ابن غضائری: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{متوسط}} | {{متوسط}} | ||
| − | '''«احمد بن | + | '''«احمد بن حسین بن عبیدالله غضائری»''' معروف به '''«ابن غضائری»'''، محدث و رجالی موثق [[شیعه]] در قرن پنجم هجرى است. [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] از نظرات رجالی و تاریخی ابن غضائری بسیار استفاده نموده و به گفته‌های وی در زمینه [[علم رجال|رجال]] ارزش بسیار می‌داده است. کتاب رجالی «[[رجال غضائری (کتاب)|الضعفاء]]» از آثار مشهور و منسوب به اوست. |
| − | + | {{شناسنامه عالم | |
| + | ||نام کامل = احمد بن حسین بن عبیدالله غضائری | ||
| + | ||تصویر= | ||
| + | ||زادروز = قرن ۴ هجرى | ||
| + | |زادگاه = [[بغداد]] | ||
| + | |وفات = قرن ۵ هجرى | ||
| + | |مدفن = | ||
| + | |اساتید = طلحة بن على بن عبدالله، ابوالحسین صبیى، حسن بن محمد بن بندار قمى، احمد بن عبدالواحد بن عبدون، محمد بن عثمان نصیبی،... | ||
| + | |شاگردان = [[احمد بن علی نجاشی]]، [[شیخ طوسی]]،... | ||
| + | |آثار = [[رجال غضائری (کتاب)|رجال ابن غضائری]]، الکتب المصنفة لدى‌الشیعة، الاصول المعتمدة لدى‌الشیعة، کتاب التاریخ، الثقات والممدوحین، الجرح و التعدیل،... | ||
| + | }} | ||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
| − | + | شیخ ابوالحسین احمد فرزند حسین بن عبیدالله غضائری، در اواخر قرن ۴ هجرى در [[بغداد]] به دنیا آمد. زندگی وی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، چرا که در منابع رجالی [[شیعه]]، شرح حالی از وی به دست داده نشده و تنها [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] در برخی نقل قولهایی که از وی نموده، به زندگی و دانش وی اشارتی کرده است. | |
| − | وى خصوصاً در علم رجال از نوادر شیعه در زمان خود به شمار مى رفت. در معرفى مقام وى همین اندازه | + | وى خصوصاً در علم رجال از نوادر شیعه در زمان خود به شمار مى رفت. در معرفى مقام وى همین اندازه بس که بزرگانى چون [[شیخ طوسى]]، [[احمد بن علی نجاشی|نجاشى]] و علماى متأخر خصوصاً [[علامه حلی]]، [[ابن داوود]]، [[سید احمد بن طاووس]] از کتاب ایشان نقل کرده اند. نقل و پذیرش دیدگاههای ابن غضائری در [[جرح و تعدیل|جرح و تعدیل]] روات توسط نجاشی، نشان دهندۀ میزان اعتماد و وثوق بر ابن غضائری است. تعبیرى که بعضى عالمان درباره وى دارند، مقام عالى علمى وى را به خوبى نشان مى دهد؛ در مورد او گفته شده: «کان من أحفظ الشیعه بحدیث اهل البیت علیهم السلام».<ref>محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.</ref> |
| − | از بررسی برگرفته‌های نجاشی از ابن غضائری | + | از بررسی برگرفته‌های نجاشی از ابن غضائری برمی‌آید که وی در شناخت آثار امامیه اهتمام بسیار داشته و حتی برخی کتابها را تنها او دیده و شناسانیده است. آنچه مسلم می‌نماید آن است که ابن غضائری در زمینۀ «رجال‌شناسی» و «کتابشناسی» از پدرش که از دانشمندان بزرگ بغداد بوده و ظاهراً مکتب ویژه‌ای در رجال‌شناسی داشته، استفادۀ بسیار برده است. |
| − | از | + | از قراینی نظیر سندی که [[میرزا عبدالله افندی|میرزای افندی]]<ref>ریاض العلماء، ج۲، ص ۱۳۵.</ref> به نقل از [[فلاح السائل (کتاب)|فلاح السائل]] ابن طاووس به دست داده، برمی‌آید که وفات وی چندی پس از فوت پدرش (۱۵ [[صفر]] ۴۱۱) و به قولی قبل از وفات نجاشی (۴۵۰ ق) واقع شده است. |
==استادان و شاگردان== | ==استادان و شاگردان== | ||
| − | ابن غضائری از شاگردان پدرش | + | ابن غضائری از شاگردان پدرش حسین بن عبیدالله (م، ۴۱۱ ق) بوده است. از دیگر اساتید او می توان ابومحمد طلحة بن على بن عبدالله بن علاله، ابوالحسین صبیى، حسن بن محمد بن بندار قمى، احمد بن عبدالواحد بن عبدون و ابوالحسین محمد بن عثمان نصیبی را نام برد. |
| − | از شاگردان | + | از شاگردان ابن غضائری اطلاع دقیقی در دست نیست؛ تنها می‌دانیم که [[احمد بن علی نجاشی|نجاشى]] (م، ۴۵۰ ق) از نظرات [[علم رجال|رجالی]] و تاریخی وی بسیار استفاده نموده و به گفته‌های وی در زمینۀ رجال ارزش بسیار می‌داده است؛ چنانکه وی به حضور خودش با علی بن محمد بن شیران اُبُلّی نزد ابن غضائری اشاره دارد.<ref>رجال نجاشی، ۲۶۹.</ref> برخی [[شیخ طوسى]] را نیز از شاگردان ابن غضائری ذکر کرده اند. |
==آثار و تألیفات== | ==آثار و تألیفات== | ||
| − | آثار ابن غضائری را چنین برشمرده اند: | + | برخی از آثار ابن غضائری را چنین برشمرده اند:<ref>امین، اعیان الشیعة، ج۲، ص۵۶۵.</ref> |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | *کتاب جامع الاسماء الکتب المصنفة لدى الشیعة، [[شیخ طوسی]] در مقدمۀ [[فهرست شیخ طوسی (کتاب)|الفهرست]]،<ref>فهرست طوسی، ۱-۲.</ref> آنجا که دربارۀ فهرستهای [[امامیه|امامیه]] سخن می‌گوید، یادآور شده که وی دو کتاب: یکی در ذکر «مصنفات» و دیگری در یادکرد «اصول» امامیه تألیف کرده بوده است. همو افزوده که ابن غضائری در این دو کتاب بیش از پیشینیان کوشش کرده تا به تفصیل آثار امامیه را معرفی نماید. اما طوسی به نقل از منبع مجهولی نقل کرده که به سبب کم توجهی بازماندگانش، این دو کتاب و دیگر کتابهای او از بین رفته‌اند. با این وصف، نجاشی گاه با عبارت «قال احمد بن الحسین»، به نقل نظرات وی می‌پردازد. از بررسی این منقولات می‌توان دریافت که نجاشی احتمالاً کتاب مصنفات او را در دست داشته و از آن در موارد مکرر استفاده نموده است. | ||
| + | *کتاب جامع الاسماء الاصول المعتمدة لدى الشیعة، | ||
| + | *کتاب التاریخ، نجاشی<ref>رجال نجاشی، ص ۷۷.</ref> در شرح حال [[برقى|برقی]] از آن بهره برده و محتملاً چیزی جز شرح حال محدثان امامیه نبوده است. | ||
| + | *کتاب [[رجال غضائری (کتاب)|الضعفاء]]، کتاب [[رجال]] وى که به نام «الضعفاء» شهرت دارد از منابع مهم کتب رجالى است و [[علامه حلى]] در کتاب [[خلاصة الاقوال (کتاب)|الخلاصة]] و [[ابن داوود حلی|ابن داوود]] در [[رجال ابن داود (کتاب)|رجال]] خویش و [[سید بن طاووس|سید بن طاووس]] (م، ۶۷۳ ق) در کتاب [[حل الاشکال فی معرفة الرجال (کتاب)|حل الاشکال]] از آن نقل مى کنند. | ||
| + | *کتاب الثقات والممدوحین، | ||
| + | *الجرح و التعدیل؛<ref>مقدمه کتاب رجال ابن غضائری.</ref> سید بن طاووس کتاب الجرح او را براى آن که محفوظ بماند تماماً در کتاب خویش درج کرد. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
| − | + | ==منابع== | |
| − | == منابع == | + | *کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری. |
| − | + | *[https://www.cgie.org.ir/fa/article/223947/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%BA%D8%B6%D8%A7%D8%A6%D8%B1%DB%8C%D8%8C-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF "ابن الغضائری"، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی]. | |
| − | * کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری. | + | *"ابن الغضائری"، معارف و معاریف، سید مصطفی حسینی دشتی. |
| − | * [https://www.cgie.org.ir/fa/article/223947/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%BA%D8%B6%D8%A7%D8%A6%D8%B1%DB%8C%D8%8C-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF "ابن الغضائری"، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی]. | ||
| − | * "ابن الغضائری"، معارف و معاریف، سید مصطفی حسینی دشتی. | ||
| − | |||
{{سنجش کیفی | {{سنجش کیفی | ||
|سنجش=شده | |سنجش=شده | ||
| سطر ۵۰: | سطر ۵۶: | ||
}} | }} | ||
[[رده:علمای قرن پنجم]] | [[رده:علمای قرن پنجم]] | ||
| − | [[رده: | + | [[رده:علماء شیعه]] |
| + | [[رده:رجالیون]] | ||
| + | [[رده:محدثان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۲۴
«احمد بن حسین بن عبیدالله غضائری» معروف به «ابن غضائری»، محدث و رجالی موثق شیعه در قرن پنجم هجرى است. نجاشی از نظرات رجالی و تاریخی ابن غضائری بسیار استفاده نموده و به گفته‌های وی در زمینه رجال ارزش بسیار می‌داده است. کتاب رجالی «الضعفاء» از آثار مشهور و منسوب به اوست.
| نام کامل | احمد بن حسین بن عبیدالله غضائری |
| زادروز | قرن ۴ هجرى |
| زادگاه | بغداد |
| وفات | قرن ۵ هجرى |
|
| |
| اساتید |
طلحة بن على بن عبدالله، ابوالحسین صبیى، حسن بن محمد بن بندار قمى، احمد بن عبدالواحد بن عبدون، محمد بن عثمان نصیبی،... |
| شاگردان |
|
| آثار |
رجال ابن غضائری، الکتب المصنفة لدى‌الشیعة، الاصول المعتمدة لدى‌الشیعة، کتاب التاریخ، الثقات والممدوحین، الجرح و التعدیل،... |
زندگی‌نامه
شیخ ابوالحسین احمد فرزند حسین بن عبیدالله غضائری، در اواخر قرن ۴ هجرى در بغداد به دنیا آمد. زندگی وی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، چرا که در منابع رجالی شیعه، شرح حالی از وی به دست داده نشده و تنها نجاشی در برخی نقل قولهایی که از وی نموده، به زندگی و دانش وی اشارتی کرده است.
وى خصوصاً در علم رجال از نوادر شیعه در زمان خود به شمار مى رفت. در معرفى مقام وى همین اندازه بس که بزرگانى چون شیخ طوسى، نجاشى و علماى متأخر خصوصاً علامه حلی، ابن داوود، سید احمد بن طاووس از کتاب ایشان نقل کرده اند. نقل و پذیرش دیدگاههای ابن غضائری در جرح و تعدیل روات توسط نجاشی، نشان دهندۀ میزان اعتماد و وثوق بر ابن غضائری است. تعبیرى که بعضى عالمان درباره وى دارند، مقام عالى علمى وى را به خوبى نشان مى دهد؛ در مورد او گفته شده: «کان من أحفظ الشیعه بحدیث اهل البیت علیهم السلام».[۱]
از بررسی برگرفته‌های نجاشی از ابن غضائری برمی‌آید که وی در شناخت آثار امامیه اهتمام بسیار داشته و حتی برخی کتابها را تنها او دیده و شناسانیده است. آنچه مسلم می‌نماید آن است که ابن غضائری در زمینۀ «رجال‌شناسی» و «کتابشناسی» از پدرش که از دانشمندان بزرگ بغداد بوده و ظاهراً مکتب ویژه‌ای در رجال‌شناسی داشته، استفادۀ بسیار برده است.
از قراینی نظیر سندی که میرزای افندی[۲] به نقل از فلاح السائل ابن طاووس به دست داده، برمی‌آید که وفات وی چندی پس از فوت پدرش (۱۵ صفر ۴۱۱) و به قولی قبل از وفات نجاشی (۴۵۰ ق) واقع شده است.
استادان و شاگردان
ابن غضائری از شاگردان پدرش حسین بن عبیدالله (م، ۴۱۱ ق) بوده است. از دیگر اساتید او می توان ابومحمد طلحة بن على بن عبدالله بن علاله، ابوالحسین صبیى، حسن بن محمد بن بندار قمى، احمد بن عبدالواحد بن عبدون و ابوالحسین محمد بن عثمان نصیبی را نام برد.
از شاگردان ابن غضائری اطلاع دقیقی در دست نیست؛ تنها می‌دانیم که نجاشى (م، ۴۵۰ ق) از نظرات رجالی و تاریخی وی بسیار استفاده نموده و به گفته‌های وی در زمینۀ رجال ارزش بسیار می‌داده است؛ چنانکه وی به حضور خودش با علی بن محمد بن شیران اُبُلّی نزد ابن غضائری اشاره دارد.[۳] برخی شیخ طوسى را نیز از شاگردان ابن غضائری ذکر کرده اند.
آثار و تألیفات
برخی از آثار ابن غضائری را چنین برشمرده اند:[۴]
- کتاب جامع الاسماء الکتب المصنفة لدى الشیعة، شیخ طوسی در مقدمۀ الفهرست،[۵] آنجا که دربارۀ فهرستهای امامیه سخن می‌گوید، یادآور شده که وی دو کتاب: یکی در ذکر «مصنفات» و دیگری در یادکرد «اصول» امامیه تألیف کرده بوده است. همو افزوده که ابن غضائری در این دو کتاب بیش از پیشینیان کوشش کرده تا به تفصیل آثار امامیه را معرفی نماید. اما طوسی به نقل از منبع مجهولی نقل کرده که به سبب کم توجهی بازماندگانش، این دو کتاب و دیگر کتابهای او از بین رفته‌اند. با این وصف، نجاشی گاه با عبارت «قال احمد بن الحسین»، به نقل نظرات وی می‌پردازد. از بررسی این منقولات می‌توان دریافت که نجاشی احتمالاً کتاب مصنفات او را در دست داشته و از آن در موارد مکرر استفاده نموده است.
- کتاب جامع الاسماء الاصول المعتمدة لدى الشیعة،
- کتاب التاریخ، نجاشی[۶] در شرح حال برقی از آن بهره برده و محتملاً چیزی جز شرح حال محدثان امامیه نبوده است.
- کتاب الضعفاء، کتاب رجال وى که به نام «الضعفاء» شهرت دارد از منابع مهم کتب رجالى است و علامه حلى در کتاب الخلاصة و ابن داوود در رجال خویش و سید بن طاووس (م، ۶۷۳ ق) در کتاب حل الاشکال از آن نقل مى کنند.
- کتاب الثقات والممدوحین،
- الجرح و التعدیل؛[۷] سید بن طاووس کتاب الجرح او را براى آن که محفوظ بماند تماماً در کتاب خویش درج کرد.
پانویس
منابع
- کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری.
- "ابن الغضائری"، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- "ابن الغضائری"، معارف و معاریف، سید مصطفی حسینی دشتی.
