سید عبدالاعلی سبزواری: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | «آیت‌الله سید عبدالاعلی موسوی سبزواری» (۱۳۲۸-۱۴۱۴ ق)، فقیه، مفسر و قرآن‌پژوه بزرگ | + | «آیت‌الله سید عبدالاعلی موسوی سبزواری» (۱۳۲۸-۱۴۱۴ ق)، فقیه، مفسر و قرآن‌پژوه بزرگ [[شیعه]] در دوره معاصر و از شاگردان [[محمدحسین غروی اصفهانی|محمدحسین غروی اصفهانی]] و [[سید حسین بادکوبه ای|سید حسین بادکوبه‌ای]] بود. او بعد از [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]] مدتی ریاست [[حوزه علمیه]] نجف و [[مرجعیت]] تقلید شیعیان را بر عهده داشت. آیت‌الله سبزواری از حامیان انقلاب اسلامی [[ایران]] بود و چندین‌بار درسش را برای توجه دادن حوزه نجف به وقایع انقلاب اسلامی ایران، تعطیل نمود. کتاب «مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن» و «مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام» از جمله آثار برجسته او به شمار می‌رود. |
| − | == تحصیل و اساتید == | + | ==تحصیل و اساتید== |
| − | سید عبدالاعلی موسوی سبزواری، در هیجدهم [[ذی الحجه]] ۱۳۲۸ق- مصادف با [[عید غدیر|عید غدیر خم]]- در سبزوار دیده به جهان گشود. دوران کودکی و نوجوانی را تحت سرپرستی پدر بزرگوارش طی نمود و مقدمات [[ادبیات عرب]] و [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] و... را از پدر و عمویش، آیت‌الله سید عبدالله برهان (م ۱۳۸۴ق) فرا گرفت و تا سن چهارده سالگی در زادگاه خود به تحصیل مقدمات [[علوم اسلامی]] و عربی پرداخت. | + | سید عبدالاعلی موسوی سبزواری، در هیجدهم [[ذی الحجه]] ۱۳۲۸ق -مصادف با [[عید غدیر|عید غدیر خم]]- در سبزوار دیده به جهان گشود. دوران کودکی و نوجوانی را تحت سرپرستی پدر بزرگوارش طی نمود و مقدمات [[ادبیات عرب]] و [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] و... را از پدر و عمویش، آیت‌الله سید عبدالله برهان (م ۱۳۸۴ق) فرا گرفت و تا سن چهارده سالگی در زادگاه خود به تحصیل مقدمات [[علوم اسلامی]] و عربی پرداخت. |
سید عبدالاعلی در سال ۱۳۴۲ق به [[مشهد]] رفت و در آنجا از محضر بزرگانی چون: علامه حاج میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری (م ۱۳۴۴ق)، میرزا عسکر شهیدی، معروف به آقا بزرگ حکیم (م ۱۳۵۴ق)، آیت‌الله سید محمد عصار لواسانی (م ۱۳۵۶ق) و حاج [[شیخ علی اکبر نهاوندی|شیخ علی‌اکبر نهاوندی]] (م ۱۳۶۹ق) بهره برد. | سید عبدالاعلی در سال ۱۳۴۲ق به [[مشهد]] رفت و در آنجا از محضر بزرگانی چون: علامه حاج میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری (م ۱۳۴۴ق)، میرزا عسکر شهیدی، معروف به آقا بزرگ حکیم (م ۱۳۵۴ق)، آیت‌الله سید محمد عصار لواسانی (م ۱۳۵۶ق) و حاج [[شیخ علی اکبر نهاوندی|شیخ علی‌اکبر نهاوندی]] (م ۱۳۶۹ق) بهره برد. | ||
| − | وی پس از حدود هشت سال اقامت در مشهد، برای تکمیل درس سطح فقه، اصول و نیز [[فلسفه]]، [[تفسیر]] و دیگر علوم اسلامی، عزم سفر [[نجف]] اشرف نمود و در آن شهر در درس آیات عظام: [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینی]] (م ۱۳۵۵ق)، [[آقا ضیاءالدین عراقی]] (م ۱۳۶۱ق)، [[محمدحسین غروی اصفهانی|شیخ محمدحسین اصفهانی]]، معروف به «کمپانی» (م ۱۳۶۱ق)، | + | وی پس از حدود هشت سال اقامت در مشهد، برای تکمیل درس سطح فقه، اصول و نیز [[فلسفه]]، [[تفسیر]] و دیگر علوم اسلامی، عزم سفر [[نجف]] اشرف نمود و در آن شهر در درس آیات عظام: [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینی]] (م ۱۳۵۵ق)، [[آقا ضیاءالدین عراقی]] (م ۱۳۶۱ق)، [[محمدحسین غروی اصفهانی|شیخ محمدحسین اصفهانی]]، معروف به «کمپانی» (م ۱۳۶۱ق)، [[سید ابوالحسن اصفهانی]] و [[سید حسین بادکوبه ای|سید حسین بادکوبه‌ای]] (م ۱۳۵۸ق) و... شرکت نمود و آموخته‌های فقهی و فلسفی خویش را تکمیل کرد. وی تفسیر [[قرآن]]، مناظره و [[علم کلام|کلام]] را با حضور در جلسات تفسیری [[محمدجواد بلاغی|علامه محمدجواد بلاغی]] فرا گرفت. |
سید عبدالاعلی همچنین از [[عبدالله مامقانی|علامه مامقانی]] (م ۱۳۵۱ق)، [[حاج شیخ عباس قمی]] (م ۱۳۵۹ق) و دیگر [[مشایخ]] و استادان خود [[اجازه (علم الحدیث)|اجازات]] روایتی و [[اجتهاد|اجتهادی]] کسب نمود. | سید عبدالاعلی همچنین از [[عبدالله مامقانی|علامه مامقانی]] (م ۱۳۵۱ق)، [[حاج شیخ عباس قمی]] (م ۱۳۵۹ق) و دیگر [[مشایخ]] و استادان خود [[اجازه (علم الحدیث)|اجازات]] روایتی و [[اجتهاد|اجتهادی]] کسب نمود. | ||
| − | == | + | ==تدریس و شاگردان== |
| − | آیت‌الله سبزواری | + | آیت‌الله سبزواری از سال ۱۳۲۵ ش (۱۳۶۵ ق)، از ۳۷ سالگی، به تدریس دروس سطح خارج حوزه پرداخت. ایشان در ایام تحصیل، به تدریس دروس خارج [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] و در روزهای تعطیل، به تدریس [[تفسیر قرآن]] و گاهی نیز به تدریس [[حکمت]]، [[علم کلام|کلام]] و عقاید می‌پرداخت. در روزهای [[ماه رمضان]] نیز، به تدریس [[فقه الحدیث]] می‌پرداخت و در آن به مباحثی چون شناخت [[حدیث صحیح|احادیث صحیح]] از ناصحیح مبادرت می‌ورزید. |
| − | ایشان | + | برخی از شاگردان ایشان عبارتند از: |
| − | آیت‌الله | + | * آیت‌الله راستى کاشانى؛ |
| + | * سید محمد کلانتر؛ | ||
| + | * سید جمال الدین استرآبادى؛ | ||
| + | * سید محمد غروى؛ | ||
| + | * میرزا محمدعلى تبریزى؛ | ||
| + | * سید محمد خرسان موسوى؛ | ||
| + | * شیخ محمدفاضل استرآبادى؛ | ||
| + | * شیخ رمضان‌على قوچانى؛ | ||
| + | * سید محمدتقى حکیم؛ | ||
| + | * سید محمدحسین غروى قمشه‌اى؛ | ||
| + | * سید محمدمهدى بجنوردى؛ | ||
| + | * [[غلامرضا عرفانیان یزدی|شیخ غلامرضا عرفانیان]]. | ||
| − | == | + | ==آثار و تألیفات== |
| − | آیت‌الله سبزواری | + | از آثار و تألیفات ارزشمند آیت‌الله سبزواری می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد: |
| − | + | #مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن (25 جلد)؛ | |
| + | #مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام (30 جلد)؛ | ||
| + | #تهذیب الاصول؛ | ||
| + | #لباب المعارف؛ | ||
| + | #افاضة الباری فی نقد ما الّفه الحکیم السبزواری؛ | ||
| + | #رفض الفضول عن علم الاصول؛ | ||
| + | #مناسک الحج؛ | ||
| + | #رساله توضیح المسائل؛ | ||
| + | #[[حاشیه]] بر بسیاری از کتاب‌های شیعه چون: [[عروة الوثقی]]، [[وسیلة النجاة (کتاب)|وسیلة النجاة]]، [[منهاج الصالحین (کتاب)|منهاج الصالحین]]، حدائق الناظرة، [[جواهر الکلام]]، مستند الشیعه، [[اسفار اربعه (کتاب)|اسفار]]، [[تفسیر صافی (کتاب)|تفسیر صافی]]، [[شرح منظومه سبزواری (کتاب)|شرح منظومه سبزواری]]، و...؛ | ||
| + | #مجموعه‌ای در رسائل فقهی و... . | ||
| − | + | ==فعالیت‌های اجتماعی== | |
| + | آیت‌الله سبزواری در کنار [[فقیه]] برجسته [[شیعه]]، آیت‌الله [[سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خوئی]] (م ۱۴۱۳ق)، خدمات شایانی به [[حوزه علميه|حوزه علمیه]] نجف نمود و چراغ فقاهت را در آن حوزه، نورانی نگه داشت و خود چیزی کمتر از یک سال - بعد از آیت‌الله خوئی - عهده‌دار ریاست آن حوزه علمی و نیز [[مرجعیت|مرجع]] تقلید شیعیان شد. | ||
| − | + | آیت‌الله سبزواری در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی [[ایران]] و [[عراق]] نیز نقش مهمی داشت و از انقلاب اسلامی ایران و رهبر آن - [[امام خمینی]] (رحمة‌الله‌علیه) - کمال حمایت و پشتیبانی را نمود. او در زمان اقامت امام خمینی در [[نجف]]، از ایشان و نهضت وی حمایت می‌کرد. چندین‌بار درس خویش را برای توجه دادن [[حوزه علمیه]] نجف به وقایع انقلاب اسلامی ایران، تعطیل نمود و به هنگام همه‌پرسی نظام جمهوری اسلامی، در فروردین ۱۳۵۸ ش پیامی مبنی بر حمایت از آن صادر فرمود. | |
| − | + | وی همچنین همواره حامی مردم مظلوم و مسلمان عراق بود و در جنبش و قیام معارضان عراقی در سال ۱۳۷۰ ش، نقش هدایت و رهبری داشت. او هرگز با رژیم بعث حاکم بر عراق سازش ننمود و چند بار منزلش به محاصره نظامیان بعث درآمد و رژیم بعث برایش محدودیت‌هایی قائل شد. | |
| − | + | از اقدامات ایشان برای ترویج [[دین]] در سراسر جهان، می‌توان به فرستادن نمایندگانی زبده به اروپا، آمریکا و کشورهای عربی و آسیایی و نیز طرح وسیع ایشان برای تجدید بنای [[مسجد سهله]] و [[مسجد کوفه]] اشاره کرد. در جنبه سیاسی نیز، می‌توان از موضع سیاسی ایشان در برابر نظام حاکم [[بغداد]] در سال ۱۴۱۲ق و [[فتوا|فتوای]] ایشان درباره انتفاضه عراق و رویارویی و براندازی نظام حاکم سخن گفت. | |
| − | + | ==وفات== | |
| − | + | سرانجام آیت‌الله سبزواری، در روز دوشنبه ۲۵ مرداد ۱۳۷۲ شمسی (۲۷ صفر ۱۴۱۴ ق)، - مصادف با شب [[رحلت پیامبر اسلام|رحلت رسول خدا]] (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در [[نجف]] اشرف درگذشت. برخی معتقدند که وی توسط رژیم بعث [[عراق]] مسموم و شهید شده است. پیکر مطهر ایشان، به علت ممانعت رژیم بعثى عراق از برگزارى [[تشییع جنازه]] رسمى، برای طواف به [[حرم امیرالمؤمنین علیه السلام|حرم امیرالمؤمنین]] علیه السلام برده شد و سپس کنار مسجدی که در آنجا نماز می‌خواند و درس می‌گفت، به خاک سپرده شد. مرقد مرحوم سبزواری، در خیابان باب القبله حرم (شارع الرسول)، در محله حویش واقع است. | |
| − | |||
| − | از | ||
| − | + | ، غریبانه به حرم علوى منتقل و پس از اقامه نماز توسط آیت‌الله سید على بهشتى، در مسجد حویش، محل عبادت و تدریس آن فقید، به خاک سپرده شد. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | + | *نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |
| − | * زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «مقبره سید عبدالاعلی سبزواری»، ج۱، ص۷۸. | + | *زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «مقبره سید عبدالاعلی سبزواری»، ج۱، ص۷۸. |
نسخهٔ ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۲۳
«آیت‌الله سید عبدالاعلی موسوی سبزواری» (۱۳۲۸-۱۴۱۴ ق)، فقیه، مفسر و قرآن‌پژوه بزرگ شیعه در دوره معاصر و از شاگردان محمدحسین غروی اصفهانی و سید حسین بادکوبه‌ای بود. او بعد از آیت‌الله خویی مدتی ریاست حوزه علمیه نجف و مرجعیت تقلید شیعیان را بر عهده داشت. آیت‌الله سبزواری از حامیان انقلاب اسلامی ایران بود و چندین‌بار درسش را برای توجه دادن حوزه نجف به وقایع انقلاب اسلامی ایران، تعطیل نمود. کتاب «مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن» و «مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام» از جمله آثار برجسته او به شمار می‌رود.
تحصیل و اساتید
سید عبدالاعلی موسوی سبزواری، در هیجدهم ذی الحجه ۱۳۲۸ق -مصادف با عید غدیر خم- در سبزوار دیده به جهان گشود. دوران کودکی و نوجوانی را تحت سرپرستی پدر بزرگوارش طی نمود و مقدمات ادبیات عرب و فقه و اصول و... را از پدر و عمویش، آیت‌الله سید عبدالله برهان (م ۱۳۸۴ق) فرا گرفت و تا سن چهارده سالگی در زادگاه خود به تحصیل مقدمات علوم اسلامی و عربی پرداخت.
سید عبدالاعلی در سال ۱۳۴۲ق به مشهد رفت و در آنجا از محضر بزرگانی چون: علامه حاج میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری (م ۱۳۴۴ق)، میرزا عسکر شهیدی، معروف به آقا بزرگ حکیم (م ۱۳۵۴ق)، آیت‌الله سید محمد عصار لواسانی (م ۱۳۵۶ق) و حاج شیخ علی‌اکبر نهاوندی (م ۱۳۶۹ق) بهره برد.
وی پس از حدود هشت سال اقامت در مشهد، برای تکمیل درس سطح فقه، اصول و نیز فلسفه، تفسیر و دیگر علوم اسلامی، عزم سفر نجف اشرف نمود و در آن شهر در درس آیات عظام: میرزای نائینی (م ۱۳۵۵ق)، آقا ضیاءالدین عراقی (م ۱۳۶۱ق)، شیخ محمدحسین اصفهانی، معروف به «کمپانی» (م ۱۳۶۱ق)، سید ابوالحسن اصفهانی و سید حسین بادکوبه‌ای (م ۱۳۵۸ق) و... شرکت نمود و آموخته‌های فقهی و فلسفی خویش را تکمیل کرد. وی تفسیر قرآن، مناظره و کلام را با حضور در جلسات تفسیری علامه محمدجواد بلاغی فرا گرفت.
سید عبدالاعلی همچنین از علامه مامقانی (م ۱۳۵۱ق)، حاج شیخ عباس قمی (م ۱۳۵۹ق) و دیگر مشایخ و استادان خود اجازات روایتی و اجتهادی کسب نمود.
تدریس و شاگردان
آیت‌الله سبزواری از سال ۱۳۲۵ ش (۱۳۶۵ ق)، از ۳۷ سالگی، به تدریس دروس سطح خارج حوزه پرداخت. ایشان در ایام تحصیل، به تدریس دروس خارج فقه و اصول و در روزهای تعطیل، به تدریس تفسیر قرآن و گاهی نیز به تدریس حکمت، کلام و عقاید می‌پرداخت. در روزهای ماه رمضان نیز، به تدریس فقه الحدیث می‌پرداخت و در آن به مباحثی چون شناخت احادیث صحیح از ناصحیح مبادرت می‌ورزید.
برخی از شاگردان ایشان عبارتند از:
- آیت‌الله راستى کاشانى؛
- سید محمد کلانتر؛
- سید جمال الدین استرآبادى؛
- سید محمد غروى؛
- میرزا محمدعلى تبریزى؛
- سید محمد خرسان موسوى؛
- شیخ محمدفاضل استرآبادى؛
- شیخ رمضان‌على قوچانى؛
- سید محمدتقى حکیم؛
- سید محمدحسین غروى قمشه‌اى؛
- سید محمدمهدى بجنوردى؛
- شیخ غلامرضا عرفانیان.
آثار و تألیفات
از آثار و تألیفات ارزشمند آیت‌الله سبزواری می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد:
- مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن (25 جلد)؛
- مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام (30 جلد)؛
- تهذیب الاصول؛
- لباب المعارف؛
- افاضة الباری فی نقد ما الّفه الحکیم السبزواری؛
- رفض الفضول عن علم الاصول؛
- مناسک الحج؛
- رساله توضیح المسائل؛
- حاشیه بر بسیاری از کتاب‌های شیعه چون: عروة الوثقی، وسیلة النجاة، منهاج الصالحین، حدائق الناظرة، جواهر الکلام، مستند الشیعه، اسفار، تفسیر صافی، شرح منظومه سبزواری، و...؛
- مجموعه‌ای در رسائل فقهی و... .
فعالیت‌های اجتماعی
آیت‌الله سبزواری در کنار فقیه برجسته شیعه، آیت‌الله سید ابوالقاسم خوئی (م ۱۴۱۳ق)، خدمات شایانی به حوزه علمیه نجف نمود و چراغ فقاهت را در آن حوزه، نورانی نگه داشت و خود چیزی کمتر از یک سال - بعد از آیت‌الله خوئی - عهده‌دار ریاست آن حوزه علمی و نیز مرجع تقلید شیعیان شد.
آیت‌الله سبزواری در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی ایران و عراق نیز نقش مهمی داشت و از انقلاب اسلامی ایران و رهبر آن - امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) - کمال حمایت و پشتیبانی را نمود. او در زمان اقامت امام خمینی در نجف، از ایشان و نهضت وی حمایت می‌کرد. چندین‌بار درس خویش را برای توجه دادن حوزه علمیه نجف به وقایع انقلاب اسلامی ایران، تعطیل نمود و به هنگام همه‌پرسی نظام جمهوری اسلامی، در فروردین ۱۳۵۸ ش پیامی مبنی بر حمایت از آن صادر فرمود.
وی همچنین همواره حامی مردم مظلوم و مسلمان عراق بود و در جنبش و قیام معارضان عراقی در سال ۱۳۷۰ ش، نقش هدایت و رهبری داشت. او هرگز با رژیم بعث حاکم بر عراق سازش ننمود و چند بار منزلش به محاصره نظامیان بعث درآمد و رژیم بعث برایش محدودیت‌هایی قائل شد.
از اقدامات ایشان برای ترویج دین در سراسر جهان، می‌توان به فرستادن نمایندگانی زبده به اروپا، آمریکا و کشورهای عربی و آسیایی و نیز طرح وسیع ایشان برای تجدید بنای مسجد سهله و مسجد کوفه اشاره کرد. در جنبه سیاسی نیز، می‌توان از موضع سیاسی ایشان در برابر نظام حاکم بغداد در سال ۱۴۱۲ق و فتوای ایشان درباره انتفاضه عراق و رویارویی و براندازی نظام حاکم سخن گفت.
وفات
سرانجام آیت‌الله سبزواری، در روز دوشنبه ۲۵ مرداد ۱۳۷۲ شمسی (۲۷ صفر ۱۴۱۴ ق)، - مصادف با شب رحلت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در نجف اشرف درگذشت. برخی معتقدند که وی توسط رژیم بعث عراق مسموم و شهید شده است. پیکر مطهر ایشان، به علت ممانعت رژیم بعثى عراق از برگزارى تشییع جنازه رسمى، برای طواف به حرم امیرالمؤمنین علیه السلام برده شد و سپس کنار مسجدی که در آنجا نماز می‌خواند و درس می‌گفت، به خاک سپرده شد. مرقد مرحوم سبزواری، در خیابان باب القبله حرم (شارع الرسول)، در محله حویش واقع است.
، غریبانه به حرم علوى منتقل و پس از اقامه نماز توسط آیت‌الله سید على بهشتى، در مسجد حویش، محل عبادت و تدریس آن فقید، به خاک سپرده شد.
منابع
- نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «مقبره سید عبدالاعلی سبزواری»، ج۱، ص۷۸.
