | کفعمی نیز در بلد الامین این نماز را نقل کرده است و ایشان آن را از کتاب اختیار المصباح الکبیر و ما اضیف الیه من الادعیه نوشته ابن باقی قرشی، علی بن حسین ( قرن ۷ق) نقل کرده است. البته این دعا در بخش اضافات ابن باقی آمده است یعنی بخشی که ابن باقی بعد از نقل گزینش خودد از کتاب مصباح المتهجد شیخ طوسی آورده است. | ||
| + | |||
| + | شیخ عباس قمی نیز در مفاتیح الجنان می آورد: بدان‌كه اولين شب جمعه ماه رجب را «ليلة الرغاب» (يعنى شب دلدادگان) مى گويند و براى آن عملى با فضيلت بسيار از حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله وارد شده كه آن را سيّد در كتاب «اقبال» و علاّمه حلى در «اجازه بنى زهره» نقل كرده اند. | ||
| + | |||
| + | مطابق با آنچه در توضیح نسخه خطی " اجازه بنی زهره" در سایت کتابخانه مجلس شورای اسلامی آمده است. اجازه مبسوطی است كه در ۱۵ شعبان ۷۲۳ق،برای پنج تن از خاندان بنی زهره صادر شده است: علاءالدین علی بن محمد بن حسن بن ابی المحاسن زهره و پسرش شرف الدین حسین و برادر وی بدرالدین محمد و دو پسر برادرش امین الدین احمد و عزالدین حسن | ||
| − | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۱۳ آوریل ۲۰۱۶، ساعت ۰۸:۱۲
اولین پنجشنبه و شب جمعه ماه رجب را «لیلة‌الرغائب»؛ یعنی «شب عطا و بخشش بسیار» می‌نامند.
محتویات
معنای واژه لیلة الرغائب
كلمة "رغائب" جمع "رغیبه" به معنای چیزی كه مورد رغبت و میل است و نیز به معنای عطا و بخشش فراوان می باشند. بنابر معنای اول "لیله الرغائب" یعنی شبی كه میل و توجه به عبادت و بندگی در آن فراوان است و بندگان خوب و شایسته خداوند در این شب تمایل زیادی به رفتن به در خانه خداوند و ارتباط و انس با معبود خویش دارند. بنابر معنای دوم "لیله الرغاب" یعنی شبی كه در آن عطاء و بخشش خداوند فراوان است و بندگان مخلص خداوند با روآوردن به بارگاه قدس ربوبی و خاكساری در برابر عظمت حق، شایسته دریافت انعام و عطا و بخشش بیكرانه حق می گردند.
روایت مربوط به لیلة الرغائب
منشاء بحث لیله الرغائب روایتی است که از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است. این روایت در منابع متعددی ذکر شده است. از آن جمله میرزا جواد آقای ملکی تبریزی در کتاب المراقبات این روایت را به این صورت می آورند:
از پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم روايت شده است كه فرمودند: از اولين شب جمعه در ماه رجب غافل نشويد. زيرا شبى است كه فرشتگان آن را «ليلة الرغائب» مى نامند. اين نامگذارى به اين جهت است كه هنگامى كه يك سوم از شب گذشت هيچ فرشته اى در آسمان‌ها و زمين نمى ماند مگر اين كه در كعبه و اطراف آن جمع مى شوند. آنگاه خداوند بطور غير منتظره اى بر آنان وارد شده و مى فرمايد: اى فرشتگانم هر چه مى خواهيد از من درخواست كنيد.
فرشتگان عرض مى كنند: حاجت ما اين است كه از روزه داران رجب درگذرى. خداوند مى فرمايد: اين كار را انجام دادم. - بهتر است كسى كه اين حديث را مى شنود، در اين شب، زياد بر فرشتگان صلوات فرستاده تا تكليفى را كه آيه تحيت به عهده ما گذاشته باندازه توانايى انجام داده باشد - سپس رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند: كسى كه روز پنجشنبه اول رجب را روزه گرفته و سپس بين نماز مغرب و عشا دوازده ركعت نماز بجا آورده هر دو ركعت به يك سلام و در هر ركعتى سوره فاتحه يك بار،انا انزلناه في ليلة القدر سه بار و قل هو اللّه احد را دوازده بار خوانده، و هنگامى كه نماز تمام شد، هفتاد بار بر من (با اين الفاظ) صلوات بفرستد:
اللّهمّ صلّ على محمّد النّبىّ الأمىّ و على آله
سپس سجده كرده و در سجده هفتاد بار بگويد:
سبّوح قدّوس ربّ الملائكة و الرّوح
سپس سر خود را بلند كرده و بگويد:
ربّ اغفر و ارحم و تجاوز عمّا تعلّم إنّك أنت العلىّ الأعظم
آنگاه بار ديگر به سجده رفته و در سجده همان چيزى را بگويد كه در سجده اول گفت، سپس حاجت خود را از خدا بخواهد، ان شاء اللّه تعالى برآورده مى شود.
سپس رسول خدا فرمودند: قسم به كسى كه جانم در دست اوست، هيچ بنده يا كنيزى - از بندگان و كنيزان خدا - اين نماز را بجا نمى آورد، مگر اين كه خداوند گناهان او را مى بخشد گرچه گناهان او مثل كف دريا و بعدد شن و بوزن كوه ها و بعدد برگ هاى درختان باشد و روز قيامت هفتصد نفر از خويشان خود را كه همگى سزاوار آتش باشند شفاعت مى كند. و در شب اول قبر خداوند ثواب آن را به بهترين صورت، با روى گشاده و خندان و زبان فصيح براى او مى فرستد كه مى گويد: اى محبوب من مژده بده، از هر سختى نجات پيدا كردى. مى پرسد: تو كيستى؟ رويى بهتر از روى تو نديده و بويى به خوشبويى تو مشامم نرسيده. جواب مى دهد: اى محبوب من من ثواب آن نمازى هستم كه در فلان شب، فلان منطقه، فلان ماه و فلان سال بجا آوردى، امشب آمده ام تا حقت را ادا كرده، مونس تنهايى تو بوده و وحشتت را از بين ببرم، و زمانى كه در شيپور دميده شود، در عرصه قيامت بر سرت سايه افكنم. و تو هرگز هيچ خيرى را از جانب مولايت از دست نخواهى داد.
اسناد روایت لیله الرغائب
سید ابن طاووس در اقبال الاعمال این نماز را آورده است. ایشان در قبل از نقل روایت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله که این نماز در آن بیان شده می گویند: من آن را در كتاب‌هاى عبادات به نقل از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دیده ام و خودم آن را از از برخی كتاب‌هاى راويان شیعه اماميّه-رحمهم اللّه نقل می کنم.
معنی سخن ایشان این است که روایت مربوط به این نماز در کتابهای مربوط به عبادات سنی و شیعه آمده است و ایشان آن را به نقل از یکی از کتابهای شیعه آورده اند. البته کتابهایی که سید بن طاووس بدانها اشاره نموده است به دست ما نرسیده است .
کفعمی نیز در بلد الامین این نماز را نقل کرده است و ایشان آن را از کتاب اختیار المصباح الکبیر و ما اضیف الیه من الادعیه نوشته ابن باقی قرشی، علی بن حسین ( قرن ۷ق) نقل کرده است. البته این دعا در بخش اضافات ابن باقی آمده است یعنی بخشی که ابن باقی بعد از نقل گزینش خودد از کتاب مصباح المتهجد شیخ طوسی آورده است.
شیخ عباس قمی نیز در مفاتیح الجنان می آورد: بدان‌كه اولين شب جمعه ماه رجب را «ليلة الرغاب» (يعنى شب دلدادگان) مى گويند و براى آن عملى با فضيلت بسيار از حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله وارد شده كه آن را سيّد در كتاب «اقبال» و علاّمه حلى در «اجازه بنى زهره» نقل كرده اند.
مطابق با آنچه در توضیح نسخه خطی " اجازه بنی زهره" در سایت کتابخانه مجلس شورای اسلامی آمده است. اجازه مبسوطی است كه در ۱۵ شعبان ۷۲۳ق،برای پنج تن از خاندان بنی زهره صادر شده است: علاءالدین علی بن محمد بن حسن بن ابی المحاسن زهره و پسرش شرف الدین حسین و برادر وی بدرالدین محمد و دو پسر برادرش امین الدین احمد و عزالدین حسن
پانویس
منابع
- مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، بازیابی: 10 اردیبهشت 1393.
- اندیشه قم، بازیابی: 10 اردیبهشت 1393.
